Биыл 11 маусым күні Тараз аспанын қою түтін жапқаны белгілі. Оған Тараз қаласында орналасқан «Қазфосфат» ЖШС-ның минералды тыңайтқыштар зауытындағы абсорбердің моногидратты сорғысының істен шығуы себеп болған еді. Сол кезде көкжиекті торлаған түтіннен халық зардап шеге ме деген сауалды мамандарға жолдаған болатынбыз. «Жоқ!» дескен олар. Алайда олай болмай шықты...
Egemen Qazaqstan газетінде жарияланған «Тұманнан туған күмән сейілді» тақырыбындағы мақалада түсініктеме берген «Қазфосфат» ЖШС бас экологы Арман Қарағалиев жағдайдың бақылауда екенін айтқан еді. Оған хабарласқанымызда: «Нақты уақыт режіміндегі автоматтандырылған бақылау жүйесінің көрсеткіштері бойынша негізгі шығарындылар көзінде (БГС бөлімі) фторид сутегінің артық мөлшері тіркелмеген. Атмосфералық ауадағы шекті рұқсат етілген концентрациядан аспайтын деңгейдегі ластаушы заттар тұрғындардың денсаулығына және қоршаған ортаға әсер етпейді», деп мәлімдеме жасаған да болатын.
Жамбыл облысы әкімінің орынбасары Рүстем Дәулет те республикалық БАҚ-та «Қазгидромет» келтірген деректерге сілтеме жасай отырып, ауаға зиянды заттар тарамағанын, жұмыстың дер кезінде қолға алынуына байланысты тұрғындар денсаулығына ешбір зиян жоқ екенін айтқан болатын. Әрине, облыс әкімінің орынбасары мамандардың сөзіне сенген болуы мүмкін. Алайда облыс бойынша экология департаменті жүргізген жоспардан тыс тексеру біраз мәселенің бетін ашты. Соған қарағанда мәлімдеме жасау тұрғысынан жергілікті атқарушы билік асығыстық танытқан сияқты.
Департамент басшысының міндетін атқарушы Арсен Латыповтың айтуынша, тексеру қорытындысы бойынша бір емес, бес бірдей кемшілік анықталған.
«Сол оқиғадан кейін қоршаған ортаға келтірілген зиян аз болған жоқ. Нақтырақ айтар болсақ, 1 тонна 92 килограмм күкірт ауаға тарап үлгерді. Бұл – сол он сегіз минутта орын алған жағдай. Жалпы, анықталған бес кемшілік бойынша серіктестікке 5 млн 641 мың 730 теңге айыппұл салынды», деді ол жағдайды түсіндіріп.
Расында да, әуелде Минералды тыңайтқыштар зауытынан тараған түтіннен халыққа ешқандай зиян жоқ екенін дәлелдеуге тырысқандар аз болған жоқ. Ал Экология департаменті жүргізген тексеру қорытындысында экологиялық заңнаманың бір емес, бес бірдей тармағы бойынша заңнаманың бұзылғаны анықталды. Кемшіліктерді жою бойынша нұсқаулық берілді. Қысқасы, қоғам үшін маңызды мәселеде асығыс байлам жасамау керек. Соңы не болды? «Қоршаған ортаға ешқандай зияны жоқ» деген әңгіме енді, міне, шындыққа жанаспайтыны анықталып отыр.
Жамбыл облысы