Күн сайын елімізде 70-ке жуық мас жүргізуші ұсталады екен. Соңғы 5 айда ішімдік ішіп алып, көлік айдаған 8,5 мыңнан астам жүргізуші әкімшілік жауапкершілікке тартылған. Өткен жылдың осы мерзімімен салыстырғанда бұл сан біршама азайғанымен, мас жүргізуші қашанда қылмыскер болып қала берері анық. Себебі әр жол-көлік апатының соңы сан соқтырар өкініш-қайғымен аяқталып жатады.
ІІМ-де онлайн форматта өткен брифингте Әкімшілік полиция комитетінің басқарма бастығы Асқар Тәженов жыл басталғалы 5 айдың ішінде мас күйінде көлік айдаған жауапсыз жүргізушілердің кесірінен 150-ге жуық жол апаты тіркелгенін мәлімдеді. Соның салдарынан 31 адам қаза болып, 208 жолаушы түрлі жарақаттармен ауруханаға жеткізілген.
«Естеріңізде болса, 2019 жылы Мемлекет басшысы көлік құралдарын мас күйінде басқаратындарға қатысты жауапкершілікті қатаңдату туралы тапсырма берген болатын. Соған сәйкес қабылданған заң 2020 жылы 11 қаңтарда күшіне енді. Қабылданған заң ережелері мас күйінде көлік басқарған жүргізушілер үшін әкімшілік және қылмыстық жауапкершілікті біршама қатаңдатты», деген басқарма бастығы заңнамадағы күшейтілген жауапкершіліктерге жеке-жеке тоқталды.
Біріншіден, заңдағы өзгерістерге сәйкес ішімдікке сылқия тойып алып, «темір тұлпар» руліне отыратындар бұрын 3 жыл көлік айдау құқығынан айырылса, қазір бұл мерзім 7 жылға ұзартылды. Екіншіден, қамау түріндегі әкімшілік жазаның жаңа түрі енгізіліп, бұл жаза көлік басқару құқығынан айырумен қатар міндетті түрде қолданылады. Қазір мас жүргізуші тіпті бірінші рет жазаға тартылса да, жүргізуші куәлігінен айырылып қана қоймай, 15 тәулікке әкімшілік қамауға алынады. Егер мас жүргізуші адамдардың денсаулығына зиян келтірмей, материалдық залал келтірілген жол-көлік оқиғасын жасаса, басқару құқығынан 7 жылға айырыла отырып, 20 тәулік мерзімге әкімшілік қамауға алынады. Бұрын мұндай құқық бұзушылық жасаған жүргізуші әкімшілік қамауға алынбай, тек 4 жылға көлік басқару құқығынан айырылатын.
Сондай-ақ спикер өткен жылдың басынан бері мас күйін куәландырудан бас тартқан жүргізушілердің 8 жылға көлік басқару құқынан айырылатынын да айтып өтті. Бұдан бөлек, мұндай жүргізушілер 15 тәулікке әкімшілік қамауға да алынады.
Жыл сайын жаза қатаңдатылып, жауапкершілік күшейгенімен, жекелеген жүргізушілердің жауапсыздығы сол күйінде қалып отырғанын өкінішпен жеткізген Асқар Дәулетханұлы ішімдікке құмар жүргізушілерге қатысты қолданылатын қылмыстық заңнамалардағы соңғы өзгерістерді де санамалап шықты.
Мәселен, жүргізуші куәлігінен айырылса да көлікке қайта отырғандарға қатысты жауапкершілік күшейтілді. Бұдан былай мұндай есерсоқтардың қылығы қылмыс санатына ауыстырылып, өзі өмір бойы көлік құралын басқару құқығынан айырылып қана қоймай, 5 жылға дейін бас бостандығынан айырылады.
«Егер осындай әрекеттердің салдарынан жол апаты кезінде жолаушылардың денсаулығына зиян тисе, көлік тізгінін ұстаған адам көлік жүргізу құқығынан өмір бойына айырылып, 9 жылға дейін темір торға қамалуы әбден мүмкін», деді басқарма басшысы.
Ал жол-көлік апатының соңы адамдардың ажалына әкеліп соқса, ішімдікке әуес әумесер 10 жылға дейін бас бостандығынан айырылып, өмір бойына көлік руліне отырмайды. Әкімшілік полиция комитетінің дерегіне сүйенсек, жыл басынан бері елімізде мыңнан астам жүргізуші қылмыстық жаза арқалап үлгерген.
Елімізде жол жүру ережесін бұзғандарға қатысты хаттама толтыру соңғы бес жылдан бері «Әкімшілік өндірістердің бірыңғай тізілімі» ақпараттық жүйесі арқылы жүргізіліп келеді. Яғни хаттама толтыру барысы толықтай автоматтандырылған. Ведомство өкілінің хабарлауынша, осы жүйе арқылы өткен жылы 3 млн-ға жуық электронды хаттама толтырылса, биылдың өзінде бұл сан 1,5 млн-нан асқан. «Қағаз жүзінде рәсімделетін әкімшілік істер әлі де бар. Олардың дені сотта қаралатын құжаттар және интернет желісі ұстамайтын жерлерде толтырылатын хаттамалар», деді А.Тәженов.