Көркем туындылары оқырмандар тарапынан да, бүгінгі қазақ әдебиетінің ақсақалы Әбді-Жәмил Нүрпейісов пен Дулат Исабеков, Мереке Құлкенов және Мағира Қожахметова секілді танымал сөз зергерлері тарапынан да оң, жылы бағасын алған қазіргі проза жанрының белгілі өкілі Мира Шүйіншәлиевамен облыстық «Орал өңірі» газетінде бір-екі жыл қызметтес болудың сәті түскен-ді. Әйтсе де бұл кезде оның күнделікті газет тапсырмасынан тыс әңгімелер, тіпті повесть жазуға талаптанып жүргенінен бейхабар едім.
Мираның өзі де бұған байланысты тіс жарып, сыр аша бермейтін. Сөйтсек талантты қыз әдебиет деп аталатын тылсым дүниенің маңайын барлап, оның есігін ашып көруге іштей талпыныс жасап жүреді екен ғой. Дәл осы тұста Мираның сиясы кебе қоймаған әрі баспасөз беттерінде жарияланбаған тұңғыш әңгімелерін оқып шығудың да орайы түскені бар. Көркемдік деңгейі жоғары, тілі шұрайлы, оқиғаны баяндау тәсілі таптаурын жолдан аулақ Мираның әңгімелері бірден ұнады. Осындай ой жетегінде Мираның аталған әңгімесін өзім қызмет жасап жүрген «Egemen Qazaqstan» газетінің редакциясына, соның ішінде сол тұстағы бас басылым басшысы Сауытбек Абдрахмановтың атына жолдадым. Жазушылыққа бет бұрған Жайық қызының әңгімесі бір күні газет бетінде жарқ ете қалды.
Сол Мираның жанры жағынан повесть деп аталғанымен, романның жүгін арқалай алатын «Өкініш» дейтін шығармасы бар. Шығарма осы аттас кітабына енген. Бұл жөнінде профессор Гүлжаһан Орда, аға ғылыми қызметкер Дүйсегүл Жақан және сыншы Бақыт Сарбалаұлы толымды ой-пікір білдіріпті.
Олар бұл қомақты дүние бүгінгі күннің байыпты прозасы, қазіргі қазақ әдебиетіндегі әдемі де әлеуетті үлгілердің бірі деген ортақ ұйғарымға ойысыпты. Әрі әйел-аналар бейнесі арқылы тәуелсіздік жылдарындағы қазақ қоғамының өзекті мәселелеріне көңіл аударылғанын атап көрсетеді. Сонымен бірге автордың бүгінгі заманымызда кездесіп тұратын қасіретті тіршілігі арқылы шешімін күтіп тұрған әлеуметтік астары терең мәселелерді де бір жерге жинақтауға ұмтылып, қоғам дертіне шипа іздегені де повестің басты құндылығы деп пайымдапты.
Повесте Жайық жағасында орналасқан қала мен оның маңайы жүрекке жылы әсер қалдыруымен баурап алады. Жалпы, Еділ мен Жайықтың көркем табиғаты поэзияда көбірек жырланғанымен, көркем прозада бір кем дүниедей еді. «Өкініш» повесі осы олқылықтың орнын толтырғандай. Еліміздің інжу-маржандарының бірі Шалқар көлі екені белгілі. Оның әсемдігі мен сұлулығына алғаш тәнті болғандардың бірі көрнекті орыс жазушысы, Нобель сыйлығының лауреаты Михаил Шолохов еді. Кейін Мемлекеттік сыйлықтың тұңғыш лауреаты Хамза Есенжановтың «Ақжайық» романында да бар нақыш бояуымен келісті түрде көрінгені белгілі. Содан кейін прозада дәл осылайша Шалқар көрінісін жеріне жеткізе суреттеген прозалық шығарманы кездестіре алар ма екенбіз? «Өкініш» бұл жөнінде де «Ақжайықтың» ізбасары бола алады демекпіз.
Жайық жағасындағы ежелгі Сарайшық қаласының да өткені мен бүгінін кейіпкер Ақкүннің Сарайшыққа алғаш келгендегі мол әсерімен сәтті суреттеген деп санаймын.
Темір Құсайын
ОРАЛ