Ресей мен Украина арасындағы қақтығыстарға қарап, еліміздің әскери қауіпсіздік жүйесі жайлы ойға алмау мүмкін емес. Қанша қару-жарағымыз бар екенінде шатағымыз жоқ, біздікі – әскерге дейінгі әңгіме. Әскерден қашу «синдромына» қарсы «антивирус» бар ма?
Әскерге міндетті борышкерлердің статистикасын сараптасақ, 60 пайызы енжарлық немесе қорқақтықтан бас тартса, 30 пайызы жарамсыздық себебінен әскерге бармайды екен. Тек 10 пайызы ғана өздігінен әскерге баруға сұранатын көрінеді. Тегін жазбауды өтінген Арман есімді студент қатарластарының көбі әскерде 1 жыл уақыт жоғалтқанша, жұмыс істеп, табыс тапқанды тәуір көретінін айтады. Ол әскери билетсіз-ақ екі қолға бір күрек табылатынына сенімді.
– Еліміздегі әскери жүйе сонау Кеңес өкіметінің ескі тәртібімен қалыптасып қалған. Жаңа өзгерістер енгізу керек. Неліктен әскерге деген қызығушылықты оятатындай жүйе ойлап таппасқа? Теледидардан, интернет желісінен бейбіт заманда әскер қатарында жүріп о дүниеге аттанған азаматтарды көргенде, ата-аналар баласын әскери борышын өтеуге жіберуге қорқады. Сенімнен гөрі күдік басым. Әскерге бару міндет екенін түсінемін. Бірақ барынша ыңғайлы жағдай жасалуы керек деп есептеймін. Жылы төсек пен тамақ мәселесін меңзеп тұрғаным жоқ, – дейді Арман.
Міндетін мінсіз атқарып келген сарбаз Дидар Ботиннің айтуынша, әскердегі уақыт үлкен өмірге нық қадам басуға оң ықпалын тигізген.
– Мектепте жүргенде-ақ тентектігім басым болды. Бертінге дейін бұзықтығым басылмады. Кез келген істі ақылға салып, ойланып істемейтінмін. Жауапкершілікті терең сезінбедім. Әскерге барғанға дейінгі және әскерден келген Дидардың арасы жер мен көктей. Әскер мені көп нәрсеге үйретті. Ең әуелі ата-ана, бауыр, туыс-достарымның қадірін терең түсіндім. Уақыттың қадірін білдім. Бір сөзбен айтқанда, әскер мені жақсы жаққа өзгертті, бұзықтығым да қалды. Әскерге барғаныма қатты қуанамын. Жастарға да әскерден қашпауға кеңес беремін. Ел болашағы – жігерлі жастардың қолында! – дейді Дидар.
Үлкен ағаларымыз әскер жайлы әңгіме қозғалса, өздерінің сол шақтарын ерекше сағынышпен еске алып жатады. Екі жыл өзге мемлекетте парызын өтеген «дембельдерге» 1 жылдық әскердегі қызықтарыңды айтып таң қалдыра алмайсың. Бұрындары «әскерге өтпей қалды» деген сөз жігіт үшін өліммен тең болған. Ауылдан әскери комиссариатқа аттанған бір топ жігіттің барлығы Отан қорғауға аттанғанша асық еді. Қазіргі жастар физикалық тұрғыдан қуаты кемігені былай тұрсын, рухани тұрғыдан әлсіз. Көп жыл бойы қорғаныс істері жөніндегі бөлімде еңбек етіп, зейнеткерліктің ауылына қадам басқан, Қарулы күштер саласының ардагері Нұрлан Түйебаевтың айтуынша, елжанды азамат ешқашан әскерден жалтармайды. Сол себепті әр отбасында патриоттық тәрбиеге мән берілуге тиіс.
– Дені сау, ақыл-ойы жетілген әрбір азамат Отан алдындағы борышын өтеуге міндетті. Келешектің тұтқасы болар ер азаматтарымыздың жасынан жігер-қайраты толысып, ширақ қимыл иесі атануы отбасыдағы тәрбиеден бастау алмақ. Тәуелсіз еліміздің еңсесін тік ұстайтын жастарымыздың патриоттық сезімі биік, күш-қайраты толық, жігері жалынды болғаны жарасымды емес пе?! Жасыратыны жоқ, еліміз нарықтық экономикаға қадам басқалы азаматтардың көзқарасы да өзгере бастады. Патриоттық тәрбиені тұрмыстық сана ұмыттырды. Тәуелсіздіктің алғашқы жылдары мен қазіргі жастардың рухани айырмашылығы жер мен көктей. 2005 жылға дейін отбасыда бір бала болса да, студент болса да, 18 жасқа толғандықтан әскерге алып кететін. Қазір жеңілдіктер көп. 1-2 кило салмағы жетпесе жарамсыз болып танылады. Қатарынан қалып қойған азамат келесі жолы әскерге баруға құлықсыз болады. Екіншіден, теледидардан қылмыстық топтар туралы кинолар жиі көрсетіледі. Әскери өмірден сыр шертетін дүниелер көп болса, жастардың ынтасы артар еді, – дейді Н.Түйебаев.
Отанды қорғау туралы асыл дінімізде де жиі айтылады. Исламда бес нәрсені қызғыштай қорғау міндеттеледі: Отаныңды, дініңді, ұятыңды, жаныңды, дүниеңді. Туған жерді қорғау жолында қаза болғандардың орны биік. Облыстың бас имамы Жолдас қажы Бердімұратовтың айтуынша, әскерге бармастан бұрын әр азаматта Отанға, туған жеріне деген ыстық сезім болуы керек.
– Бір хадисте ардақты Алла елшісі (с.а.с): «Екі көз ақыретте тозаққа күймейді: біріншісі – күнәсына өкініш білдіріп, оңашада егіліп жылаған көз, екіншісі – Отанды қорғап, шекара күзеткен көз» деген екен. Осыдан-ақ Отанды қорғаудың маңызын түсінуге болады. Ислам дінінде Отанды қорғау – ең сауапты істердің бірі. «Отанды сүю – иманнан» деген ғалымдар пікірі осыған саяды. Әскерге барып, борышын өтеп келген азаматтың туған жерге деген махаббаты артады, өзіне деген сенімі қалыптасады. Сондықтан да әскерге жарамды жастар Отанды қорғау үлкен аманат екенін түсінгені абзал, – дейді Ж.Бердімұратов.
Елімізде наурыздың 1-нен бастап жылдағы дәстүрге сай әскерге шақыру кезеңі басталды. Маусым айына дейін павлодарлық 700 жас Отан алдындағы борышын өтеуге аттанбақ. Бүгінде әскерге шақырушылардың денсаулығынан бөлек, білімі мен біліктілігіне де сұраныс артып отыр. Себебі ел әскері жаңа технологиялармен жасақталуда. Сарбаздардың компьютерлік біліктілігі, сауаттылығы мен кәсіби шеберліктері қажет. Жай ғана қару ұстап, жаттығудан бөлек, логикалық-интеллектуалды білімінің бар болуы заман талабына айналған. Бастысы – әр азаматтың бойында патриоттық рух болуға тиіс. Тәуелсіз еліміздің шегедей нық тірегі, құрыш қамал қорғаны – айбынды әскері екенін естен шығармайық!
Павлодар облысы