Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қоры 2022 жылдың қыркүйегіне теңгедегі депозиттер бойынша ұсынылатын ең жоғары мөлшерлемелерді бекітті. Жеке тұлғалардың ұлттық валютадағы депозиттерінің барлық түрі бойынша ең жоғары мөлшерлемелер өзгеріссіз қалды және тамыз айындағы мәндер деңгейінде сақталған.
Биыл 26 шілдеде Ұлттық банк базалық мөлшерлемені 0,5 базалық тармаққа (14-тен 14,5 пайызға) көтергеннен кейін ҚДКБҚ екінші деңгейлі банктерге салымдар бойынша мөлшерлемелерді көтеруге ұсыныс білдірген еді.
Айта кетейік, елімізде 20 банк – кепілдендірілген депозит жүйесінің қатысушысы. ҚДКБҚ жинақтаушы салымдар бойынша – 20 млн теңгеге дейін, жинақтаушыдан өзге теңгемен сақталған барлық депозиттер бойынша – 10 млн теңгеге дейін, шетел валютасындағы депозиттер бойынша 5 млн теңгеге дейін кепілдік береді.
Тұрғындардың барлық салымдары заңмен белгіленген өтеудің ең жоғары сомасына дейін кепілдікпен жабылады. Бұл ретте қордың кепілдік өтемақы төлеуге арналған резерві қордың жарғылық капиталының 70 пайызын есепке алғанда 944,3 млрд теңгеге жетті. Оны өтемақы төлеуге де пайдалануға болады.
«Жинақталған резерв жеке тұлғалардың депозиттік базасының 7 пайыздан астамын құрайды, бұл заңда көзделген 5 пайыздық деңгейден жоғары. Бұл көрсеткіш үздік әлемдік тәжірибеге сәйкес келеді және дамыған елдер деңгейінде. Осылайша, қазақстандықтардың жинақтары кепілдік өтемақының ең жоғары мөлшері шегінде толықтай қорғалады. Шетелдік банктердің еншілес ұйымдарын қоса алғанда, қазақстандық банктердегі депозиттік шоттардың 99,8 пайызы толық кепілдікпен қорғалған», деп түсіндірді бұл жағдайды қор басшысы Әділ Өтембаев.
Әзірге банктер арасынан тек Home Credit Bank қана мөлшерлемелерді жоғарылатты. Қаржы институты «Простой» және «Почтовый Хоум» шұғыл депозиттері бойынша жылдық тиімді мөлшерлемені 14 пайыз, ал жинақтаушы депозит бойынша максималды жылдық тиімді мөлшерлемені 16 пайызға дейін көтерді. Бұл банктегі салымның минималды сомасы 1000 теңгеден басталады. Одан әрі қанша сомаға дейін салам десе де шектелмейді.
Депозиттерге кепілдік беру қорының хабарлауынша, болып жатқан геосаяси тәуекелдер, инфляциялық үдерістердің күшеюі, қаңтар оқиғасы және одан кейін ресейлік еншілес банктерге әсер еткен ықпалшаралық шектеулер банктердің жиынтық бөлшек депозиттік базасының параметрлеріне әсер етпей қоймады.
«Осыған қарамастан, ҚДКБҚ халықтың банк депозиттеріне тұрақты сенімі сақталғандығын атап өтеді. 2022 жылдың ақпан-наурыз айларындағы валюта бағамдарының жоғары құбылмалылығы жағдайында айырбас бағамын қайта бағалау депозиттердің айлық серпініне айтарлықтай әсер етті. Теңгедегі депозиттер бойынша жалпы қалдық мамырда 0,7 пайызға өссе, нақты валюталық қалдықтар 0,8 пайызға өсті. Бұл 2022 жылдың мамыр айының соңына қарай жеке тұлғалардың депозиттерінің жалпы көлемінің 0,9 пайызға (12,8-ден 12,7 трлн теңгеге дейін) аздап төмендеуі ұлттық валютаның 4,7 пайызға нығаюы әсерінен валютаның қайта бағалануымен байланысты болды (бір доллар мамырдың басында 448,49 теңгеден мамырдың аяғында 427,39 теңгеге дейін)», делінген қор хабарламасында.
Қор төрағасы Әділ Өтембаевтың айтуынша, азаматтардың теңгемен ашқан депозиттерінің айтарлықтай өсімі байқалады. Бұл нарықтағы жағдайдың тұрақтанғанын, сондай-ақ халықтың ұлттық валютаға деген сенімінің сақталғанын көрсетеді дейді ол.