Жуырда Күршім ауданының әкімі Сейсенғазы Чукаев Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың «Қазақстан-2050» Стратегиясынан және «100 нақты қадам» Ұлт Жоспарынан туындайтын тапсырмалар аясында ауданның әлеуметтік-экономикалық дамуы туралы өңірлік коммуникация орталығында баспасөз мәслихатын өткізген болатын. Күршімдіктер соңғы уақытта негізгі мемлекеттік және салалық бағдарламаларды іске асыру бағытында бірқатар оң көрсеткіштерге қол жеткізді. Биылғы І тоқсанда ауылшаруашылық өнімінің көлемі 2 млрд. 52,4 млн. теңгені құрап, өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 16,6 пайызға өсті. Инвестиция индексі және бюджет түсімі де артып келеді.
Өңір басшысы Даниал Ахметовтің тапсырмасы бойынша, ауданда ағымдағы жылы 2 тауарлы сүт фермасын ашу жоспарланып отыр. Атап айтқанда, «Айтқожа» шаруа кожалығы 50 бас сауын сиырға арналған тауарлы сүт фермасының ғимаратын салды. Биыл қажетті қондырғылары орнатылған соң іске қосылмақ. Сүт бағытында ірі қара мал сатып алу үшін айтқожалықтар аталған жоба бойынша «Ырыс» бағдарламасы арқылы 30 млн. теңге несие алуға тапсырыс берді. Сондай-ақ, «Рахимов» шаруа қожалығы 100 басқа арналған тауарлы сүт фермасын салу үшін жобалық құжаттар дайындауда. Оның құрылысын шаруашылық иелері жеке қаражаты есебінен жүргізуді жоспарлап отыр. Осы екі тауарлы сүт фермасы келешекте сүт өнімдерін шығаратын кәсіпорындарды толығымен сүтпен қамтамасыз етуге жол ашады.
Ал Күршім ауылында сүт қабылдау және сүт өнімдерін шығару цехын ашу үшін «Көкше» шаруа қожалығы «Жұмыспен қамтудың жол картасы-2020» бағдарламасы арқылы 21 млн. теңге көлемінде шағын несие алды. Бұрынғы май зауыты болған ғимаратқа жөндеу жұмыстары жүргізіліп, толық аяқталды. Сүт қабылдау цехына қажетті қондырғылар сатып алынды. Цехқа қажетті инфрақұрылым желілерін тарту үшін жоба иесі 21 млн. теңгенің жобалық құжаттарын әзірлеп, мемлекеттік сараптама қорытындысын алу үшін құзырлы органдарға жолдады.
Ауданда орналасқан мемлекеттік мекемелер, оның ішінде, білім беру мекемелеріне – 32, денсаулық сақтау мекемелеріне – 3,7, 2535 әскери бөліміне – 30, аудан халқын сүтпен қамтамасыз етуге 70 тоннаға жуық сүт қажет. Жалпы, ауданға 136 тоннаға жуық сүт керек. Сүт зауыты толық қуатымен жұмыс істегенде 9 түрлі сүт өнімдерін шығаруға жағдай туады, деді аудан әкімі Сейсенғазы Жұмағалиұлы.
Сондай-ақ, күршімдік шаруа қожалықтары ет өнімдері өндірісін дамыту бағытында бірқатар мемлекеттік бағдарламаларға қатысуда. Мәселен, «Аграрлық несие корпорациясы» АҚ арқылы былтыр «Сыбаға» бағдарламасы негізінде 105 бас аналық, 7 бас бұқа сатып алынды. «Құлан» бағдарламасы бойынша 334 бас жылқы алынып, оның жалпы құны 97,9 млн. теңгені құрады. Бұл жұмыстар биыл да жалғасын таппақ. Ағымдағы жылы «Сыбаға» бағдарламасы арқылы ет бағытындағы 350 ірі қара мал сатып алу жоспарланған. Ал «Құлан» бағдарламасы арқылы ет бағытындағы 280 бас жылқы, оның ішінде 19 асыл тұқымды айғыр сатып алу жоспарланып отыр.
2015 жылы мемлекет тарапынан мал шаруашылығымен айналысатын 104 шаруа қожалығына – 240,7 млн. теңге, өсімдік шаруашылығымен айналысатын 58 шаруа қожалығына 32,9 млн. теңге субсидия және 38,4 млн. теңге инвестсубсидия берілді.
Қазір ауданда 20 асыл тұқымды шаруашылық жұмыс істейді. «Сыбаға» бағдарламасы бойынша ауданның 92 шаруа қожалығы тұқымдық түрлендіруге қатысады. Елбасының «100 нақты қадам» Ұлт жоспарының 61-қадамында көрсетілгендей, ет өндірісі мен өңдеуді дамыту мақсатында шағын және орта бизнесті несиелендіруге байланысты бірқатар жобалар іске асырылуда. Айталық, «Арын» шаруа қожалығының иесі Бақытжан Баймұхамбетов «Шұжық және консерві өнімдерін шығару» жобасын іске асыруға жеке қаражаты есебінен 30 млн. теңге көлемінде цех ғимаратын салып, электр желісіне қосу жұмыстарын аяқтады.
Көкейкесті мәселенің бірі – жер. Ауылдық округ әкімдеріне жерді тиімсіз пайдаланған немесе мүлде пайдаланбаған шаруа қожалықтары туралы аудан әкіміне ұсыныс беру туралы тапсырмалар берілді. 2015 жылы аудан бойынша ауылшаруашылық жерлері түгендеуден өткізілді. Жүргізілген жұмыстардың қорытындысымен 47 шаруашылық құрылымдарымен жасасқан жалға беру туралы келісімшарттарды бұзу арқылы 15,3 мың гектар жер учаскелері мемлекетке қайтарылды. Оның ішінде 2,3 мың гектар суармалы егіндік жер телімдері бар. Ал, 2016 жылдың І тоқсанында пайдаланылмай отырған жалпы ауданы 287 гектарды құрайтын 6 жер учаскесі мемлекеттік меншікке қайтарылды. Аудандағы 1007 шаруа қожалығының ешқайсысында жерге орналастыру жобасы жоқ. Сондықтан, жерді ұтымды пайдалану мақсатында 75 ірі шаруа қожалығына шаруашылық ішінде жерге орналастыру жобасын дайындату үшін ұсыныс хаттар жолданды. Қазіргі уақытта 6 шаруа қожалығы ауданы 10 771 гектар жер учаскелеріне шаруашылық ішіндегі жерге орналастыру жобаларын дайындады. Қосымша 18 шаруа қожалығы ауданы 21 мың 96 гектар жер учаскелеріне шаруашылық ішіндегі жерге орналастыру жобаларын дайындатуға тапсырыс берді. Ауылшаруашылық өндірісін дамыту үшін жалпы ауданы 13 396,9 гектар жер учаскелері табысталып, жаңадан 10 шаруа қожалығы құрылды.
– Ауданда 55 808 гектар жаздық егістік алқабы бар. Облыс әкімінің тапсырмасына сәйкес, биыл 25 984 гектар жерді толығымен игеруге мүмкіндігіміз бар. Сонымен бірге, сараптама жасай отырып, қосымша жерді 31 370 гектарға жеткізуді жоспарлап отырмыз. Бұл былтырғы жылмен салыстырғанда 25 пайызға артық, – деді аудан басшысы.
Думан АНАШ,
«Егемен Қазақстан»
Шығыс Қазақстан облысы,
Күршім ауданы