Қазақ баскетболының бүгінгі бейнесі

Десе де тұңғыш Олимпиада чем­пио­ны­­мыздың ізін жалғап, Әлжан ба­ғындырған шыңға жету үшін барын салып жүрген спортшыларымыз да бар. Солардың бірі – «100 жаңа есім»  жо­басының жеңімпазы Рүстем Ерғали. Кейіпкеріміз баскетболдан Қазақстанның 13 дүркін чемпионы атанып, 15 жыл бойы ұлттық құрама капитаны болған.

Қостанай қаласында дүниеге келген Рүстем 10 жасынан бастап баскетбол спор­­тының қыр-сырына қаныға бастаған. Коман­­дадағы қараторы жігітті бар­лығы Джексон деп атайтын. Ұлт­тық баскетбол ассоциация­ ойыншыларының ішінде Рүс­тем көп жылдар бойы Леброн Джеймсті үлгі тұтып, оның ойын мәне­ріне  ерекше тәнті болғанын айтады.

– Баскетболды ең алғаш теледидардан көргенім есімде. Шамамен 1996 жыл болуы керек. ҰБА ойындарын көріп, спорттың осы түріне аңсарым ауа бастады. Мені әсіресе, Леброн Джеймс­тің ойыны тәнті етті. Сол спорт­шыға ұқсағым келіп, еш ойланбастан баскетбол үйірмесіне жазылдым. Баскетболмен қатар тағы бір­неше спорт түрімен шұғылданып көрдім. Олардың қа­тарында бокс, теннис, волейбол да болды. Бірақ түбі бас­кетболға қайта айналып келдім. Анама соңғы шешімімді айтып, баскетболға тоқтағанымды жеткіздім. Алғаш үйірмеге барып жүргенде жатты­ғуға бір күн ке­ші­­гіп қалғаным үшін бапкерім мені үйір­меден шығарып жіберді. Кейін анаммен Олимпиада резервінің ма­ман­дандырылған балалар мен жасөспірімдер мектебіне бардым. Олар мені бірден құшақ жая қарсы алып, келесі аптада командамен бірге Қазақстан чемпионатына аттанып кеттім. Енді мына қызықты қараңыз, сол жарыста біздің командамыз бірінші орын алса, мен біріншіліктің үздік ойыншысы атандым. Осыдан кейін менің баскетбол әлеміндегі сапарым басталды десем де болады.

Жастайынан талантымен, ерекше да­ры­нымен мамандардың көзіне түскен Рүстем ересектер арасындағы спорттық мансабын 2002 жылы елорданың «Астана Тайгерс» командасында бастады. Ша­буылдаушы-қорғаушы позициясын­да ойнаған ол 2011 жы­лы «Астана» пре­зи­денттік баскетбол клубына ауысып, былтыр карьерасын осы командада аяқтады.

Кейіпкеріміз 17 жылдың ішін­де 13 рет Ұлттық чемпионат­тың жеңімпазы және 11 рет Қазақстан кубогының иегері атанды. Соны­мен қатар ол Қазақстанның ерлер құрамасының тұрақты мүшесі болды және Азия кубогы мен Әлем кубогы сияқты бір­не­ше ірі халықаралық турнирлерде бақ сынады.

«Астана Тайгерс» команда­сын­да жү­ріп Рүстем Ерғали 2004 және 2010 жыл ара­лы­ғында алты рет ел чемпионы атанса, «Астана» клубында тағы жеті рет Қа­зақстан чемпионы деген мәртебелі атаққа ие болды. Тек бір рет 2015/2016 жылғы мау­сымда чемпионатты екінші орынмен аяқтап, күміс медаль олжалады. Ал «Астана Тайгерс» құрамында жүргенде 2003/2004 жылғы ел чемпионатының қола жүлдесін иеленді. Бұл Рүстемнің ел чемпионатындағы алғашқы жүлдесі еді.

– Жалпы, жетістікке жетуімнің ешқан­дай сыры, ешқандай  құ­пия­сы жоқ. Адам жетіс­тікке же­ту үшін тынбай еңбек етуі ке­рек. Сонымен қатар өз ісін сүйіп, махаб­батпен істесе түбінде биік шыңды бағын­дырады деп есептеймін. Мысалы, мен баскетбол спор­тын жан-тәніммен сүйдім. Күні-түні жат­тығу жаса­дым. Соның арқа­сында осын­дай жетістікке жеттім. Чем­пион­дық­тың сыры – осы ғана.

Рүстемнің айтуынша, елімізде спорт­тың басқа түрі сияқты баскетбол да бір орында тұрмай, күн өткен сайын дамып, алға жыл­жып келеді. Соның дәлелі ретінде ол Қазақстан құрамасының әлем чемпионатына шығуына бір табан жақын қалғанын айтты. «Бізге тек сәттілік жетпей қалды. Әйтпесе бір аяғымызбен әлем чемпионатында тұр едік. Егер елімізде баскетболдың дамуы нашар болса, әлем біріншілігінің іріктеу кезеңіне де қатыса алмайтын едік. Сонымен қатар АҚШ және Еуропа құрамалары секілді әлемнің алдыңғы легінде болмасақ та, Азия құр­лығында өзіміздің лайықты орнымыз бар. Бір сөзбен айтқанда, біз дұрыс бағытта дамып келеміз», дейді ол.

Сондай-ақ кейіпкеріміз спорт­ты дамы­тудың тетігін басқа жақ­тан іздеудің қажеті жоқ дейді. Тек жастардың осы спортпен айналысуына мүмкіндік жасап, заман талабына сай спорт кешендерін салу керек екенін айтады. «Қазіргі таңда талапқа сай спорт кешендері Нұр-Сұлтан мен Алматы қаласында ғана бар. Мұндай дәстүрді өңірлерде жалғастырып, ауылдарда балалар үйірмесін ашу керек. Таланттың көбі ауылдан шығады және сол талантты көре білу керек», дейді Рүстем.

Бүгінде Рүстем Ерғали «Астана» бас­кетбол клубының ат­қарушы директоры. ВТБ Бірың­ғай лигасында бақ сынайтын коман­­дамыз жанкүйерлер тарапынан көп сынға ұшырап жатады. Басты себеп – аталған лигадағы сүреңсіз ойыны. Бірақ Рүстемнің пікірінше жанкүйерлердің сыны орынсыз.

– Меніңше, «Астананың» ВТБ Бірың­ғай лигасының плей-офф кезеңіне шыққан 15 команданың қатарынан көрінуінің өзі үлкен жетістік. Мұнда бюджеті жағы­нан бізден екі, тіпті үш есе жо­ға­ры командалармен ойнаймыз. Соған қарамай біздің жігіттер намысқа тырысып, аты дардай СКА, «Химки» секілді командалармен терезесі тең дәрежеде өнер көрсетіп келеді. Шағын бюд­­жетпен және ең жас команда бола тұра, жоғарыда атаған коман­далармен бір деңгейде ой­науы­­мыздың өзі жоғары же­тістік.

Қазір әлемдік командаларды легио­нер­сіз елестету мүмкін емес. Кез келген спорт түрін алып қарасаңыз, онда сырттан келген кемі екі-үш ойыншы жүреді. Мысалы, мық­ты деп жүрген АҚШ командаларының өзінде Еуропаның, Азияның жігіттері ойнайды. Рүстем де еліміздегі командаларда легионерлердің болуы заңды деп санайды.

– Командаларға легионер тарту бүкіл әлемде бар тәжірибе. Сон­дықтан бұл қа­лыпты жағдай, оған үрке қараудың қажеті жоқ. Қайта мұның бізге оң әсері бар. Өйт­кені баскетболдан АҚШ мектебінің шоқ­тығы биік. Сол жақтан келген жігіттер осы спорттың қыр-сырын біздің спортшыларға үйретіп, тәжірибесімен бөліседі. Сондай-ақ сен спортшы ретінде қалыптасып, өсуің үшін бәсеке­лестікке дайын болуың керек. Бәсеке бар жерде өсу бар екені айтпаса да түсінікті. Легионер санын азайту керек десе, оған  келісемін. Бірақ қазір әлемде ле­гионерсіз ойнайтын команданы кездестіру өте қиын, – дейді Рүстем.