Цифрлы технологиямен бірге Жолдау атауындағы «жаһандық бәсекеге қабілеттілік» сөзі босқа аталып тұрмағандықтан, Қазақстан экономикасы әртараптандырылған және халқы жаңа экономикаға белсенді тартылған, әлемдік дағдарыстан шыққан анағұрлым күшті және бәсекеге қабілетті елге айналуы жайында да бірер сөз.
Шағын және орта кәсіпкерлік субъектілері қызметінің саласын барынша кеңейтуге және олардың қызметін жандандыруға бағытталған институттық жағдайларын жетілдіру есебінен, Қазақстанның бәсекеге қабілеттілігін арттыру мақсатында Қазақстан Республикасында орта және шағын кәсіпкерлікті дамыту жөнінде іске асырылып жатқан шараларды жақсарта түсу қажет.
Ұлттық экономиканың табиғи ресурстар, ғылым және білім әлеуеті сияқты бәсекелестік қабілеттілігі факторларын бағалауды жақсартуға тиіспіз. Қазіргі таңда экономиканы тұрақтандыруда және оның өсу қарқынын жоғарылатуға бағытталған саясатты іске асыру өндірістік инфрақұрылымның аса тиімді, бәсекеге қабілетті жобаларына инвестиция тартуды ынталандыру тетіктерін қалыптастыру арқылы жүзеге асатыны белгілі. Инвестицияның өсуі және елде қолайлы инвестициялық климат құру дамудың стратегиялық міндеті және экономиканы жаңартудың өте маңызды шарты.
Әртараптандыру ғылымды қажетсінетін, жоғары технологиялық және бәсекелестікке қабілетті өнімдердің пайдасына, қызмет үлестерін көтеруге және соңында құны болатын, тауар өндіруге, ІЖӨ құрылымының өзгерістеріне бағытталуы тиісті. Индустриялық саясат шикізат ресурстарын қайта өңдеуге байланысты салаларды дамытуға, яғни мұнай-химиядағы, металлургиядағы, машина құрылысындағы, тұтыну тауарларын және құрылыс материалдарын өндірудегі төртінші және бесінші технологиялық қайта жаңғыртуды, жүзеге асыруға бағытталуда. Сонымен бірге экспорт және импорт орнын толтыратын, шикізаттық емес бағыттарды құру басты мақсат.
Өмір сапасын арттырудың және болашақта бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз етудің негізі болатын экономикалық, әлеуметтік және экологиялық аспектілердің тепе-теңдігіне қол жеткізуге тиіспіз.
Жолдауда экономикалық көрсеткіштерімізді жаңа деңгейге көтерудің төмендегідей басты да нақты мәселелері айтылды.
− 2025 жылға қарай шикізаттық емес экспорт көлемін 2 есеге арттыру көзделіп отыр.
Еліміздегі суармалы жер көлемін 40 пайызға арттыру белгіленді. Қазір 1,5 миллион гектар суармалы жер пайдаланылуда.
2021 жылға қарай азық-түлік экспортын 40 пайызға арттыру жоспарланды. Бүгінде азық-түлік түрлерін кейбір елдер бізден шикізат күйінде сатып алып, оны бастапқы және түбегейлі қайта өңдеп, жартылай немесе толық дайын өнім жасап шығарып, оны ұқсатып сатудан мол пайдаға кенеліп жатыр.
Инфрақұрылымды дамыту арқылы транзиттік тасымалды ұлғайту, оны 2020 жылға қарай 2 миллион контейнерге жеткізу мәселесі қойылды. Бізде қазір транзиттік тасымалда 800 мыңдай контейнерлер бар.
2050 жылға қарай шағын және орта бизнес шығаратын өнімдерді 50 пайызға жеткізу. Қазір біздің еліміздегі 85 пайыз шағын кәсіпкерлік субъектілері 19 пайыз өнім шығарады. Халықаралық деңгейде бұл аз.
Медициналық сақтандыру жүйесіне көшу. Бұл орынды қолданғанда денсаулық сақтау саласына бөлінетін қаржыны тиімді пайдалануға мүмкіндік береді.
Бала туу көрсеткіштері 1999 жылы жылына 200 мың бала дүниеге келген болса, 2016 жылы 400 мыңға жетіпті. Бұл өте жақсы көрсеткіш, енді осыған қатысты әлеуметтік қолдау шараларын бұдан әрі жақсарта түсуіміз қажет.
Сонымен, Жолдауда басты лейтмотив ретінде әлемде күтіліп отырған экономикадағы жаңа жаһандық архитектурада өзіміздің прагматикалық және экономикалық даму стратегиямыз ұсынылып отыр. Осы белгіленген басымдықтардың әрбірінде еліміздің даму болашағы көрініп тұр. Осы басымдықтарды дер кезінде жүзеге асыру «Стратегия-2050», «100 нақты қадам» Ұлт жоспары және «Нұрлы жол» секілді маңызды құжаттарда көрсетілген мақсат-міндеттерді орындауға екпін береді.
Мырзагелді КЕМЕЛ,
экономика ғылымдарының докторы