Сенбі күні Астана төрінде бокс сүйер қауым асыға күткен ересектер арасындағы кезекті Қазақстан чемпионаты басталды. Сол күні “Дәулет” спорт кешенінде оның салтанатты жағдайда ашылу рәсімі өтіп, еліміздің 14 облысы мен Астана және Алматы қалаларынан келген боксшылардың жекелеген салмақтағы алғашқы жекпе-жектері өтті.
Жалпы, бұл бәсекеге облыстар мен еліміздің екі ірі қаласынан және Әскерилердің орталық спорт клубы мен “Динамо” қоғамының былғары қолғап шеберлерін қосқанда барлығы 212 боксшы қатысуда. Осы жерде айта кететін нәрсе, Жамбыл мен Оңтүстік Қазақстан облыстары чемпионатқа саны жағынан ең көп былғары қолғап шеберлерін әкелген өңірлер болып отыр. Бұл екі облыстың әрқайсысынан чемпионатқа 16 боксшы қатысатын болады. Сонымен бірге, биылғы бәсекеге Шығыс Қазақстан мен Алматы қаласының атынан 14 спортшыдан, Қарағанды мен Қостанай өңірлерінен – 13, Солтүстік Қазақстан, Павлодар, Қызылорда, Батыс Қазақстан және Ақмола облыстарының әрқайсысынан – 11, Ақтөбе мен Маңғыстау жерінен 10 боксшыдан келсе, Атырау өңірінен – 7, Астанадағы “Динамо” қоғамынан 6 былғары қолғап шебері қатысуда. Ал елордадан шаршы алаңға 20 боксшы шығады деген дерек бар. Мұнда білікті бапкер Владимир Камашовтың жасақтаған Астана командасында Қанат Әбутәліпов (54 кг.), Бақытжан Қожабеков (69 кг.) сынды халықаралық аренада көптен бері тер төгіп жүрген боксшылар мен болашағынан үміт күттіретін Василий Левит (91 кг.), Дәулет Елеусінов (75 кг.), Азамат Белгібаев (81 кг.), Жандос Ахметов (51 кг.) сияқты жастар чемпионатқа қатысуға іріктелініп отыр.
Дегенмен, өзге өңірлерден келген былғары қолғап шеберлерінің де осал еместігін атап өткен жөн. Мәселен, биылғы сынға Алматы қаласынан аса ауыр салмақтағы екі боксшы қатысатын болады. Олар – Рүстем Іргебаев пен Руслан Мырсатаев. Алғашқысы осыдан 8 жыл бұрын Астанада өткен Қазақстан чемпионатының финалында Мұхтархан Ділдәбековтен жеңіліп, ұлттық құрама сапына алынбаған болатын. Содан кейін ол біраз халықаралық турнирлер мен жарыстарға қатысып, ел намысын қорғап жүрді. Алайда, осы бәсекелерде Рүстемнің жолы біресе болып, біресе болмағанын көзі қарақты жанкүйерлердің бәрі біледі. Сондықтан оның биылғы чемпионатта ұлттық құраманың сапына қосылу үшін барын салатыны сөзсіз. “Шешінген судан тайынбас” дегендей, бұл байрақты бәсеке Рүстемге еліміздің бас командасының атынан бақ сынасу үшін беріліп отырған соңғы мүмкіндіктердің бірі десе болады. Ал екінші аса ауыр салмақтағы боксшы Руслан Мырсатаев ұлттық құрамаға ең басты үміткерлердің бірі болып саналды. Соңғы кездері ол жарақатына байланысты шаршы алаңға жиі шықпағанымен, жанкүйерлердің есінен әлі де оның Бакуде АІВА президенті кубогы жолындағы турнирде ресейлік боксшыны кездесу аяқталуға санаулы секөнттер қалғанда нокаутқа жібергені естен кеткен жоқ. Русланның осындай шешуші сәттерде қарсыласын жүндей түтетін әдеті бар. Дегенмен, Мырсатаев үшін биылғы чемпионаттың қандай болатынын қостанайлық Иван Дычко, қарағандылық Виталий Бондаренко сияқты бәсекелестерімен өткізетін жекпе-жектері көрсетеді.
Бұдан басқа, Астана төрінде керілген шаршы алаңда есімі көпшілікке танымал боксшылардың ішінде Мырзағали Айтжановтың төл шәкірті Біржан Жақып (48 кг.), павлодарлық Дмитрий Готфрид (91 кг.), қарағандылық екі дүркін әлем чемпионы Серік Сәпиев (69 кг.), жамбылдық Олжас Сәттібаев (54 кг.), Марат Ниязымбетов (64 кг.), шығысқазақстандық Мейіржан Рақымжанов (54 кг.), Алматы облысының өкілі Айдар Шәрібаев (64 кг.) сынды айласын асыра алатын саңлақтар баршылық. Міне, нақ осылар Астанада бір аптаға созылатын айқастарда шаршы алаңның шаңын қағып, кімнің еліміздің бас командасының жейдесін киюге лайықты екенін дәлелдейтін болады.
Енді сенбі және жексенбі күндері өткен чемпионаттың алғашқы жекпе-жектеріне келер болсақ, бұл сындарда боксшылар 54, 57, 60, 64, 69, 75, 81 кг. салмақ дәрежелері бойынша қолғап түйістірді. Онда әуелі шаршы алаңға көтерілген 60 кг. салмақтағы боксшылар арасында Іңкәр Рақымжанов, Ержан Өміржанов, Алматбек Ағыбаев, Азамат Смағұлов, Ринат Қарабалиев, Берік Абдрахманов, Жандарбек Исанов, Талғат Әлімқұлов, Елдос Сайдалин, Абылайхан Құсайынов, Айдар Әмірзақов қарсыластарынан басым түссе, 69 кг. салмақтағы айқаста Мирас Байырханов, Сүлейман Бердіқаев, Шыңғыс Бердібеков, Бақытжан Қожабеков келесі айналымға жолдама алды. Осы салмақтағы жекпе-жекте Бақытжан сияқты болашағынан көп үміт күттіретін боксшының бәсекелесін айқын басымдылықпен жеңгенін атап өткеніміз жөн. Ол Виктор Чумакты бірінші раундта-ақ соққының астына алып, оған бас көтеруге мұрша бермеді. Осыдан кейін оның бапкерлері кездесуді мерзімінен бұрын аяқтауға мәжбүр болды.
Осы күнгі келесі жекпе-жек 81 кг. салмақ дәрежесінде Әлімжан Әбубәкіров пен Николай Никифоров арасында өтті. Мұнда алғашында кездесуді жақсы бастаған Әлімжан қарсыласын 3:0 есебімен ұтып келе жатқан болатын. Бірақ, айқастың аяқталуына небәрі 20 секөнт қалғанда жанкүйерлер орындарынан түрегеле беріп, жинала бастағанда ойда жоқта Никифоров Әскерилердің орталық спорт клубының өкілін екі рет нокдаунға жіберді. Сөйтіп, төрешілер жеңісті Николайға беріп, оның келесі айналымға шыққанын жариялады.
Келесі күнгі кездесулер түске дейін және түстен кейінгіге бөлініп өткізілді. Алғашқы бөліктегі 54 кг. салмақта Астана атынан сынға түскен Дәурен Елеусінов жеңіске жетті. Ал түстен кейін өткен жекпе-жектерде 57 кг. салмақта Мәди Шолақов, Жандос Момынов, Думан Әбдуәлиев, Мұхит Амантаев, Мақсат Ниязымбетов сынды боксшылар жеңімпаз атанды. Соңғысы білікті бапкер, кезінде өзі де боксшы болған Болат Ниязымбетовтің інісі. Ал осы күні түс ауа 64 кг. салмақта күш сынасқан Данияр Елеусінов жоғарыдағы Дәурен Елеусіновтің (54 кг.) туған бауыры екенін атап өткеніміз жөн. Жалпы, бокста осындай ағалы-інілі болып шаршы алаңға шығып жүргендер баршылық. Жаңа біз сөз еткен Данияр алғашқы жекпе-жегінде қарсыласын 7:0 есебімен айқын басымдылықпен ұтты. Бұл кездесуді төрешілер мерзімінен бұрын тоқтатып тастады. Өйткені, олар осындай есеп айырмасымен жеңіп келе жатқан Данияр айқасты соңына дейін аяқтаса қарсыласының жағдайы мұнан да қиын болар еді деп шешті. Осы салмақ бойынша өткен тағы бір кездесулерде Айдар Шәрібаев пен Мерей Ақшаловтың жеңісін де ерекше атап өткеніміз жөн. Олардың шаршы алаңдағы қимыл-қозғалысы мен ұстанған тактикасы үйлесім тауып, бәсекелестеріне еш мүмкіндік бермеді. Алайда, екеуінің де қарсыластары – жамбылдық Берік Қойтаев пен маңғыстаулық Қуаныш Төлегеновті осал боксшылар деп айта алмаймыз. Сонымен бірге, бұл салмақта Жансерік Пармашевтің бірінші раундта бәсекелестерін бас көтертпей тастағанын, сөйтіп, оған кездесуді одан әрі жалғастыруға еш мүмкіндік бермегенін, Жалғас Төкешев пен Дастан Биташевтің арасындағы жекпе-жек 2:2 есебімен тең аяқталғанымен, соңғысының ереже бойынша ең соңғы соққы жасаған боксшының жеңетініне байланысты қолда тұрған жеңісті жібермей, қарсыласын қапыда қалдырғанын да атап өтпеске болмайды. Мұндай оқиғалар бокста жиі болып тұратыны белгілі. Осы күні аса ауыр салмақтағы жекпе-жектерде дәл осыған ұқсас жағдай Дәурен Махамбетов пен Рахман Әлжановтің арасында өткен сында қайталанды. Мұнда кездесу 3:3 есебімен аяқталғанымен, төрешілер жеңісті соңғы соққы жасаған Рахманға берді. Ал Ермек Үсенов пен Досжан Оспановтың арасындағы бәсекеде соңғысы қарсыласын еш қиналмай 3:10 есебімен жеңді.
Сөйтіп, демалыс күндері жанкүйерлерді өзіне ынтықтырған шаршы алаңның бәсекелері осылай аяқталды.
P.S. Бет қатталып жатқанда 48 кг. салмақта бес, 54, 60, 69 және 81 кг. салмақ дәрежесінде сегіз кездесу болып өтті.
Дастан КЕНЖАЛИН, Суреттерді түсірген Орынбай БАЛМҰРАТ.
ДҮБІРЛІ ДОДАҒА ДАЙЫНДЫҚ
2011 жылғы Астана мен Алматы қалаларында өтетін VІІ қысқы Азия ойындарына тура 1 жыл қалды. Бұл туралы Туризм және спорт министрлігінде өткен баспасөз мәслихатында айтылып, вице-министр Талғат Ермегияев аталмыш шара дайындығына кеңінен тоқталды. Ол бәрінен бұрын допингтік бақылаудың аса маңызды екендігін ерекше еске салып, бүкіл ұйымдастыру жұмысы “Мәдениетті Азиада” бағдарламасының аясында жүзеге асырылатындығын кең тұрғыда талдап түсіндірді. Бұл жоба бірінші кезекте Азия ойындары кезінде өтетін шаралардың қатарын нығайтатын болса, екіншіден, әлемнің әр түпкірінен келетіндерге еліміздің тарихи және мәдени мұрасының байлығын насихаттауға бағытталып отыр.
Баспасөз мәслихатында енді аз уақыттан кейін Канадада басталатын Қысқы Олимпиадаға біздің ел спортшыларының дайындығы қандай деген сұраққа Туризм және спорт министрлігі Спорт комитетінің төрағасы Анатөлі Құлназаров жауап берді. Ол Ванкуверге баратын Қазақстан спортшылары лицензиясының саны 40-қа жету мүмкіндігін айта келе, өз сөзінде: “Ұлттық олимпиадалық комитет қаңтардың 25-іне дейін жекелеген спорт түрлері бойынша жарыс жолына шығатын спортшылардың тізімін жариялайды. Онда фристайл, сноуборд сияқты бірқатар спорт түрлерінен біздің жерлестеріміз бірнеше жолдама алады деген сенім бар. Ал алдағы жылы елімізде өтетін Қысқы Азия ойындарында Қазақстан құрамасы 20-25 алтын медаль еншілеп, командалық есепте Қытайдан кейін екінші орын алуды мақсат етіп отыр”, – деді.
Арай ҮЙРЕНІШБЕКҚЫЗЫ.