«Аңсаған сәби»: Жасанды ұрықтандыру 7 есеге көбейді

Жуырда Әлеуметтік медицина­лық сақтандыру қорында тегін ЭКҰ-ға кімдердің өтініш бере ала­­тыны, қайда жүгіну керектігі және процедураға арналған көр­сет­кіштер туралы айтыл­ды. Еске сала кетейік, Әлеуметтік ме­ди­ци­на­лық сақтандыру қоры ЭКҰ бағ­дарламасы аясында 2018 жылы ТМККК шеңберінде 902 цикл­ді және 2019 жылы да дәл осы көлемді қаржыландырған болатын.

ДДҰ мәліметтері бойынша­ ре­про­дуктивті технологияны жүргізу нәтижесі 45-60%-ға жетеді. ЭКҰ жүргізу тиімділігі елімізде орта есеппен 15%-дан 42% -ға дейін өсті. Ба­ла туу фактісі бойынша емдеу тиімділігінің көрсеткіші 30% дең­гейінде, бұл ең жақсы еуропалық кли­ни­калардың көрсеткішіне сәй­кес келеді.

Бүгінде елімізде 11 030 әйел бе­деулікпен есепте тұр. 2010 жыл­дан бастап Қазақстанда ЭКҰ бағ­дарламасы тегін медициналық кө­мектің кепілдік берілген көлеміне енгізілді және 2010-2019 жылдар кезеңінде циклдер саны 100-ден 900-ге дейін өсті. 2010 жылдан бас­тап ТМККК шеңберінде 7 мыңға жуық ЭКҰ бағдарламасы қаржыландырылды.

Дәрігерлердің айтуынша, ЭКҰ процедурасы терапевтік жолмен ем­деуге келмейтін бедеулік диагнозы қойылған жандарға арналған. ЭКҰ-ға отбасылық жұптар да, жеке адам да қатыса алады. Міндетті түр­де үміт­кердің ерікті жазбаша келі­сімі болуы керек. Қазақстан азаматы болуы және Денсаулық сақтау ми­нистр­лігі белгілеген медициналық параметрлерге сәйкес келуі қажет. Бұл – репродуктивті жас (18-ден 42 жасқа дейін), қалыпты соматикалық және эндокриндік мәртебе, жоғары фолликулярлық резерв.

Науқасқа ұрықтандырудан бас тарту бірнеше жағдайда әсер етуі мүм­кін: жатырдың туа біткен немесе жүре біткен ауытқулары, со­ма­тикалық және психикалық бұ­зылулар, аналық без ісіктері, жедел қа­быну және кез келген лока­лиза­ция­ның онкологиясы.

ЭКҰ-ға жолдама алу үшін тір­кел­ген жері бойынша емханаға жү­гіну қажет. Ұйым мамандары па­циент­ті бедеулігі бар диспансерлік па­циент­тердің электронды тір­келіміне қо­сады және бірқатар тек­серулер та­ғайындайды. 12 ай ішінде Бас­тап­қы медициналық-санитарлық көмек ұйымы бейінді маманның қорытындысы негізінде пациенттің құжаттарын жоғары тех­нологиялық медициналық қыз­меттер жөніндегі жергілікті комис­сияға жібереді. Оң шешім қабылданған жағдайда, әйел «Емдеуге жатқызу бюросы» порталына тіркеліп, рәсімге да­йындала бастайды. Пациент экстра­кор­поралды ұрықтандыру үшін кли­никаны өз бетінше таңдауға құқылы.

Айта кету керек, жылына бір рет МӘМС бойынша ЭКҰ процедурасынан тегін өтуге болады. МӘМС жүйесінде ЭКҰ жүргізу алдында ерлі-зайыптыларды тексеру көлемі көзделген тізбеге сәйкес жүзеге асы­рылады.

МӘМС жүйесінде ЭКҰ – цикл­дің базалық бағдарламасы көз­делген, онда суперовуляция­ны сти­муляциялау, аналық бездердің трансвагиналды пункциясы, мұз­датылған (желденген) эмбриондар­ды ауыстыруды қоса ал­ғанда, ас­­­­қы­­нулардың жоғары тәуе­кел­де­рінің болуымен және эмбриондарды ынталандырылған цикл­де (овуляцияны стимуляциялау ая­сында эндометрия гиперплазия­сы, эндометрия гипоплазиясы), кез келген локализацияның жіті қа­быну аурулары кезінде ЭКҰ нәтижелілігін айқын төмендететін фак­торлардың болуымен байланысты кейінге қалдырылған тасымалдар жағдайларында жүргізіледі.

Жүктілікті диагностикалау ұрық­­­­тан­дырудан 12-14 күн өткен соң жүр­гізіледі, ультрадыбыстық зерт­теу 21 күнге тағайындалады. Егер науқаста жағымсыз асқыну­лардың бірі пайда болса – көп жүк­тілік, бұл әйел де­несіне жүктемені арт­тырады және жүктілік болжамын нашарлатады және резекция жасайды. Дамып келе жат­қан ұрық санын азайту операциясы па­циенттің жазбаша келісімі болған жағ­дайда ғана жүзеге асырылады.

Еліміздің 8 өңірінен 19 медици­налық ұйым Қазақстанда ЭКҰ қыз­­меттерін жеткізушілер болып са­нала­ды, оның ішінде 18 жекемен­шік ұйым бар.

ЭКҰ жүргізу қағидалары және ілес­пе іс-шаралар туралы то­лық ақпарат Денсаулық сақ­тау ми­нистрінің 2020 жылғы 15 желтоқ­сандағы № ҚР ДСМ-272/2020 «Қосалқы репродук­тивтік әдістер мен технологияларды жүр­гізу қағи­далары мен шарттарын бекіту туралы» бұйрығында жарияланды.