• RUB:
    5.05
  • USD:
    522.91
  • EUR:
    548.85
Басты сайтқа өту
Пікір 10 Наурыз, 2022

Ынсап, ынтымақ, ыждағат

578 рет
көрсетілді

Әрбір саяси ұйымның ұйытқысы да, негізі де, даму үдерісін реттеуші күш те – халық. Бірақ қоғам өрісінің аса шетін ахуалына, әлеуметтік сын-қатерлерге дер кезінде жауап бере алмауы немесе партия басқару құрылымдарының әркелкі жұрт сұранымынан жырақтауы қоғамдық-саяси ұйымдарды тығырыққа тірейтіні де белгілі.

Біз қаңтар қасіреті тұсындағы және одан кейінгі Nur Otan басын­дағы жағдайды, оның тоған-тір­шілікті қаламай, жандану бағытын ұстағанын әлі көп талқылайтын боламыз. Алайда ол – тарих пен қоғамтанудың еншісі.

Сонымен, партия атауы Amanat болып өзгерді. Қоғамды да, әлемді де дүр сілкіндірмей, кеуде қақпай осылай жаңғырды. Қазір мұны «ребрендинг» дейтіні көзі ашық азаматтың бәріне де белгілі. Жақсы атаумен жаңарғанында да ізгі ниет, ізашар жоспар-жоба бар.

Аманат – елдік және мемле­кет­шілдік дәстүрге адалдық. Аманат – баянды­лықтың жалғасы. Аманат – әділеттілік, сабақтастық, өрлеу жолы. Аманат – сөз бен істің бір­лігі. Аманат – отбасынан бастап асқақ Отанға дейінгі құндылықтар жүйесіне жауапкершілік.

1 наурыздағы съезде Президент Қ.Тоқаевтың: «Егемендігіміз, елді­гіміз бен бір­лігіміз, кең байтақ жеріміз –  бізге ба­балардан жеткен аманат. Осы қастер­лі құндылық­та­рымызды көздің қара­шы­ғындай сақтап, болашаққа мирас етуіміз керек» деген тұжырымы сол елдіктің негізін аңғартады.

Әлбетте, жақсы атаумен елдік жұмыс біте салмайды. Күлтегінше толғағанда, «күн­діз отырмау, түнде ұйықтамау, қара терді төгу, елді қорғау» –  парыз. Ен­ді бұрынғыдай «мата даңқымен бөз өт­пейді». Шенеунік болдым деп шіренбей, депутат болдым деп тіренбей, жерге түсіп, халық арасында жұрт мүддесін сезі­­ніп, тіпті қара жұмысын бөлісіп, тер төгу қажет. Ел аманаты – осы. Мемлекет бас­шысының ойы да осы өреде деп ұқтық.

Жаңару яки модернизациядағы ең басты мақсат не? Мақсат –  Amanat партиясын халық үніне құлақ асатын және әрбір күрделі жағдайды жұртпен бірлесіп талдап, содан оң нәтиже шығаратын саяси күшке айналдыру.

Әлеуметтік қайшылықты қол­дан жасау, қоғам игілігін яки әл-ауқат қорын тең бөліспеу – міне, қайшы­лықтың көзі де, өзі де.

Арғы-бергі дәуірдің бар жақсы­лығын бойына жинаған ақын, дана, әлеуметшіл тұлға Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы:

Жақсылар қорғасындай ауыр болар,

Көзі – соқыр, құлағы тәуір болар.

Жарлының жаздай мінген шола­ғындай,

Аяғы ақсақ, арқасы жауыр болар, – дейді. Бұл жерде «көзі соқыр» дегенді тура мағынасында түсінбеу керек. Айналада неше түрлі қиындық, сан қилы жамандық жүріп жатады. Адам соны сырттай бақыламай, ішкі мәнін, себебін білуге ұмтылғаны абзал. Бірінші «тыңдап ал» дейді. Яки көңіл мен сезім көзінің соқыр болмауы мақұл. Ақын тек еңбек қана адамды «жақсы» деген дәрежеге көтеретінін өсиет етеді.

Қазір біздің қалпы алуан-алуан қоғам еңбектен, маңдай терден «аяғы ақсақ, арқасы жауыр болуды» – кемшілік, қор­лық санап жүр. Сондықтан да ауылда төрт түлікті жаятын, сай-саладағы шөпті ора­тын адам жоқ. Мал терісі мен жүні қоқыста шашылып жатыр. Ал қалада (кешіріңіздер) артымызды жинамаймыз, кеше жөнделген аула, саябақ бір жыл өтпей жау шапқандай бұзылады. Бір тұрғын үй кешенінде тұратын азаматтар бір-бірімен араласпайды. Ағайындықтан – ада, елдіктен – күде.

Ұлтымыздың тағы да бір әлеу­меттік қуаты айқын тамаша ата сөзі бар:

Қаланған кірпіш – кәдеге ас­қаны,

Қадалған шеге – орнын тапқаны,

Жігіттің халыққа жаққаны – шырақ жаққаны!

Міне, жаңғырған Amanat жұмысының негізгі қағидаты осындай болу керек. Азаматтар өз қызмет орнында, отбасында, ортасында, әріптестер мен ағайын-көрші аумағында жақсылықтың, іскерліктің, сенімнің, жауап­кер­шіліктің шырағын жағып жүрсе, қоғам жарық болмай ма!

Әрине, Amanat кешікпей жаңа бағдарлама қабылдайды деп ойлаймыз. Бұл құжатта жаңаруға ұмтылған Қазақстан мен партия трансформациясы арасындағы үйлесімді іс-қимыл жоспары көрініс табуға тиіс. Сондай-ақ партияның, Еуропаша айтқанда, дебюрократизация, децентрализация яғни бастықшылдықтан, әсіребилікшілдіктен арылу үдерісі жүруі қажет. Сонымен бірге атқарушы биліктің түрлі баспал­дағындағы әкімдерді сайлау, парламент пен мәслихаттардағы партия фракциясы жұмысының диалог пен шынайы пікірталасқа құрылуы, мемлекеттік және елдік (қоғамдық) қызметтерге абыройы таза және білікті азаматтарды тарту, т.б. жұмыстар тездетіп атқарылады және бұл қалыпты жағдайға айналады деп сенеміз.

Өзіміз жоғары білім саласында жүргендіктен, бірауыз сөз оқу саласы мен қоғам парасатына қатысты айта кеткіміз келеді. Қазір әлеуметтік әділеттілікті заңмен, біліммен емес, айқаймен һәм «бетті жыртып, тұмсықты бұзып» немесе сұраншақтап алу деген ғадет пайда болды. Сонда халыққа ортақ несібеге «басқада жұмысым жоқ, тек маған тисін» деп өзімшілдікпен қарау әлеуметтік әділеттік пе? Бүгінгі білім саласының және қоғамның ең зор міндеті – мәдениетті, парасатты, білікті ата-ана қалыптастыру. Бұл болмаған жерде іс те өнбейді, жас ұрпақ та адасады.

Біз жоғарыда халық, жұрт, әлеумет деген ұғымдарды айттық. Бұл үшеуі де мемлекеттің, елдің ұстыны. Үшеуі тоғысып, бір мәнге сыятын жері де бар. Бөлек-бөлек мағына беретін тұсы да бар. Халықты қорғап-қолдау, жұртты еңбекке жігерлендіру, әлеуметті мемлекетшілдік мүддеге біріктіру – сіз бен бізге аманат!

Жақында Алаш тұлғасы, ұлт ұстазы Ахмет Байтұрсынұлының 150 жылдық мерейтой жылы елордада айрықша ғылыми форуммен ашылды. Бұл да рухани аманат.

Сол Ақаң – Ахмет Байтұр­сынұлы: «Адамға ең қымбат нәрсе – жұрт қамы, жұрт ісі» депті. Ендеше жұрт қамын жеп, жұрт ісін абыройы­мен жүзеге асыруда баршаңызға Жаратқан иеміз ынсап, ынтымақ, ыждағат берсін!

 

Дихан ҚАМЗАБЕКҰЛЫ,

Л.Н.Гумилев атындағы

Еуразия ұлттық университетінің

проректоры, академик