Қазақстанның Экология, геология және табиғи ресурстар министрі Мағзұм Мырзағалиев сейсенбіде Президент жанындағы Орталық коммуникациялар қызметінде баспасөз жиынын өткізіп, жылды қорытындылады және журналистердің сұрақтарына жауап берді. Бұл туралы Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігінің баспасөз қызметі хабарлады.
Министрліктің жұмысы қоршаған ортаны қорғау, геология, су ресурстары, орман шаруашылығы және жануарлар әлемі қатарлы салаларды қамтиды.
Министр қоршаған ортаны қорғау бағытындағы жұмысқа орай, 2019 жылдың аяғында қоршаған ортаға өндірістік шығарындылар көлемі бойынша 2018 жылдың деңгейінде қалады, яғни ауаға таралатын шығарындылар көлемі шамамен 2,5 млн тонна, ал, жерге төгілетін қалдықтар 1,1 млн тонна көлемінде болатынын ескертті.
Министрлік ауаға таралатын шығарындыларды азайту мақсатында жүйелі жұмыс жүргізуде. Айталық, 2015-2018 жылдар аралығында ауаға таралатын шығарындылар лимиті 200 мың тоннаға, яғни, 7 пайызға азайған.
Биыл Министрліктің бастамасымен 5 ірі компаниямен қоршаған ортаны қорғау саласында бірлесіп жұмыс істеу туралы меморандумға қол қойылды. Бүгінде осы құжат бойынша, «Арселор Миттал Теміртау» және «Қазмырыш» 2024 жылға дейін шығарындылар көлемін 30 пайызға және 20 пайызға азайтады.
Экология министрі сонымен қатар, қалдықтарды басқару жайындағы сұрақтарға да жауап берді. Министрдің ақпараты бойынша, қазіргі уақытта елдегі 3.5 мыңнан астам полигонда 120 млн тонна тұрмыстық қатты қалдықтар жинақталады. Ал, елімізде жылына 4 млн тонна тұрмыстық қатты қалдық шығарылады.
2016 жылы енгізілген ӨКМ механизмінің арқасында қатты қалдықтарды қайта өңдеу үлесі 5 есе өсті (2,6% -дан 11,5% -ға дейін). Қалдықтарды өңдеу саласындағы кәсіпорындардың (ШОК) 110-нан (2016 ж.) 170-ке дейін (2019 жылдың 9 айының нәтижелері бойынша) өсуі байқалады. Бүгінгі таңда республикада 201 қала мен аудандардың 48-де әр түрлі сатыда жеке жинау енгізілді, ал 27 елді мекенде ірі қалаларда да, аймақтардағы сияқты сұрыптау жүргізіледі.
Ғарыштық бақылау арқылы 2019 жылы 9 мыңнан астам заңсыз қоқыс алаңдары анықталды. Анықталған заңсыз қоқыс алаңдарының 28 пайызы (2.7 мың), яғни, 316 мың тонна қоқыс залалсыздандырылды.
Қазіргі таңда Министрлікте қалдықтарды басқару туралы мемлекеттік бағдарлама концепциясы әзірленіп жатыр.
Биылғы жылы жаңа экологиялық кодекстің жобасын әзірлеу аясында көп жұмыстар атқарылды. Бұл жоба жақын арада Парламент Мәжілісіне енгізіледі.
Ал, геология саласына келсек, еліміздегі 76 нысанда геологиялық зерттеу жұмыстары жүргізілді. 2017-2019 жж. Жүргізілген геологиялық зерттеулердің нәтижелері бойынша республиканың барлық дерлік аймақтарында пайдалы қазбаларды анықтауға арналған перспективті нысандар анықталды. Жер қойнауын пайдаланушылардың жұмыстарының нәтижесінде биыл алғаш рет 17 кен орны Мемлекеттік теңгерімге қойылды, оның ішінде TPI - 11, UVS - 6. Инвестиция көлемі 170 миллиардқа жетеді деп күтілуде.
Биыл министрлік 2021-2025 жылдарға арналған Мемлекеттік геологиялық барлау бағдарламасын әзірлеуге кірісті, оны 2020 жылдың бірінші жартысында бекіту жоспарланған.
Су ресурстарын басқару саласында сумен жабдықтау жүйесін, гидротехникалық құрылыстарды салу және қайта құру бойынша 12 жоба жүзеге асырылды (жалпы сумен жабдықтау жүйелері) 8,6 млрд. Ағымдағы жылы Жамбыл, Павлодар, Қызылорда және Қарағанды облыстарында 4 жоба аяқталуда. Нәтижесінде 18 елді мекенді қамтамасыз ету және жалпы саны 14,7 мың адамды құрайтын 3 елді мекенді сумен жабдықтауды жақсарту жоспарланған. 2020 жылы жалпы құны 8.4 млрд теңге болатын 12 жобаны іске асыру көзделіп отыр. Сонымен қатар үстіміздегі жылы Министрлік 2020-2030 жылдарға арналған суды басқарудың мемлекеттік бағдарламасын және су саласын цифрландыру тұжырымдамасын әзірлеу жұмыстарын бастады, ол келесі жылы бекітіледі.
Орман шаруашылығы туралы айта келе, министр Республика аумағында 74,0 мың га алқапта 628 орман өрттері тіркелгенін хабарлады, бұл 2018 жылғы өрт аумағымен (162,0 мың га) салыстырғанда 2,2 есе аз. Биыл Республиканың мемлекеттік орман иелері 57,0 мың га алқапта ормандарды молықтыру және орман өсіру жұмыстарын жүргізді, бұл жоспарланған көрсеткіштерге сәйкес келеді (2018 жылы -52,7 мың га). 4,6 мың га алаңда Қазақстан астанасының жасыл аймағын құру бойынша жұмыс жүргізілді.
Елорданың жасыл аймағына ұқсас Атырау, Көкшетау, Қарағанды, Ақтөбе, Қызылорда және Түркістанның облыс орталықтарының айналасында жасыл аймақтар құру бойынша жұмыс жобалары жасалды. 2030 жылға қарай облыс орталықтарының айналасындағы көгалдандыру көлемі 68,0 мың га құрайды.
«Мен елдегі сексеуіл ормандарының сақталуына жеке тоқталғым келеді. Әлемде сексеуіл өсірудің негізгі ауданы (6,0 млн. Га) біздің еліміздің аумағында шоғырланғанын ескере отырып, біз оны сақтау үшін келесі шараларды қолданамыз» деді Экология министрлігінің басшысы. Атап айтқанда, ағаш кесудің барлық түрлеріне мораторий 2023 жылға дейін ұзартылды; 2017 жылдан бастап республиканың сауда орындарында сексеуіл сатуға тыйым салынды. Қазіргі уақытта сексеуілге ұлттық бренд мәртебесін беру мәселесі пысықталуда.
Мемлекеттік орман қоры аумағынан тыс өсетін өсімдіктер әлемі саласындағы құқықтық қатынастарды реттеу мақсатында 2020 жылы «Өсімдіктер әлемі туралы» заң жобасын әзірлеу жоспарлануда.
М.Мырзағалиев сонымен бірге заңсыз аң аулау, балық аулау және т.б. үшін жауапкершілікті күшейтуге бағытталған заңнамалық бастамаларды еске салды. «2019 жылдың нәтижелері 2020 жылы жұмыс істеудің жаңа деңгейіне қол жеткізді. Біздің негізгі міндеттеріміз және оларды іске асыру жоспарлары белгіленді, жұмыс жасалды, Министрлік оларға қол жеткізу үшін барлық ресурстарды пайдаланады» деп түйіндеді министр.