Дәнешін дәріптеген Жетісу

Бұл игілікті іске ұйытқы бол­ған –­ облыс әкімі Бейбіт Иса­баев­тың өзі. Былтыр ғана Жетісу облыс­тық филармо­ниясының құры­луына мұрындық болған өңір басшысы қоғам зиялыларымен ақылдаса келе Жетісудың ән өнерін асқақтатқан алып тұл­ға Дәнештің мұрасын дәріп­теу­ді тапсырған еді. Міне, сол мақсат-мүд­де­нің негізінде Талды­қор­ғандағы облыс­тық филармония ғимаратының төбесіне әйдік әншінің есімі жазылды. Осы оқиғаға орай өңір орталығында «Жетісу дүлдүлі» атты мерекелік концерт ұйымдастырылды.

Талдықорған қаласындағы Назар­баев көшесі, 101-үйдің қабыр­­ғасына «Бұл үйде Қазақ­станның Халық әртісі Дәнеш Рақышев тұрған» деген жазуы бар тақта орнатылды. Іс-шараға облыс ақсақалдары, мәдениет саласының өкілдері қатысты. Арнайы қонақтардың бірі Халық әртісі Рамазан Стам­ғазиев жетісулықтарға өзінің ізгі тілегін білдірді.

«Бүгінгі күн Жетісу жұртшы­лығының ғана емес, тұтас қазақ өнерінің қуанышы деп білемін. Қазақтың ән өнеріне үлкен үлес қосқан Дәнеш ағамыз тұрған қа­сиет­­ті шаңыраққа тақта ор­на­­тылып отыр. Мен саңлақ әншіні ең ал­ғаш рет өнер байқауында көрдім, онда бай­­қауға қазылық етуге келді. Сол шақта та­­ныстым, адамгершілігіне, талантына тән­­ті болдым. Бүгінде Дәнеш ағаның шәкірт­тері – өнерде өз орындарын тапқан бел­гілі әншілер. Дәнеш Рақышевтың есі­мі­ қазақ өнерімен бірге жасай береді», де­ді ол.

Талдықорған қалалық арда­гер­лер кеңесінің төрағасы Ақша­бай Керімбеков, Дәнеш Рақы­шев­тың қызы Гүлнар және әнші­нің шәкірттері сөз алып, көп­ші­лікке құттықтау лебіздерін жеткізді.

Атап өтсек, облыстық филар­монияға Қазақстанның халық әртісі, әнші, композитор Дәнеш Рақышевтың есімі берілуіне орай филармония ғаимаратында арнайы концерт өтті. Оған Дәнеш Рақышевтың төл шәкірттері, атап айтқанда, Қазақстанның еңбек сіңірген әртісі Мырзахмет Мұқаманов, Қазақстанның еңбек сіңір­ген қайраткері Бақберген Асқар­бе­ков, мәдениет қайраткері Абы­лай­хан Қармысов, Серікбол Шыны­баев, Нұржан Жанпейісов және ізін­ жалғастырушы, мәде­ниет сала­сының үздіктері, Арафат Ысқақов, халықаралық байқау­лардың лауреаты Құралай Шаях­метова сынды өнер майталмандары қатысты. Сонымен қатар Халық әртісі Рамазан Стамғазиев те өз өнерін паш етті. Концертте Мұқан Төлебаев атындағы халық аспаптар оркестрі, «Жетісу сазы» фольклорлы-этнографиялық ансамблі және облыс өнерпаздары өнер көрсетті.

«Дәнеш Рақышев – қарапайым өмір кешкен адам. Жаркент өңі­рі­нің Талды ауылында туып, төрт жасында зорлап колхоздас­тыру зардабынан қашқан отбасымен бірге Шығыс Түркістан асып кетеді. Оның мінез-құлқы, өнерге құштарлығы қазақы ортада қалыптасады. Әкесі Рақыш ауыл арасында айтысқа қатысқан ақын, әнші, сері мінезді кісі болыпты, ал шешесі Тәжіхан әнші екен, қайым айтысқа да қатысқан кісі дейді. Рақыш екеуі сондай айтыс үстінде табысыпты. Дәкеңнің тапқан шешесімен қатар, Ақманар атты баққан шешесі де болған. Ақманар бет біткеннің әдемісі, аса ажарлы әйел болыпты, тигені Рақыштың жақын ағайыны, жазу­шы, марқұм ініміз Тұрсынғазы Әлпейісовтің туысы екен. Сері жігіт пен сұлу келіншек көңіл қосып, Рақыш алып қашып үйленіп, ағайын арасы біраз дүрбелеңге түсіпті. Ақыры ақсақалдар ашуды ақылға жеңдіріп, екі жақты ебін та­уып татуластырыпты. Әкенің қанында бар сол серілік Дәкеңе де серік болыпты. Он жасынан өлең айтып көзге ілінсе, он бесінде сері бала атаныпты. Әуелі сырнай тартып ән салса, кейін домбыраға біржола ауыпты», дейді жазушы Бексұлтан Нұржекеев.

Еске салсақ, Дәнеш Рақышев 1986 жылы Қазақ КСР халық әртісі атағына ие болды. Қазақ­тың­ ән қоржынына 150-ден астам Әсет­тің әндерін, халық әндерін, басқа да ха­лық композиторлары мен қырғыз ән­дерін, Қазақстан композиторларының және 100-ге жуық өз әнін асқан ше­бер­лікпен орындап қалдырды. Жеті­су­да Дәнеш Рақышевтың есімі әнші­лік-орындаушылық мектебін қалып­тас­ты­рушы тұлға ретінде тарихта қалды. 90-жылдары Талды­­­қорғандағы қазақ мек­теп-интернатында және Жетісу мем­ле­кеттік университеті музыка факуль­те­тінде өз класын ашып, талапты балалар мен жастарды әншілікке баулыды.

Жетісу облысы