Мәңгі жасыл Малайзия

Реданг аралының таңғажайыптары Түс ауа біз Куала Теренггану қаласының теңіз айлағына келіп, кемеге отырдық. Бағытымыз – Реданг аралы. Бұл Теренггану штатына қарасты Taman Laut Pualu Redang паркіне кіретін тоғыз аралдың бірі екен. Мінген кемеміз үлкен-ақ. Үс­тің­гі палубадан басқа төменде жа­бық екі каюта-залдар бар. Олардың барлығына бірнеше қатар жұмсақ орындықтар орналастырылған. Кеме-автобустың бортына жүз­ден астам адам мінді. Бұл жергі­лік­­ті тұрғындарды аралға таситын ең тиімді көлік екен. Жабық каю­таға жайғасқаннан кейін, біраз уа­қыт едәуір жаурай бастадық. Өзі­міз­бен бірге ала шыққан жылы киім­дерімізді киюге тура кел­ді. Осы рет­те айта кететін бір мәселе, Ма­лай­­зияда кондиционер атау­лы күш­ті жұмыс істейді. Жа­бық ке­ңіс­­тікке кірсең болды, үй ме, авто­мобиль ме, ұшақ па, кеме ме түгел­дей дерлік кондиционерлер­мен жабдықталған. Малай­зия­ның тұрмыстық кондиционер шы­ға­рудан әлемде бірінші орын алатындығын амалсыз мойындайсыз. Куала Теренггану қаласынан шыққаннан кейін теңізде тоқтаусыз екі сағат жүзіп, Реданг аралына жеттік. Аралдың жағалауы тегіс ұлпа мамықтай құм. Бейнебір құм емес жұмсақ түкті кілемнің үстін­де жүргендейсің. Сондықтан да бо­лар, арал жағалауы толы курорт­тың көкесі. Жұлдыздар жа­ры­­сына түс­кендей неше түрлі жұл­­ды­з­­ды қонақүйлер. Біз жеке-же­­ке коттедж түрінде салынған төрт жұлдызды Redang Island атты қонақүйге түс­тік. Қонақүйдің атқарушы менед­жері Ризал Якоб бізді қарсы алып, қонақжайлылық танытты. Біз дереу Ризал Якобты әңгімеге тартып, Оңтүстік Қытай теңізінің ортасындағы Реданг аралының жәй-жапсарын сұрай бастадық. Оның айтуынша, бұл аралдың ұзындығы 7 шақырымнан, ені 6 шақырымнан асады екен. Ол Реданг теңіз паркіне қарасты 9 аралдың ішіндегі үлкені көрінеді. Аралдың шығыс жағалауын Teluk Dalam, Teluk Kalong сияқты әсем бұғаздар алып жатыр. Бұл аралдағы демалыс орындарының ішіндегі ең ірісі Taaras Beach & Spa Resort (қысқаша Taaras) курорты көрінеді. Аралдың ұшақ қонатын өз әуежайы бар. Сонымен бірге, бұнда жергілікті тұрғындар тұратын ірі деревня орналасқан. Бұл деревняда тұратын тұрғындардың негізі бугис деген халық көрінеді. Олар осыдан бірнеше ғасыр бұрын Индонезияның Сулавеси аралынан келіп осында қоныстанған екен. Өткен ғасырдың орта­сын­да олар Оңтүстік Қытай теңі­зін­де орналасқан ірі Пинанг аралына қоныс аударыпты. Бірақ 1970 жылдардың басында жердің жетіспеуіне байланысты Пи­нанг тұрғындарымен сиыса алмай қай­тадан осы Реданг аралына тұрақтапты. Қазір осы ха­лық­қа қарасты бірнеше жүз тұрғын­дар Реданг аралындағы жалғыз Кампунг атты елді мекенде тұ­ра­ды. Деревня тұрғындары негізінен балық аулаумен және мал өсірумен айналысады. Соңғы уақытта жергілікті тұрғындар арал­­­дағы жылдан-жылға көбейіп бара жатқан курорттарда қызмет көр­сету саласында көптеп еңбек ететін болды. Ризал Якобтың бұл аралда еңбек етіп жүргеніне оншақты жылдың жүзі болыпты. Сондықтан арал тарихын жетік біледі екен. Оның айтуынша, Реданг аралындағы алғашқы курорт 1980 жылы бой көтеріпті. Содан бергі жылдар ішінде бұл аралда бірнеше жаңа курорттар салынып, туристердің ең көп келетін орнына айналған. Бұл аралдың атағының кеңінен жайылуына әйгілі «Жазғы каникулдар» кинофильмі себепкер болыпты. Бұл фильмнің негізгі оқиғалары осы аралда түсірілген екен. 2003 жылы Berjaya Group компаниясы Реданг аралында әуежай құрылысын салып, 2004 жылдан бастап Куала Лумпур – Реданг бағытындағы ұшақтарды қабылдай бастаған. Қазір мұндағы әуежайдан Сингапурға дейін тіке­лей ұшақ ұшады. Реданг аралындағы атақты демалыс орны жеті жұлдызды қонақүйлері бар Taaras курорты болып табылады. Taaras қонақүйлерінің бөлмелерін аралағанда, бейнебір патша сарайында жүргендей әсер алдық. Соған сәйкес бағасы да біршама көрінеді. Сондықтан Taaras курортындағы қонақүйлерге қалталылардың ғана қолы жететін сыңайлы. Осы қонақүйді аралап келе жатып, орысша сөй­лейтін жас менеджерді жо­лық­тырдық. Өзін Шерзода деп таныс­тырған сұңғақ бойлы, көркіне көз тойғысыз әсем жігіт Тәжікстан азаматы екен. «Малай­зияға келгеніме бес жылдың жүзі болды. Осыдан үш жыл бұрын арнайы конкурсқа қатысып, осы Taaras қонақүйі­не кезекші ресепшн қызметі үшін ар­найы конкурсқа түсіп, қыз­мет­ке орналастым. Бүгінде жеті жұл­дызды Taaras қонақүйінің жетекші менеджері болып қызмет істеймін. Туғандарым Тәжікстанда және Мәскеуде тұрады. Бірнеше жыл бойы Мәскеуде жұмыс таба алмай уақытымды өткізіп алдым. Малайзияға келгеніме өкінбеймін, міне, нағыз малайзиялық азамат болдым», дейді қуанышы бетіне шыға күлімдеген Шерзода. Ол бізбен танысқанына қуанышты екенін білдіріп, Taaras қонақүйіне қазақтардың көп келетінін айтты. Ертеңіне Реданг аралының жағалауларын бұлқына соғып жатқан Оңтүстік Қытай теңізін тамашалауға шықтық. Түнде теңіз суы көтеріліп, арал жағалауының біразын басып қалады екен. Таң ата су біртіндеп қайта бастайды. Міне, осы кезде көтерілген сумен бірге үйір-үйір теңіз балықтары жағалауға жақындайды. Балық­тарға ілесіп қорек іздеген мұ­хит­тың алып тасбақалары да жаға­лауға жақындайтын көрінеді. Дәл осы кезеңде, яғни енді ғана таң ат­қанда теңізге шыққан адам алып тасбақаларды көреді. Біз мінген қайық жағалаудан сәл ұзай бергенде, судың астынан үй орнындай қап-қара мақұлық жүзіп өтті. Сөйтсек, айнадай жал­тыра­ған мөлдір судың асты ба­лық үйірлерінің соңынан жүзген үлкенді-кішілі теңіз тасбақаларына толы екен. Бұл тамаша көріністі көріп, адам шын мәнінде табиғаттың қайталанбас құдіретін түсінгендей болады. Содан кейін біз мінген қайық сағым жетер көк теңіздің ортасында тұрған ақшаңқан кемеге жақындады. Бұл бірнеше қабат каюталары бар үлкен катер екен. Оның иесі неміс азаматы көрінеді. Вильгельм атты бұл теңізшінің Малайзияға келгеніне жиырма жылдың жүзі болыпты. Содан бері ол өзінің осы катерінде өмір сүреді екен. Алып катердің ішінде адам тұрмысы үшін не керектің бәрі бар. Вильгельм осы катерін жалға беріп, қалталы туристерді бірнеше күнге тіпті, апталап ашық теңізге алып шығып қыдыртады. Катер екі адамдық бірнеше каю­тадан құралған. Әрбір каюта екі адамға арналған жататын орын, ас үй, демалыс бөлмесі және жуынатын бөлмелерден тұрады. Ол катерді жалға алатын туристердің қалтасына қарай екі адамнан он адамға дейін ашық теңізге ұзақ мерзімді саяхатқа алып шығатын көрінеді. Реданг аралының жағалаулары Оңтүстік Қытай теңізінің Филип­пин, Индонезия және Папуа-Жаңа Гвинея аймақтары қиылысатын «Маржан үшбұрышы» деп аталатын өңірге жатады. Мұнда теңіз балықтарының 80 пайызы өмір сүреді. Теңіз асты әлемінде балық түрлері мен олардың түстерінен көз сүрінеді. Сансыз бояуға ма­лынған балықтар су астында лақша тулап, теңіз асты әлемін бояулар бәсекесіне түсіргендей. Реданг аралында орналасқан демалыс орындарының турис­терге көрсететін әсерлі қызмет түрлерінің бірі су астында серуендеу арқылы осы бір сан түсті тіршілікпен таныстыру болып табылды. Жылқыбай Жағыпарұлы, «Егемен Қазақстан». (Жалғасы бар).