Табиғатты бағалаудың тартымды бағыты

Екіжақты ынтымақтастықтың мақ­­саты – тұрақты даму саласындағы өзара іс-қимылды күшейту, еліміз университеттерінің оқу үдерісіне туризмді ілгерілету, қоршаған ортаны қорғау секторына қатысты заманауи тәжірибелерді енгізу. Келісімге елімізде алты қаржылық шешім­ді іске асыратын Биоәртүрлі­лікті қар­жы­ландыру бастамасы – БИОФИН шеңберінде қол қойылды, оның бірі – экотуризм саласында сертификаттауға негіз құру.

БИОФИН жобасы аясында био­әртүрлілікті сақтау, инвазиялық түр­лерді бақылау, эко-ағарту, қатты ­тұр­мыстық қалдықтарды қайта өңдеу, энергия үнемдеу техноло­гияларын пайдалану мәселеле­рін қоса алғанда, экотуризмге қо­йылатын жалпы, қосымша талап­тарды белгілейтін ҚР СТ 2993 «Ту­ристік қызметтер. Экологиялық туризм. Жалпы талаптар» ұлттық стандартын қайта қарауға бастама жасалды. Стандарт ұлттық кон­текске бейімделген, экотуризмде қолданылатын халықаралық тәжі­рибеге сәйкес келеді.

Экологиялық туризм – туристік индустрияның ең жылдам дамып келе жатқан секторы, оның үлесіне әлемдік туризмнің 25%-ы тиесілі. Нақтылы деректерге сүйенсек, экотуристер саны жыл сайын 20%-ға артып келеді. Таза, тамылжыған табиғи нысандары көп еліміздің экотуризмді дамытуда зор әлеуетке ие. Этномәдени туризммен үйлес­кен қызықты табиғи ландшафтар, бірегей экологиялық бағыттар тіпті талғампаз туристерді де еріксіз таң­дай қақтырады.

Экотуризмнің басты ерекшелігі – табиғи аумақтарға барған кезде биоалуантүрлілік пен экожүйе­лер­ді сақтау. Сол тұрғыда экотуризм қоршаған табиғи ортаны қорғау, қалпына келтіру қоғам дамуының барған сайын елеулі өлшемдері болып табылатын кез келген елдің экономикасын дамытуға үлес қоса алатынын әрдайым есте ұста­ған жөн.

Экология және табиғи ресурстар министрлігі Орман шаруашылығы және жануарлар дүниесі комитетінің деректеріне сәйкес, елдің ерекше қорғалатын табиғи аумақтары­ның жалпы ауданы 26 млн гектарды құ­райды, яғни шамамен 0,26 млн шар­шы км, экотуризмі жақсы дамы­ған бірқатар елге қарағанда әл­де­қайда кең. Экотуристер саны жы­лына 2 млн адамнан асады. Мұн­­дай нәтижеге еліміз заңнамалық дең­гейде реттелетін ұлттық табиғи ­парк­тердегі туризмді басқарудың жолға қойылған жүйесінің арқа­сында қол жеткізді.

БҰҰ ДБ-ның Қазақстандағы Тұ­рақты өкілінің орынбасары Сух­роб Ходжиматовтың айтуын­ша, эко­логиялық туризм қоршаған ортаға, биоәртүрлілікке антропогендік әсер­ді жұмсартуға мүмкіндік беретін, адам мен табиғат арасындағы тепе-теңдікке қол жеткізуге бағытталған тиімді әдістердің бірі.

«Бүгінгі таңда әлемде эколо­гиялық туризмге көбірек көңіл бөлінеді. Тұрақты туризм жер­гі­лікті тұрғындардың қаладан тыс жұ­мыспен қамтылуы мен табы­сы­ның өсуіне әсер ете отырып, жаңа экономикалық мүмкіндік туғы­зады. Қазақстан Орталық Азияда ұлттық парктер мен қорықтардың кең табиғи аумақтарына ие. Эко­туризм осы ерекше қорғалатын таби­ғи аумақтарды тұрақты дамыту, басқару әлеуметтік, экономикалық, гуманитарлық аспектілерді қамтуға көп әсер етеді», деді С.Ходжиматов.

Айта кету керек, Әл-Фараби атын­дағы ҚазҰУ-мен бірлесіп БИОФИН шеңберінде қазақ, орыс тілдерінде туризм саласындағы ұлттық стандарт бойынша тренинг модульдерінің құрылымы мен форматын жаңарту, сондай-ақ оларды еліміздің жоғары оқу орындарының білім беру бағдарламасына дәйекті интеграциялау жөнінде бастамалар жүргізіліп жатыр.

«Жоғары білім саласындағы көш­­басшылардың бірі ретінде Әл-Фа­раби атындағы ҚазҰУ қазіргі заманауи халықаралық тәжірибелер­ді енгізу жөніндегі бастамалар­ды бел­сенді қолдайды. БҰҰ ДБ-мен экотуризмді дамыту саласындағы меморандум бізге білікті кадрларды даярлауға мүмкіндік береді», деп атап өтті университет басқарма төрағасының орынбасары – бірінші проректор Еркін Дүйсенов.