Бішкекке баратындар белгілі

Жарыстың алғашқы күні жан­күйерлер қызылордалық Олжас Сырлыбай мен қостанайлық Юсуф Мациевтің тартысын та­ғат­сыздана күтті. 97 кг салмақ дәре­жесінде күш сынасатын бұл балуандардың есімі көпшілікке етене таныс. Олжас – еліміздің бірнеше дүркін чемпионы, құрлық біріншілігінің жүлдегері. Юсуф – жастар арасындағы (U-20) әлем чемпионатының күміс жүлдегері. Сақа спортшы мен жалынды жас әбден тірескенімен бір-бірін ала алмады. Есеп – 1:1. Күрес түрлерінің ережесі бойынша соңғы ұпайды кім алса, жеңіс соның еншісіне жазылады. Бұл ретте Сырлыбайдың асығы алшысынан түсті. Мациев күміспен күптелсе, алматылық Ислам Умаев пен қарағандылық Ерұлан Ысқақов қола медальді қанағат тұтты.

Азия чемпионатының екі дүр­кін және Ислам ынтымақтастығы ойындарының жүлдегері, жасөс­пірімдер мен жастар арасындағы әлем біріншілігінде үшінші орынды иеленген Аманғали Бекболатов 55 кг салмақ дәрежесінің басты фавориті саналды. Алайда аталған жарыста ол жеңіс тұғырына көте­ріле алмады. Жартылай финалда астаналық Айбек Айтбектен айласын асыра алмаған Аманғали үшінші орын үшін тартыста Ал­маты облысының өкілі Ербол Ка­маи­левтен ұтылды. Нәтижесінде, аса жеңіл салмақта жетісулық Нұрзат Қабдірахимовқа тең келер ешкім табылмады. Финалда ол Айтбековті ұтты. Камалиевпен қатар, түркістандық Қасым Әден қола медальді мойнына ілді.

Былтыр Қазақстан Спар­та­киадасында қарсылас шақ кел­тірмеген Мұхамедәлі Мамырбек бұл жолы да жеңіс тұғырының ең биік сатысына көтеріледі деп топшылаған едік. Бірақ олай болмады. Шымкенттік балуан 63 кг салмақтың жартылай финалында өскемендік Диас Әскербайдан ұтылды. Нәтижесінде, Мамырбек қостанайлық Айбек Есмұратовпен бірге үшінші сатыға тұрақтады. Ал финалда Диас жамбылдық Ержет Жарылқасыннан оңбай жеңілді.

73 кг салмақта Николай Хап­ко­ның мерейі үстем болды. Сол­түстік өңірінің тумасы шешу­ші тұста Алматы облысының өкілі Ерасыл Нұрбосыновты қапы қал­дырды. Өскемендік Елдос Камелев пен шымкенттік Әділхан Сатаев қола жүлдені еншіледі. 82 кг сал­мақта Евгений Поливадовтың екпініне ешкім шыдамады. Жас­өспірімдер Олимпиадасы мен жастардың әлем біріншілігінде жүлде алған атыраулық арлан Жетісу облысының жас жолбарысы Әлмир Төлебаевты бір ғана ұпай айырмашылығымен жеңді. Жамбылдық Тарлас Әшірханов пен қостанайлық Мирас Баршылықов үшінші орынды иемденді.

Жарыстың екінші күні жан­күйер­лер 67 кг салмақ дәреже­сіндегі Алмат Кебіспаев пен Мейір­жан Шермаханбеттің айқа­сын көруге ерекше құштарлық танытты. Бұл балуандардың екеуінің де бағындырған белесі зор. Атап айтсақ, 36 жастағы Алмат әлем чемпионатында – 5 (1 күміс, 4 қола), Азия чемпионатында – 6 (2 алтын, 3 күміс, 1 қола), Азия ойын­дарында – 2 (1 күміс, 1 қола) және Дүниежүзілік Универсиадада 1 рет (1 қола) жеңіс тұғырына кө­терілді. 2012 жылы ол Токио және 2016 жылы Рио-де-Жанейро Олимпиадаларына қатысты. 27 жас­тағы Мейіржанның әлем чем­пионатының қола, Азия бірін­шілігінің жеңімпазы және күміс жүлдегері, Азия ойындарының финалисі деген атағы бар.

Астанада қос дүлдүлдің жолы ширек финалда қиысты. Бұл тартыс 9:4 есебімен Шермахамбеттің пайдасына шешілді. Шымкенттің шымыр жігіті ақтық сында ка­деттердің Азия чемпионы, жас­тардың әлем біріншілігінің қола жүлдегері, жамбылдық Дін­мұ­хамед Қошқармен күш сынасты. Бұл бір керемет белдесу болды. Бәсеке басталған бетте Мейір­жан екі ұпай алса, сол мезетте қарсыласы оны шыр айналдырып, алты ұпай иеленді. Бірақ соған бола Мейіржанның салы суға кеткен жоқ. Бірінші кезеңнің соңғы минутында Шермаханбет Қошқарды алып ұрып, қос жауырынымен жерге қадады. Таза жеңіс! Үшінші орынды қарағандылық Алмат Кебісбаев пен Алматы облысының намысын қорғаған Алматбек Аманбек иеленді.

Былтыр 55 кг салмақ дәре­жесінде өнер көрсетіп, жас­тар арасында әлем чемпионы атан­ған Исхар Құрбаев биыл 60 кг салмақта күресуді көп көрді. Ондағы мақсаты – алдағы уақытта өтетін Олимпия ойындарының іріктеу сайыстарына қатысу. Бірақ жаңа салмақ жетісулық жігітке жақпады. Исхар бастапқы бә­секеде сан соғып қалды. Бұл сал­­­мақта қызылордалық Айдос Сұлтанғалидің мықтылығына тәнті болдық. Әлем чемпионатының екі дүркін қола жүлдегері, Азия чемпионы жартылай финалда өзінің сыралғы қарсыласы, ақтөбелік Мей­­рамбек Айнағұловпен ай­қасты. Жалпы, осы екі спортшы аса ірі ха­лықаралық додаларға алма-кезек барып жүр. Мейрамбек те – осал балуан емес. Ол дүниежүзілік додада бір күміс пен бір қолаға қол жеткізіп, құрлық біріншілігінде 2 күміс пен 2 қоланы қоржынға салды. Азиадада үшінші сатыға жайғасты. Бұған дейін екеуі бір рет қана кездескен екен. Ол кезде Айнағұловтың асығы алшысынан түссе, арада жеті жыл өткеннен соң Сұлтанғали кеткен есені қай­тарды. Финалда Сыр бойының сайыпқыраны жетісулық Ғалым Қабдунасаровты сан соқтырды.

77 кг салмақтағы Демеу Жа­дыраевтың жанкештілігіне риза болдық. Әрбір кездесуінде ол кіл мықтылармен белдесті. 34 жастағы көкжал бірқатар аса ірі халықаралық турнирлердің же­ңімпазы, шымкенттік Омар Сатаев пен Азия чемпионы, қа­рағандылық Ибрагим Магама­довты жеңіп, финалда құрлық біріншілігінің жеңімпазы, қос­танайлық Темірлан Шадукаевты шаң қаптырды. Магомадов пен шымкенттік Әбдіәзим Қарабаев қолаға қол созды.

87 кг салмақта астаналық Аза­мат Құстыбаев ел чемпионы атанды. Финалда жарақат алуына бай­ланысты оның қарсыласы әрі командалық әріптесі Мақсат Сайлау бозкілемге шықпады. Же­тісулық Диас Қален мен өскемендік Темірлан Тұрдақын үшінші орынды қанағат тұтты. Аса ауыр сал­мақта шымкенттік Әлім­хан Сыз­дықовтың шоқтығы биік болды. Өскемендік Сала­ват Ахметқали екінші және қос­танайлық Мансұр Шадукаев пен шымкенттік Жоһар Ұзаров үшінші орынға табан тіреді.

Елордадағы жарыста топ жар­ған балуандар енді 11-16 сәуір ара­лығында Бішкекте жалауы жел­бірейтін Азия чемпионатына қа­тысады. Қырғызстанның астанасын­да 60 кг, 67 кг, 77 кг, 87 кг, 97 кг және 130 кг салмақ дәре­же­лері бо­­йынша Олимпия ойын­да­рының лицензиялары сарапқа салынады. Қа­зақстанның грек-рим күресі ше­бер­лері арасында 87 кг салмақтағы Нұрсұлтан Тұр­сынов былтыр Қы­тайдың Хан­жоу қаласында алауы тұтанған Азия ойындарында Париж Олим­пиадасының жолдамасына иелік етті. Яғни алға қойған мақсаты орын­далды. Сол себепті де бұл сал­мақ­тағы біздің балуандар Біш­кекте күреспейді.

Бір айта кетерлігі, Астанадағы жарыста 82 кг салмақтағы Ресей чемпионы, жастар арасындағы (U-23) әлем біріншілігінің қола жүлдегері, әскерилер арасында әлем чемпионы Шәміл Ол­жаев та бақ сынауға бел буған еді. Алай­да Қазақстанның төл­құжаты болмағандықтан, шешен спорт­шысының бұл додаға қатысуына рұқ­сат берілмеді.