Жекеменшік балабақшаларды лицензиялау көлеңкелі бизнесті «гүлдендіріп» жібермей ме?

Қазақстанның үздіксіз білім беру қауымдастығының құрылтайшысы, «INTELLECity» ЖШС жекеменшік балабақшасының директоры Маржан Ахмеджанова жиынды: «Лицензия – бұл белгілі бір қызметпен айналысуға рұқсат алу, іс жүзінде нарыққа кіру. Бірақ балабақшалардың көпшілігі нарыққа кірген. Онда лицензия не үшін қажет? Балабақша жұмыс істеу үшін қауіпсіздік және санитарлық нор­малары бойынша тексеруден өте­ді. Министрлік балабақшалардың бір бөлігін лицензиялау арқылы алып тастағысы келеді. Мемлекет балаларды мектепке дейінгі біліммен қамту бойынша қазіргі деңгейді сақтауға дайын ба?» деген сұрақтан бастады.

Осы салада жұмыс істейтін кәсіп­керлердің уәжіне сенсек, лицензия­лау енгізілген жағдайда бірқатар жеке­меншік балабақша жабылуы мүм­кін. Демек Қазақстанда мектеп­ке дейінгі білім берумен қамту дең­гейі айтарлықтай төмендейді. Кәсіп­керлердің 2010 жылдан бері 280 млрд теңгеден аса салған инвестициялары жоғалады. Елеулі әлеуметтік қауіп-қатер орын алуы ықтимал.

Кәсіпкерлер мектепке дейінгі қыз­меттердің сапасын қамтамасыз ету тетіктері қажет екенімен келіседі. Алайда сапаны лицензиялауды қай­та енгізу арқылы көтеру нәтиже бер­мейді, дейді сектор өкілдері.

Ал Қазақстанның үздіксіз білім беру қауымдастығының Алматы қа­ла­сы бойынша филиал директоры Любовь Айтхожина: «2008-2009 жылдары елдегі барлық балабақшаның жар­тысына жуығы, яғни 47%-ы заң бұзушылықтарға жол беріп, «көлең­келі» жұмыс істеді деп нақты айта аламыз. 2013-2014 жылдары лицен­зиялау алынып, мемлекеттік білім беру тапсырысын орындау бағдарламасы қабылданғаннан кейін бұл көрсеткіш 13%-ға дейін төмендеді. Сондықтан лицензиялау енгізілсе, керісінше, «көлеңкеде» жұмыс істейтін балабақ­шалардың саны күрт өсетініне сенім­діміз», дейді.

Қазіргі кезде Қазақстанның үздік­сіз білім беру қауымдастығы 2 817 балабақшаның мүддесіне өкіл­дік ете­ді. Бұл көрсеткіш жұмыс істеп тұрған барлық жекеменшік балабақ­шаның ­ (4 973 бірлік) 43%-ын құрайды.

Қауымдастықтың мәліметінше, жекеменшік балабақшалардың үлесі мемлекеттік балабақшаларға қарағанда әлі де аз. Жеке балабақшалар негізінен оңтүстік өңірлерде және республикалық маңызы бар қалаларда: Алматы, Нұр-Сұлтан, Шымкент қала­ларында шоғырланған. Олардың басым бөлігі мемлекеттік білім беру тапсырысын орындайды, өйткені мем­лекеттің қаржылай көмегінсіз бизнестің бұл түрі тиімсіз.

«Оқу-ағарту министрлігі мектепке дейінгі білім беру сапасын арт­тыру мамандарға тікелей байланысты екенін ескермейді. Ал біздің әлеует қандай? Балабақшада көпте­ген объективті себепке байланысты кәсі­би деңгейі жеткіліксіз, еңбекақысы төмен, несиесі бастан асатын, тұр­ғын үй проблемасы бар тәрбиеші­лер жұмыс істейді. Жастар педагог ма­­мандығын таңдамайды. Мемле­кет тарапынан тәрбиешілерге қолдау жоқ», деп мәлімдеді қауымдастықтың Алматы облысы бойынша филиал директоры Алмагүл Батырханова.

Осы жиынға арнайы келген Алма­ты қаласы кәсіпкерлер палатасының директоры Айтуар Қошмамбетов мәселенің маңыздылығын жоққа шы­ғармайды.

«Алматы қаласының кәсіп­кер­лер па­латасы жекеменшік бала­бақ­ша­лар­дың көзқарасын қолдайды. Мек­тепке дейінгі білім беру саласын­да көпте­ген шешілмеген мәселе­лер жеткілікті. Оларды репрессивті әдіс­­термен емес, жағдайды сараптау арқылы шешу қажет. Нарық­тың пікі­рін ескере отырып, осы са­ланың сапалы дамуы үшін үйлесімді ше­шімдерді қабылдау ке­рек», деп атап өтті Палата директоры.

Айта кету керек, балабақшаларда тәрбиешілердің бүлдіршіндерді ұрып-соғуы сияқты оқиғалар аз емес. Қыз­мет көрсету сапасына да сын айты­лып жатады. Осыған орай, тиісті ведомство лицензиялау арқылы осы сала­да қадағалауды күшейтпек. Бірақ минис­трлік бұл өзгерістің бүгін-ертең енгізіл­мейтінін, әлі де жеткілікті тал­қыланатынын айтып отыр.

АЛМАТЫ