2021 жылдың қаңтарынан бері БЖЗҚ салымшылардың тұрғын үй жағдайын жақсарту үшін жинақталған зейнетақы қаражатын пайдалану туралы 1 336 516 өтінішін орындаған. Уәкілетті оператор банктерде ашылған қазақстандықтардың арнайы шоттарына БЖЗҚ 3,2 трлн теңгеден астам қаржы аударыпты. Біржолғы зейнетақы төлемдерінің орташа сомасы – 2,4 млн теңге.
Қор таратқан ақпаратқа сүйенсек, зейнетақы жинақтарын алу қарқыны төмендеп келе жатыр. Мысалы, 2022 жылдың қазан айында 7,5 млрд теңге сомасына 2 993 өтініш орындалды. Салыстыру үшін айтар болсақ, 2021 жылдың қазан айында 87,8 млрд теңге сомасына 35 434 өтініш орындалған еді.
Орындалған өтініштердің ең көбі Алматы қаласының (17,61 пайыз), Астана қаласының (14 пайыз), Маңғыстау облысының (10,33 пайыз) тұрғындары тарапынан жолданған.
«Салымшылар (алушылар) өздерінің жинақтарын пайдаланатын мақсаттарды талдай отырып, келесі негізгі бағыттарды атап өтуге болады. Көбінесе (барлық өтініштердің шамамен 36%) азаматтық-құқықтық мәмілелер бойынша меншікке тұрғын үй сатып алу (түпкілікті есеп айырысу) және жеке тұрғын үй салу (меншігінде жер учаскесі болған жағдайда) жиі тіркелді. Өтініштердің 21 пайыздан астамы салымшылардың (алушылардың) тұрғын үй құрылыс жинақтары бағдарламалары бойынша зейнетақы қаражатын пайдалануы үшін орындалды. Өтініштердің тағы 21 пайызы одан әрі жинақтау үшін тұрғын үй құрылыс жинақ ақшасына салымды толықтыру мақсатында орындалды. Өтініштердің шамамен 20 пайызы тұрғын үй сатып алуға (оның ішінде ислам банкінің қаржыландыруы шеңберінде) ипотекалық тұрғын үй қарызын алу үшін бастапқы жарнаны енгізуге, ипотекалық тұрғын үй қарызы бойынша берешекті толық және ішінара өтеуге және оны қайта қаржыландыруға бағытталды», делінеді қор дерегінде.
Атап өтерлігі, уәкілетті операторлардан салымшылардың (алушылардың) жеке зейнетақы шоттарына (ЖЗШ) шамамен 456,3 млрд теңге қаражат қайтарылды. Себебі сұраным иесінің өтініші және өзге де себептермен қазақстандықтар біржолғы зейнетақы төлемдерін белгіленген мерзімде тұрғын үй жағдайын жақсартуға пайдаланбаған.
Сонымен қатар БЖЗҚ емделуге берілген 311,1 млрд теңгеге 395 730 өтінішті орындады. Бұл ретте алуға болатын орташа сома – шамамен 0,8 млн теңге. 2022 жылдың қазан айында шамамен 3 млрд теңге сомасына 2 362 өтініш орындалған (салыстыру үшін: өткен жылдың аталған айында – 10,8 млрд теңге сомасына 12 462 өтініш).
Көбінесе (өтініштердің 96 пайыздан астамы) қазақстандықтар өздерінің жинақтарын медициналық мақсаттарда стоматологиялық қызметтерге жұмсапты. Өтініштердің тек 2,8 пайызы офтальмологиялық қызметтерді алу мақсатында орындалған. Қалған медициналық бағыттарға зейнетақы жинақтарының 1 пайыздан астамы қолданылды.
2022 жылдың 1 қарашасындағы жағдай бойынша, инвестициялық портфельді басқарушыларға (ИПБ) 8,7 млрд теңге аударылып, БЖЗҚ 5 891 өтінішті орындады. Бұл ретте бірегей өтініш берушілердің жалпы саны – 3 379 адам. Бұл өз жинақтарының бір бөлігін бірнеше басқарушы компанияға беруге шешім қабылдаған салымшылар бар екенін білдіреді. Аударымның орташа сомасы – 1,5 млн теңге.