Зылиха Жанболатқызы ТАМШЫБАЕВА

Облыс жұртшылығы орны толмас қайғыға душар болды. Үстіміздегі жылғы 12 қарашада Социалистік Ең­бек Ері, Алматы облысының құрметті азаматы Зылиха Жанболатқызы Тамшыбаева 75-ке қараған шағында өмірден өтті. Зылиха Тамшыбаева 1936 жылы 5 қазанда Та­л­­дықорған облысы, Гвардия, қазіргі Кербұлақ ауданы, Шанханай ауылында дүниеге келген. 1954 жылы Қоғалы орта мектебін, 1965 жылы Алматы малдә­рігерлік институтын зоотехник мамандығы бойынша бітірді. Еңбек жолын Қоғалы ауылында кітапхана мең­герушісі болып бастады. 1955-1963 жылдары осы өңірдегі Шоқан Уәлиханов атындағы колхоздың сауыншысы, бригадир, тауарлы сүт фермасының меңгерушісі болды. Жас кезінен-ақ еңбек сүйгіш­тігімен, жоғары жауап­кер­шілігімен, ұйымдастыру­шы­лық қабілетімен көзге түсті. 1963-1969 жылдары Гвардия ауданындағы Шанханай ауылдық кеңесінің төрайымы. 1969-1970 жылдары Киров аудандық халық депутаттары кеңесі атқару комитеті төрағасының орынбасары болды. Ал 1970 жылы “Еңбекші” кеңшары партия комитетінің хатшылығына сайланып, 1971 жылдан өмірінің соңына дейін осы ұжымды біліктілікпен басқарды. Зылиха Тамшыбаева жетекшілік еткен қырық жылға жуық жылдың ішінде “Еңбекші” шаруашы­лы­ғының келбеті адам танымастай өзгерді. Елді мекеннің инфрақұрылымы, өндіріс саласы жан-жақты дамып, оның даңқы облыстан тыс өңірлерге де танылды. Ауыл еңбеккерлерінің әл-ауқаты көтеріліп, халықтың ынты­мағы артты. Зылиха Жанболатқызының ауыл шаруа­шы­лығындағы осындай ерен еңбегі мемлекет тара­пы­нан лайықты бағаланды. 1981 жылы еліміздің ең жо­ға­ры наградасы – Социалистік Еңбек Ері атағы берілді. Сондай-ақ екі мәрте Ленин орденімен, Еңбек Қызыл Ту, “Октябрь революциясы”, “Парасат”, “Құрмет” ордендерімен марапатталып, “Қазақ ССР-інің еңбек сіңірген ауыл шаруашылығы қызметкері” құрметті атағына ие болды. Кеңес Одағы және Қазақстан Компартиясының бірнеше съездеріне делегат, республика Жоғарғы Кеңесінің төрт мәрте депутаты болып сайланды. Халқына қызмет етуді басты ұстанымы еткен, өз ісіне шынайы берілген, бір үйдің емес, өңірдің ана­сы­на айналған Зылиха Жанболатқызының қазасы жеті­су­­лық­тар үшін ауыр қайғы болып отыр. Аяулы тұл­ғаның ардақты бейнесі әрдайым жадымызда сақталады. С.Үмбетов, А.Баталов, Б.Тәкенов, Т.Досымбеков, С.Мұқанов, А.Мұсаханов, Е.Нұрбеков, А.Сыдық, А.Сейітов, С.Жылқайдаров, Н.Жантілеуов, М.Өсербаев, К.Айтжанова, Т.Ақшанов, Е.Далбағаев, Б.Егінбаев, Н.Қылышбаев, Б.Сақауова, Ж.Молдасанов. Ауылдың панасы, өңірдің анасы Тамшы ғұмыр үзіліп түсті. Кү­­рең күзде күңірене жеткен қа­ралы хабар күллі Жетісу жұртшы­лы­ғы­ның жүрегіне мұң ұялатты. Жаз­мыш­қа не шара. Біз күні ке­ше ғана арамызда жүріп, айнала­сы­на көп ғибрат үйреткен Зы­лиха апамыздан көз жазып қала бердік. Ол қаршадай қыз кезінен қай­наған еңбекке білек сыбана ара­ла­сып, қатардағы сауыншыдан іргелі кеңшардың басшысы дәрежесіне дейін көтерілген ауыл шаруашы­лы­ғының ересен білгірі, “дала ака­де­мигі” атанған Нұр­­молда Алда­бер­ге­нов­тің өнегелі шәкіртте­рінің бірі еді. Анасынан жастай жетім қалған Зылиха Жанболатқызы өмірдің барлық өткелектерінен сү­рін­бей өтті. Бұ­рынғы Гвардия ауданын­да­ғы Ш.Уә­лиханов атын­дағы ұжым­шар­да 1954 жылы оқу үйінің мең­­­герушісі, 1955-1963 жыл­дары та­у­ар­лы сүт фермасының мең­герушісі, 1970-1971 жылдары “Ең­­­бекші” кең­шары пар­тия ұйы­мы­­ның хатшысы, одан кейін осы ша­руа­шылықтың директоры қыз­метін абыроймен атқарды. Ол өзі қалып­тастырып, жан-жақты дамыт­қан шаруа­шылығында өмірінің соң­ына дейін, қырық жылға таяу уақыт жемісті жұмыс істеп, қазақ қызына тән ал­ғыр­лығы мен алым­дылығын таныта білді. Көптеген кадр­лар­дың өсіп қанаттануына елеу­лі ықпал етті. Ауылдың әле­у­­­мет­тік-экономи­ка­лық, мәдени тұрғыдан алға ба­суына айтарлықтай қомақты үлесін қосты. Адамдармен қоян-қолтық араласа, тіл табыса жұмыс істеудегі үлгісін ауылдас­та­ры әрдайым мақтаныш­пен айтып жүретін еді. Жасының ұлғайғанын айтып, шаруашылықты өткізіп берейін деп келгенінде: “Сіз бізге әлі де ке­рек­сіз, Зылиха апай, жұмысыңызды жалғастыра бері­ңіз. Сіздің өнегеңіз бен тәжірибеңізден өтіп, үйренген кейінгі лек еш ұтылмақ емес”, деп арқаландырып шығарып салғаны­мыз күні кеше ғана сияқты еді. Енді, міне... Зылиха апамыз да сағыныштың сағымына шым батып, қайтқан құспен бірге қош-қош айтып кете барды. Алланың жазуына кім қарсы тұрған. Ел дәулетін еселей түсу мақ­сатымен ауыл шаруа­шылығы сала­сының сан салалы қым-қуыт тір­ші­лігін түлеткен алыптардың қата­рында өзіндік өнегесімен өрнекті өмір сүрген Зылиха Тамшыбаева апамыздың тәлімі бүгінгі ұрпаққа әрдайым өнеге. Ол іскер ұйымдас­тырушы, қамқор басшы, асыл жар, ардақты ана бола білді. Айналасына нұр шуағын төкті. Қазақ қызының қайсарлығын, қазақ әйелінің зиялылығы мен бекзаттығын Аяулы ана ретінде төрт перзент өсіріп, немерелерінің қызығын көрді. Ана-әженің тамаша үлгісі еді, апамыз. “Тас түскен жеріне ауыр”, дейді халқымыз. Өзінің кіндік қаны тамған Кербұлақ ауданы Шанханай ауы­лының, Көксу ауданының, бүкіл Алматы облысының жұртшы­лығы қазақтың Зылихасы атанған жұлдызды апамыздың артын аза­лау­да. Арамыздан ақтық сапа­рына 75 жасқа қараған шағында аттанған ардағымыз­дың енді алды жарық болсын дейміз. Мағыналы да мәнді ғұмыр кешкен осындай қызда­ры­мыздың есімі кейінгілерге үлгі. Жатқан жеріңіз жайлы болсын, жан апа! Бақұл болыңыз... Серік ҮМБЕТОВ, Алматы облысының әкімі. РУХ (Жеңгемді жоқтау) Қазақ деген елімнің Асыл туған ардағы, Жұлдызымдай таңдағы, Жүруші еді жарқырап Әйел затының заңғары. Көркейтем деп ауылды Жастыққа тимей жарғағы Еңбектен бір сәт қалмады. Халқына ұл-қыз сыйлаған Жанында жүрген жолдасын Жамандыққа қимаған. Бәйбіше ед Ұмай анадай Көңілі байтақ даладай, Жеңге орнына жеңге еді, Аға орнына ағадай. “Келмеске ол да кетті-ау!” – деп Жасымды төгіп қиналам Өзіңді жоқтау – бұл әнім Жолдас болып иманың, Жұмақ болғай тұрағың. Фариза ОҢҒАРСЫНОВА, Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты. Астана. Қош бол, апа!.. Зылиха Тамшыбаева өмірден өтті дегенде қабырғам қайысты. Уақыт-ай... Қаталсың ғой. Әйтпесе қазақтың Зылиха апамдай біртуар қызын ажалға қиямыз ба? Бұрын еңбек етіп жүрген, қылшылдаған жас кезімізде ол кісімен Алматыдағы ауыл шаруашылығына қатысты ірі басқосуларда, мерекелік жиындарда кездесетінбіз. Мінберге шығып, қадау-қадау мәселелерді айтқанда, зал іші сілтідей тынатын. Оның мәнді сөзіне, ауыл шаруа­шылығы мәселелерін терең білетіндігіне сүйсін­бей­тін жан қалмайтын. Отты көздері апаның ішкі қуатын, жігерін, тіпті ер-азаматтардың өзінде сирек кездесетін тік, өткір мінезін айтып тұратын. Ал жақын сөйлесе қалғанда өзімнің туған апамдай, арқамнан қағып, айналып-толғанып, үй ішімнің, балаларымның амандығын сұрап жататын. Атағы алысқа дүркіреп кетсе де, ол ылғи да биік адам­гер­шілік тұғырынан төмендеген емес, кісілігі мол, бекзат жан еді. Зылиха апамның өмірі де бір дастан ғой. Ол ешқандай сүйеусіз, сүйемелсіз, өзінің таза еңбе­гі­мен биік тұғырға көтерілді. Қазақ қызының қо­лы­нан қандай іс келетіндігін айдай әлемге дәлелдеп берді. Қазақстанда ауыл шаруашылығын көтеруге, ауылдың әлеуметтік-экономикалық жағдайын түзеуге атсалыс­­­қан­­дардың қатарында Зылиха Тамшы­баеваның орны ерек­­­ше. Қырық жылға жуық бір шаруашылықты басқару екінің бірінің қолынан келе бермейді. Өзім де ғұмыр бойы осы салада жұмыс істегеннен кейін оның қи­ын­дығын жақсы білемін. Ауылдың әлеуметтік мәселелерін шешу оңай тірлік емес және ол ешқашан таусылмайды. Зы­лиха Жанболатқызы осының барлығын жік-жі­гімен шеше білді, Жетісу өңіріндегі ең артта қалған шаруа­шылықты алға шығарып, ауыл адамдарының тұрмысын көтерді. Бір ауылдың анасындай болды. Оған мен осыдан бес-алты жыл бұрын ол кісінің жетпіс жылдық мерейтойына барғанымда да көзім жетті. Қазақ қы­зының қалыптасқан осындай дара тұлғасына мерейім өсіп қайтқан едім. Соңғы реткі жүздесуіміз де есімде. Өткен жылы ғой ол. Сонда Зылиха апаммен Астанада ауру­ха­на­да кездестік. Екі сөзінің бірінде еліміздің тыныш­тығын, балалардың, жастардың амандығын тілеп отырды. Жарықтық ауырып отырса да, ауыл шаруашылығының, ауылдың кейбір мәселелерін де айтумен болды. Оның бойына соның барлығы да жарасып тұрды. Халық өзінің біртуарларын ұмытпақ емес. Еңбегің елдің есінде жүреді, ал есімің ұрпағыңның болашағына қызмет ете береріне сенемін. Бақыл бол, топырағың торқа болсын, аяулы апа! Кәмшат ДӨНЕНБАЕВА, Социалистік Еңбек Ері. Қостанай.