Қоңыржай белдеуде мамыражай тіршілікке еті үйренген жамбылдықтарды қаһарлы қыс қатты қыса бермейді. Әйтсе де, жыл айналып соғатын бұрқасын боран арагідік жергілікті халықты әбігерге салатыны бар. Бүгінге дейін де Қаратау мен Жаңатас қалаларында сан рет боран ұйытқып, талдар сынған, бораннан электр бағаналары құлап, халық жарықсыз қалған сәттер жиі ұшырасқан.
Моноқалалардан бөлек облыс орталығы Тараз қаласында да «қартайған» талдар морт сынған еді қайбір жылы. Бізде боран соқса, жұрт көкке қарап: «Ұшты, ұшты, шатыр ұшты» деп жатады. Құрылыстың сапасының нашарлығы ма, әлде басқа бір себебі бар ма, кім білсін?! Бірер жыл бұрын 15 шағын ауданда жел тұрғанда қайсыбір үйдің шатыры ұшып, маңайдағы көліктерді қиратып еді. Сонда ел: «Ғасыр бұрын салынған нысандардың қасында біздің үйлер мүгедек сияқты» деп күйінген... Сол көрініс тағы да қайталанып отыр.
Иә, Қаратау халқы қамығып, Жаңатас жұрты жабығып отыр. Ресми деректерге көз жүгіртсек, Талас ауданындағы 7-8 көпқабатты тұрғын үйдің шатыры әуеде қалықтаған. Бір қайырлысы, табиғи апаттан кісі баласы зардап шекпеген. Алайда жергілікті тұрғындар дауылды түнде XVIII ғасыр тұрғындарының күйін кешіп, майшамға телміруге мәжбүр болған. Табиғаттың тосын мінезі жергілікті атқарушы биліктің төзімін бір тексеріп алған сынды. Қаншалықты дайын болғанына уақыт төреші ғой...
Әйтеуір қоян жылы әулиеаталық әлеумет үшін әбігермен басталды. Алдымен облыс орталығы Тараз қаласына қарасты Шөлдала шағын ауданындағы «Елочная» және «Победа» алабының тұрғындары бас көтерді. 10.00 мен 16.00 аралығында жарықтан тарығып келген жұрттың жүйкесі сыр берді. Жергілікті биліктен мәселенің жедел шешілуін талап етті. Абырой болғанда, Тараз қаласының әкімі Бақытжан Орынбеков тұрғындар талабын тыңдап, мәселенің оңынан шешілетінін айтты.
Жедел жұмысымен жолға шыққан жұрт қар құрсауында қалды. Иә, ресми деректерге көз жүгіртсек, «Батыс Еуропа – Батыс Қытай» автожолы бойында қалың қар қоршауында қалған халықты құтқаруға 4 арнайы техника мен 10 адам жұмылдырылыпты. Қызметкерлердің дер кезінде іске кірісуінің арқасында 60-қа жетеқабыл көлік қардан шығарылған. Бауыржан Момышұлы ауылы мен Шымкент қаласы бағытында тұрған 300-ге жуық адам аудан орталығындағы №29 мектепке орналастырылған. 21 азамат Шымкент шаһарына полиция қызметкерлерінің қадағалауымен көлікпен, 108 азамат отарбамен жөнелтілген. Ал 95 адам Тараз қаласына пойызбен жеткізілген.
Қазіргі таңда өңір басшысы Нұржан Нұржігітовтің қадағалауымен жедел штаб құрылып, тиісті жұмыс атқарылып жатыр. Зардап шеккен нысандарды қалпына келтіру, шығындардың көлемін анықтау мәселесімен де аталған штаб өкілдері айналыспақ.
Жергілікті атқарушы билік жедел іске кірісті. Әйтсе де, әлеуметтік желіде тараған бейнежазбалардағы көріністер жүрек ауыртады. Жол үстіне дейін ұшқан заттар, ауладағы автокөліктің тас-талқаны шыққаны, шатырдың әуеде қалықтап барып жерге құлағанын көргенде жаныңызды шүберекке түйесіз. Шығын көлемі есептеледі. Жергілікті халықтың қаншалықты зардап шеккені де нақтыланар. Сарысу ауданында аудан әкімінің өкімімен төтенше жағдай жарияланды. Қысқасы, жағдай мәз емес.
Өңір басшысы Сарысу ауданының орталығы Жаңатас қаласына арнайы ат басын бұрды. Ресми дерек бүй дейді: «Облыс әкімі алдымен «Жаңатас жылу» мекемесін қалпына келтіру жұмыстарын зерделеді. Дауылдан құлаған электр бағаналарын көріп, оларды жөндеу бойынша жауаптыларға тапсырмалар жүктеді. Д.Қонаев атындағы орта мектебінде болған облыс әкімі қаладағы екі-үш оқу ордасын жылытуға барынша көңіл бөлу керектігін баса айтты. Ол үшін арнайы генераторлар пайдаланылады. Бұл мектептер жылыту пунктері ретінде дайын тұруы керек. «Шахан» қосалқы стансасына барған Н.Нұржігітов қаланы ең алдымен электр энергиясына қосу керектігін жеткізді. Қазіргі кезде электр желілерін реттеу жұмыстарына 10 бригада жұмылдырылған».
Ресми деректерге көз жүгіртсек, бұған дейін Жаңатас қаласындағы «ЖаңатасСуЖылу» мекемесінің меншікті генераторларының қуаты айналым сорғыларының жұмысына жеткіліксіз болғаны анықталған еді. Бағаналардың құлауына байланысты «ЖЭС» АҚ электр желілеріне кернеу бере алмайтыны туралы да мәлімет тараған. Шахан қосалқы стансасындағы жабдықтарға мұз қатқаны белгілі болған. Жаңатас қаласындағы жылу жүйесінен су ағызу туралы шешім қабылданған.
Ертеректе ауа райының қолайсыздығына байланысты Тараз қаласында қауіпсіздік шаралары жүргізілген болатын. Апаттық жағдайлар орын алған жерлерде авариялық бригадалар жұмысқа кіріскен.
«Құмшағал мен Көлтоғанға шығатын қала маңындағы фидер апаттық жағдайда өшкен. «ТГЭС» ЖШС авариялық қалпына келтіру бригадасы ақауды анықтап, тексеру жүргізуде. Қазіргі уақытта анықталған кемшіліктер қалыпқа келтірілуде», делінген жергілікті атқарушы биліктің ресми жауабында.
Жалпы алғанда өңірдің бірқатар аудандарын қамтыған дауылдан зардап шеккен халық аз емес. Кісі шығыны орын алмады демесек, ұшқан шатыр мен бүлінген көлік кім-кімнің болсын көңіл-күйін түсіреді. Қазіргі кезде қар тазалау жұмыстары барлық жақта қолға алынған. Әйткенмен, жыл айналып соғатын мұндай табиғи апатқа қай кезде де сақадай сай дайын болған абзал.
Қамыққан қаратаулықтар мен жабыққан жаңатастықтардың бар арманы – өркениет көшіне қайта ілесу. Олар жарықтан тарыққысы келмейді. Елдің амандығын телефонға телміру арқылы біліп отырған жұрттың тілегі: үй жылы болса, электр жарығы сөнбесе, су тұрақты түрде ағып тұрса дегенге саяды.
Жамбыл облысы