Еліміздегі банк секторы кейінгі жылдары айтарлықтай дамып, өсім жағынан да артып келеді. Әлемде орын алған дағдарыс бұл салаға елеулі кері әсерін тигізбегенге ұқсайды. Бұл ЕДБ реформалары мен бірлесе шоғырлануы сын-қатерлерге дер кезінде тойтарыс бере алғанынан көрінеді.
Тіпті, біздегі банктердің бәсекеге қабілеттілігін шетелдік мамандар да растап отыр. Ресейлік Forbes.ru басылымының «Көрші елдердің 50 сенімді банкі – 2023» рейтингі бойынша алғашқы төрттікті де біздің елдің банктері иеленген.
Сонымен, бірінші орында мұнай-газ секторына қатысты корпоративтік бизнеске бағытталған «Ситибанк Қазақстан» болса, одан кейінгі көшбасшылар қатарында Қазақстандағы тұрғын үй-құрылыс жинақтары жүйесін жүзеге асыратын «Отбасы банкі» орналасқан. Айтқандай, бұл банк ЕДБ-дегі жеке тұлғалардың депозиттік базасының 12,7%-ын, сондай-ақ ипотекалық несие нарығындағы айрықша үлеске ие болып отырғаны бар. Қаржы институты ең сенімді және тұрақты ұйымдардың бірі ретінде елде ғана емес, халықаралық рейтингтік агенттіктерінде жоғары деңгейде екені көрсетілген.
Нақтырақ айтқанда, Moody's агенттігі «Отбасы банкінің» рейтингін Baa2 және Fitch Ratings рейтингі BBB бойынша болжамы «тұрақты» деп бағаланған. Forbes.ru рейтингіндегі 3 сенімді банкті біздегі ең ірі коммерциялық банк «Halyk Bank» аяқтаған. Бұл ретте Қаржы институты еліміздің банк секторындағы активтерінің 28,9%-ына ие екенін атап өткен жөн.
Үздік бестікке «Kaspi Bank» пен Грузияның «ProCredit банкі» енген. Оның үстіне алғашқы ондыққа Қазақстанның 5 банкі кірсе, 7-орында «ForteBank» жайғасқан.
Мәліметтерге сүйенсек, елдегі ЕДБ активтері 46,6 трлн теңгеге жетіп, ІЖӨ-нің 42,1%-ын құраған. Өз кезегінде өтімділігі жоғары активтер 14 трлн теңгені немесе активтердің 30%-ын құрауы бұл банктерге клиенттер үшін алдындағы өз міндеттемелеріне толық көлемде қызмет көрсетуге мүмкіндігі бар деген сөз.
Биыл шілде айында банктердің меншікті капиталы бір айда 3,7% өсіп, 5,9 трлн теңге (жыл басынан бері 13,6% өсті) болды. Негізгі капиталдың жеткілікті коэффициенті (k1) – 18,8%, меншікті капитал (k2) 21,5%-ды құрап, бұл заңнамада белгіленген нормативтерден айтарлықтай асып түскен. Бұл банк секторындағы ықтимал тәуекелдерді жабуға мүмкіндік беріп отыр. Осы көрсеткіштер елдің банк секторының сенімділігі мен тұрақтылығының жоғары деңгейін көрсетеді.
Еліміздің ЕДБ жиынтық активтеріндегі 5 ірі банктің үлесі 66%, жалпы несие портфеліндегі үлесі 73,8% және клиенттердің жалпы депозиттеріндегі үлесі 70,2%-ды құраған.