Павлодар облыстық газетінің «Сарыарқа самалы» болып шыға бастағанына – 25 жыл
Газет – тарих, газет – дәуір үні. Тұтас бір елдің даму айнасы бола алатындай құдіретке ие. Аймақтағы аға басылымның жаңа белесті жолға түсіп, серпінді қадам бастайтын шағы Тәуелсіздіктің туы тігілген 1991 жылдың соңғы айларымен ұштасып жатыр. Осы кезеңде уақыт талабына сай шұғыл түрде газет атауын өзгерту міндеті алға қойылды. Көтерілген мәселеге облыстағы барлық қоғамдық ұйымнан бастап, қатардағы қарапайым оқырманға дейін өз үндерін қосты. Сол пікірталастар мен таңдауларды дауысқа салудың нәтижесінде газетке жаңа атау беру керектігі шешілді.
Бұған дейін «Қызыл ту» аталған басылым Қазақстан компартиясы Павлодар облыстық, қалалық, комитеттері мен еңбекшілер депутаттары облыстық Советінің күнделікті шығатын газеті еді. «Қызыл ту» «Кеңес туы», «Колхоз» газеттерінің заңды жалғасы. Тек заман ағымына сай кеңестік жүйедегі құлаққа сіңісті атауларды иеленіп келді. Басылым тарихын Ертіс өңірінің өмірінен бөле-жара қарастыруға мүлдем келмейді.
1991 жылдың 26 қыркүйегінде облыстық басылымда жаңа дәуір басталды. Осы күні газеттің кезекті нөмірі «Сарыарқа самалы» деген атаумен жарқ етіп шыға келді. Бас редактор Ә.Мұхамеджанов оқырмандарға арнап «Ізгілік – үніміз, әділет – туымыз» деген арнайы мақала жолдап, газет әрдайым жұртшылыққа арқа сүйейтінін, бұл бастама да соның негізінде өмірге келгенін сөз етеді. Тарихтың жаңа бір парағы ашылды. Ұлттық үнпарақ өңір жұртшылығы үшін кез келген қоғамдық мәселені талқылауға арналған мінберге айналды. Ұлттық рухани бағдаршам болу мақсаты келелі ойларға жетелеп, газет беттерінде жаңа айдарлар ашыла бастады. Көтерген тақырыптық ауқымы кең, білім-ғылымға шақырумен қоса, елдің тыныштығын, ынтымағын жиі сөз етіп, әлеуметтік мәселелерді кеңінен жаза бастады. Тоқсаныншы жылдардың басында ене бастаған нарықтық-экономикалық қатынастар газет өміріне де өзгерістер тудырып, қиыншылықтар алып келгені айқын. Дегенмен, көп қиындыққа қарамастан журналистер қаламдарын ұштап, ел өмірінен тереңнен сыр шерте алды. Халықты серпілтіп, жақсылықтың нұрын септі. Тың ойлармен, соны серпінмен жақсылықтың жаршысы бола білді.
Газетте 90-шы жылдары жұмыс істеген аға буын журналистер Әжібек Жүсіпов, Мұхамеджан Дәуренбеков, Төлеубек Қоңыров, Қажымұрат Смағұлов, Тұрсынбай Ибадуллин, Бақыт Баймұратов, Өскенбай Тастемханов, Ғалымбек Жұматов, Шолпан Байғалы және басқаларының сол тұстағы шығармашылық ізденістері мен бастамашыл ойлары оқырман қауымға жақсы таныс. Өзге де аймақтың газеттері секілді, «Сарыарқа самалы» тілімізді, салт-дәстүрімізді, елдігімізді дәріптейтін салиқалы басылымдардың біріне айналды. Экономикалық тоқырау кезеңіне қарамастан өңірде рухани жаңғырудың жаңаша бір өрісі түзілді. Бұқаралық ақпарат құралдарының жағдайы ауырлап, шығыны арта түскеніне қарамастан газет пен оқырман арасындағы байланысқа көлеңке түспеді. Мұны «Сарыарқа самалы» атауын иеленген соң көпшіліктің ыстық ықыласынан-ақ тануға болатын еді. Ал араға екі жарым ай уақыт салып, Қазақстан өз Тәуелсіздігін жариялағанда облыстық үнпарақтың абыройы одан әрі арта түсті. Себебі, жұрттың азаттықтың дәмін ерте сезінуіне, рухани тұрғыдан серпілуіне басылым атауының ертерек өзгергендігі маңызды рөл атқарғаны айдан анық еді.
Көпшіліктің ықылас-ниетін 90-шы жылдардың басындағы редакцияға келіп түсетін хаттардан да анық аңғаруға болатын. Мәселен, 1992 жылы редакция жер-жерден 3246 хат алса, 1993 жылы ұжымға 4706 хат түскен. Газет хат-қоржынына түскен хаттардың молаюы редакция ұжымының әрбір хат тағдырына өте жауапкершілікпен қарағанын көрсетсе керек. Әр нөмірде «Редакцияға хат» айдарымен оқырман хаттары үздіксіз жарияланып отырды. Тәуелсіздік жылдары басылымның шығармашылық ахуалы кеңіп, нығая түскеніне Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың 2000 жылы газетке берген жоғары бағасы айғақ. Сол жылы «Сарыарқа самалы» Президенттің Алғыс хатымен марапатталды. Жаңа атаумен бірге газеттің кескін-келбеті, мазмұны 100 пайызға өзгерді. Журналистер әрдайым ел ішінде, халық ортасында жүруге, кейіпкерлерімен етене араласуға мән берді. 2000 жылдардың басында «Ауыл тағдыры – ел тағдыры» атты арнайы экспедициямен газет журналистері облысымыздың барлық өңірін аралап, халықпен жүздесті. Нәтижесінде аймақта болып жатқан соны серпілістер, өзекті жайттар басылымда көп жазылды. Оқырманмен байланыс нығая түсті.
«Тәуелсіз елің – тірегің, туған жерің – жүрегің». Әр аймақтың өзіндік ерекшелігі, халқының қалыптасқан тіршілігі, тұрғындарының басым көпшілігі айналысатын жұмысы, өнер және мәдениет саласындағы жаңалықтары, экономикалық, аграрлық салалардағы жетістіктері мен кемшіліктері болатындығы заңды. Осы айтылған мәселелерді толығымен өз бетінде көрсетіп, жетістіктерімен мақтану, кемшілікті түзету қызметімен өңірдегі аға басылым қырағылық танытып келеді.
Облыстық басылымның Арқа жұртына, Сарыарқа жұртына самал боп есіп, өңірдің, елдің, жердің шежіресін жасаушы ретіндегі маңызы алдағы уақытта арта түспесе, кемімек емес. Ұлттық, елдік бағытындағы асыл мұраттар «Сарыарқа самалының» сөзін мың жылдық етуге бағытталғаны сөзсіз. Асылында, Сарыарқаның саумал самалындай болған басылымның құнды қазынасы ортаймақ емес.
Мұрат АЯҒАНОВ