Техникалық реттеудің цифрлы тетігі

Техникалық реттеу және мет­рология комитетінің баспасөз қызметі берген мәліметке сүйен­сек, бұл реформаның аясында «Е-сертификаттау» сәйкестікті бағалау бағытында электронды сертификаттау қызметінің қанатқақты жобасы іске қосы­лып, электронды түрде сәй­кес­­тікті растау жөніндегі құжат­тарды беру процестері то­лық бақылауға алынды. Осы ар­қылы сәйкестікті бағалауға арнал­ған құжаттарды есеп туралы бланкілерге жүгінбей, электронды форматта ұсынуға жол ашылып отыр.

Жаңа ақпараттық жүйенің бас­ты міндеті – көлеңкелі серти­фи­каттаудың алдын алу, сондай-ақ бүкіл процесті цифрлы технологиялар арқылы автономды режімге бейімдеу. Сөйтіп, сәй­кестікті бағалау барысында өтінімдерді қарау мерзімін мейілінше қысқарту.

Заңның жаңа редакциясын­дағы тағы бір өзгерістердің бі­рі – «камералды бақылау­ды» ен­гізу. Комитет өкілдерінің айтуын­ша, оның артықшылығы тиіс­­ті талаптардың бұзылуын уақтылы анықтап, оған жол бермеуге, сол секілді қадағалау субъектілеріне өрескел қателік­терді реттеуге мүмкіндік береді.    

Бұған қоса мамандардың баруын қажет етпейтін профилак­тикалық бақылау тетігі іске қо­сылады деп көзделіп отыр. Бұл жүйе  бақылаудағы өнімнің 120 тобын, 180 мыңдай шаруашылық жүргізу құқығындағы субъектіні (статистика порталының дерегі бойынша), 1500 аккредиттеу субъектісін және 40-тан ас­там сараптамалық ұйымды қамты­мақ. Бұл ретте өңірлер бойынша инспекторлардың нақты штаты 95 адамды құрайтынын айта кеткен орынды. Қолданыстағы жүйеде бақылау жұмыстары түсетін шағымдар мен мемле­кеттік органдардың хабарламалары негізінде жоспардан тыс тексерулермен жүзеге асырылып келді.

Бүгінде белгіленген талаптар бұзылған жағдайда тиісті хабарламаны автоматты режімде жіберу тетіктері пысықталып жатыр. Уақытты үнемдеу үшін аталған кемшіліктер тура­лы хабарламаны электронды түр­де (СМС, порталдың жеке каби­не­тіне хабарламалар, e-gov.kz) жет­кізу мүмкіндіктері қарас­тырылуда.

Тұтастай алғанда, 90-нан астам бизнес-процесс, сол секілді Техникалық реттеу, стандарттау және метрология мемлекеттік жүйелерінің 3 тізілімі автоматтандырылды.

Техникалық реттеудің бар­лық үдерісіне тұрақты негізде 2 мыңнан астам ұйым (ТРМК, ҚазСтандарт, ҰАО, сертификаттау жөніндегі органдар, зертханалар, техникалық комитеттер, оқу орталықтары және т.б.) қатысып келеді. Ал сәйкестікті бағалау өтінімдері негізінде 10 мыңға жуық заңды тұлға (өті­ніш берушілер) қатысуға ниет білдіріп отыр.

Жауапты ведомствоның де­ре­гіне сенсек, биыл білім бе­ру, медициналық ұйымдарда, өнер­кәсіп орындарында, сондай-ақ сынақ зертханаларында талапқа сай келмейтін өлшеу құралдарын қолданудың көптеген жағдайы анықталды. Сәйкестікті баға­лау тәртібінің сақталмауы же­ке қорғаныш құралдарын, авто­химияға арналған өнімдерді жә­не басқа да өнеркәсіптік тауар­ды сертификаттау кезінде әшке­реленді.

Жоспардан тыс тексерулердің нәтижесінде мемлекеттік білім беру ұйымдарында тиісті тексеруден өтпеген өлшем құрал-жабдықтары (тонометр, тара­зы, ростомер, термометр) қолда­ныл­ғаны белгілі болды. Бұл өз ке­зегінде «Өлшем бірлігін қам­тамасыз ету туралы» Заңның 19-бабын бұзу болып санала­ды. Дәл осындай олқылық ме­ди­­циналық орталықтарда да (қан қысымын өлшеуге арнал­ған аспап, мөлшерлегіш, биохи­миялық автоматты анализатор, жанаспайтын инфрақызыл термометрлер) орын алған. Бұдан бөлек өндіріс саласында, атап айтқанда тамақ өнеркәсібінде Кеден одағының 022/2011 «Та­мақ өнімдерін таңбалау» техни­калық регламентінің талаптары бұзылғаны анықталса керек.

Сауда және интеграция ми­нистрлігі Техникалық реттеу жә­не метрология комитетіне ­қа­­расты департаменттер биыл­ғы 6 айда 191 тексе­ру жүр­гі­зіпті. Оның ішінде жос­­пар­дан тыс 85 тексеру, 83 про­фи­­лактикалық бақылау жә­не бас­қа мемлекеттік органдар­мен бірлескен 21 тексеру өткі­зіл­ген. Барлығы 109 нысанда кем­ші­ліктер анықталды және 91 ұйғарым беріліп, салынған айып­пұлдың көлемі 35 млн теңге­ге жуық­тады. Сонымен қатар 5 жал-­ ­ған сертификат анықталып, олар­дың күші дереу жойылған.