«Өкілетті елші»
Соңғы жылдары Ш.Айманов атындағы «Қазақфильм» киностудиясы ұлт мүддесі мен тұтастығына сай сауапты жобаларды жүзеге асыра бастады. Соның бірі – қазақтан шыққан тұңғыш елші Нәзір Төреқұлов жайында түсірілген деректі фильм. Сейсенбі күні Алматыдағы «Искра» кинотеатрында режиссер Болат Шәріповтің «Өкілетті елші» атты деректі фильмінің тұсауы кесіліп, жұрт назарына ұсынылды.
Деректі фильм қазақтан шыққан тұңғыш кәсіби елші Нәзір Төреқұлов тағдырының тарихқа мәлім тұстарын кеңінен қамтиды. Фильмде саяси қуғын-сүргін салдарынан әділетсіз ажал құшқан елшінің Кеңес Одағы кезінде сіңірген еңбегі, Ислам әлеміндегі алғашқы дипломат ретіндегі өлшеусіз рөлі айтылады. Сондай-ақ Сталиннің, кіші елдерге жүргізілген Кеңес Одағының солақай саясаты баяндалады.
«Фильмді түсіруге 9-10 айдай уақыт кетті. Материалдар табуда қиындықтар да болды. Өзіміздің, Ресейдің мұрағаттық материалдарын пайдаландық. Бірқатар деректерді Тайыр Мансұровтың Нәзір Төреқұлов жайында жазған кітабынан алдық. Елші қызмет еткен Араб Әмірлігінен біз білмейтін деректер табылса, деректі фильм толыға түсер еді. Туындының сценарийін өзім жаздым. Бұл фильмді түсірудегі мақсат – халқымыздың ұлы перзенті, қазақтың нар азаматы, мемлекеттік қайраткер, дипломат, өкінішке қарай, кезінде елеусіз қалған тұлғаның атын, есімін келешек ұрпаққа, жастарға жеткізу болып табылады», – деді аталмыш фильмнің режиссері Болат Шәріпов.
Ш.Айманов атындағы «Қазақфильм» киностудиясының бас редакторы Дидар Амантайдың айтуынша, аталмыш деректі фильм Мәдениет министрлігінің тапсырысы бойынша түсірілген.
Ол «Қазақфильм» киностудиясы 2009 жылы 30-ға тарта деректі фильмді өндіріске жібергенін, 2010 жылы 40-тан астам деректі фильм жасап шығарғанын атады. «Оның ішінде Бауыржан Момышұлы, Рымғали Нұрғалиев, Бибігүл Төлегенова, Мұхтар Мағауин, Әбіш Кекілбаев, «Қорқыт» туралы деректі фильмдер бар. Бұл фильмдердің барлығы дайын болып, дискіге жазылды. Өткен жылы өндіріске жіберілген Шәмші Қалдаяқов пен Міржақып Дулатов жайындағы фильмдер аяқталуға жақын. Ал, биыл Кенесары Қасымов, Әзірбайжан Мәмбетов туралы, «Аштық» туралы фильмдерді жасауды жоспарлап отырмыз. Алдағы уақытта да қазақ әлеміне үлкен еңбек сіңірген, біртуар тұлғаларымыз жайында фильмдерді түсіруді одан әрі жалғастыра береміз», – дейді ұлттық киностудияның бас редакторы.
Киностудиядан шыққан барлық деректі фильдер бейнетаспа түрінде шығарылып, көгілдір экран арқылы көрермендер назарына ұсынылмақ. Ұлттық киностудия бұл туралы телеарналармен бірқатар келісім-шарттарға қол жеткізген.
Айнаш ЕСАЛИ, Алматы.