Бүгінге дейін инвестициялық субсидияға қажет 28,5 млрд теңге көлемінде берешек жабылған болатын. Үкімет басшысы жақын арада мал шаруашылығын субсидиялауға қажет 36,8 млрд теңге, сондай-ақ инвестициялық субсидиялар бойынша 11,7 млрд теңге сомасындағы қарыз қалдығын жабу жөнінде тапсырма берді.
Ауыл шаруашылығына көрсетіліп жатқан мемлекеттік қолдаудың нәтижесінде саланың инвестициялық тиімділігі артып, негізгі капиталға инвестициялар тарту бойынша нысаналы индикаторлардың орындалуы қамтамасыз етілмек. Қазіргі уақытта жалпы сомасы 4,4 трлн теңгені құрайтын 113 инвестициялық жоба әзірленіп, жүзеге асыру процесінде тұр.
Таяуда Үкіметтің кезекті отырысында Ауыл шаруашылығы министрлігі тиімсіз субсидиялардан бас тартып, нәтижеге бағдарланған субсидияларға көшу арқылы қолданыстағы мемлекеттік қолдау шараларын жетілдіруді ұсынған болатын. Ауыл шаруашылығы министрі Сапархан Омаров мемлекеттік қолдаудың жоспарланған критерийлерін атап өтті. Оның ішінде жаңа ереже бойынша тұқым, тыңайтқыш пен өсімдіктерді қорғау құралдары құнының бір бөлігін арзандатуға бағытталған базалық субсидиялар қала беретінін айтты. Себебі шаруашылық тыңайтқыш қолданса, сапалы тұқым сатып алса, уақтылы химиялық өңдеу жүргізсе, түсімділік кем дегенде әр гектардан 7-8 центнерден жоғары болатыны анықталып отыр. Есесіне, 2017 жылдан бастап өсімдік шаруашылығындағы тауарлық-спецификалық субсидиялар азайтыла бастады.
– Біз дәнді дақылдарды, майлы және көкөніс-бақша дақылдарын субсидиялаудан бас тарттық. Енді ірі қара етіне, жұмыртқаға, қымыз бен шұбатқа, күрішке, мақтаға арналған субсидияларды алып тастауды жоспарлап отырмыз. Өйткені бұл тауарлар бойынша еліміздің өзін-өзі қамтамасыз ету деңгейі тұрақты, − деген С.Омаров аталған азық-түлік өнімдеріне бөлінуі тиіс қаражат асыл тұқымды аналық мал басын сатып алуға, сондай-ақ импортқа тәуелді сүт, құс еті, қант қызылшасы сияқты өнімдерге бөлінетінін айтты.
Жаңа ережеге сәйкес инвестициялық субсидиялар машина-трактор паркін жаңартуға басымдық бермек. Субсидияланатын бағыттар қайта қаралып, тиімсіз бағыттар анықталды. Мысалы, жайылымдарды суландыруға арналған құдықтар бойынша субсидиялар нормативі 80%-дан 25%-ға дейін төмендетіледі. Осылайша, инвестициялық паспорттарды оңтайландыру есебінен шамамен 20 млрд теңге ауыл шаруашылығы техникасы мен жабдықтарын жаңарту, тауарлы-сүт фермалары, етті бағыттағы құс фабрикалары, бақтар, жылыжайлар, жемістер мен көкөністерді және т.б. сақтау инфрақұрылымы сияқты басым бағыттарға қайта бөлінбек.
Субсидиялаудағы жаңашылдықтарға орай біз ауылшаруашылық өнімін өндірушілердің пікірін білген едік.
Айдарбек ХОДЖАНАЗАРОВ, «Олжа-Агро» ЖШС басшысы:
– Ауыл шаруашылығын субсидиялаудың жаңа үлгісі Үкімет пен бизнестің өзара пікір алмасуы негізінде туындап отыр. Соңғы бірнеше жылда алғаш рет көптеген ескертулер ескерілді. Ең бастысы, бұл субсидиялар өнімділікті арттыруға бағытталып отыр. Біз үшін мемлекет тарапынан тыңайтқыштарды, тұқымдарды субсидиялауға қолдау көрсетілгені аса маңызды. Өйткені бұрынғы ережелер керісінше, шығымы аз тұқымдарды алуға мәжбүрлейтін. Бұл жаңа ереже нәтижелі жұмыс істеуге жол ашады.
Анатолий РАФАЛЬСКИЙ, «Тайынша Астық» ЖШС басшысы:
– Еліміздегі аграршылар соңғы жылдары мемлекет тарапынан зор қолдауға ие болуда. Әсіресе, соңғы жылдары мал шаруашылығын дамыту бағдарламасына көңіл бөлініп, қатысушылардың қатары көбейіп келеді. Жасыратыны жоқ, Қазақстанда сүтті бағытта да, етті бағытта да мал басы саны аз. Менің ойымша, бүгінгі біздің негізгі міндетіміз – ірі қара малды тез әрі тиімді арттыру. Бұл бағытта нәтижелі жұмыс атқаруға толық мүмкіндік бар.
Бұған дейін керекті-керексіз барлық бағыттарға субсидия беріліп отырды. Бұл жағдайдың өзіндік тиімді тұстары болғанымен ең негізгісі, мал басын арттыруға тиісті назар аударылмаған еді. Енді Үкіметтің шешімі бойынша мал басын арттыру мәселесіне айтарлықтай көңіл бөлінбек. Ескеретіні, бұған дейін бөлінген субсидиялар қысқартылмайды, мемлекетке қайтарылып берілмейді. Тек басқа тиімділігі жоғары бағыттарға аударылады. Біз ресейлік сапасыз сүт, сүт өнімдерін тұтынуға мәжбүрміз. Себебі ішкі нарықты толық қамтамасыз ете алмай отырмыз. Мал басының саны көбейсе, бұл мәселе де оң шешімін таппақ.