15 қаңтарда Венада Қазақстан Республикасының Мемлекеттік хатшысы – Сыртқы істер министрі Қанат Саудабаев Халықаралық атом энергиясы жөніндегі агенттіктің (МАГАТЭ-нің) бас хатшысы Юкия Аманомен кездесті.
Қ.Саудабаев атом энергиясын адамзат игілігі үшін бейбіт мақсатта пайдалануды кеңейтуге, ядролық қаруды таратпау режімін нығайтуға және халықаралық қауіпсіздік деңгейін арттыруға бағытталған МАГАТЭ қызметіне жоғары баға берді.
Мемлекеттік хатшы – Сыртқы істер министрі мөлшері жөнінен әлемдегі төртінші ядролық арсеналдан бас тартып, біржақты ретте өз аумағындағы әлемдегі аса ірі КСРО-ның ядролық полигонын жапқан Қазақстан таратпау режімін нығайтуға және қарусыздану үдерісіне тарихи үлес қосып, еліміздің өз мойнына алған халықаралық міндеттемелерін берік жақтайтындығын қуаттап берді.
Қазақстан дипломаты бас директоры Ю.Аманоны 29 тамызды Ядролық сынақтарға қарсы әрекеттің халықаралық күні деп жариялау туралы қазақстандық соңғы бастамамен және 2009 жылғы желтоқсанда БҰҰ Бас Ассамблеясы қабылдаған осы аттас қарармен, Орталық Азияда ядролық қарудан ада аймақ құру туралы шарттың күшіне енуімен, біздің елімізде Ядролық қаруды таратпау туралы шартты іске асыру жөнінде Шартқа шынайы тиімділік беруге бағытталған 2010 жылғы шолу конференциясын әзірлеу жөнінде атқарылып жатқан жұмыстармен таныстырып өтті. Бұл бастамалар Қазақстанның ядролық қаруды таратпау режімін нығайтуға қосқан нақты үлесі болып табылады.
Мемхатшы Қазақстанның бейбіт атомда халықаралық қоғамдастықтың және бәрінен бұрын МАГАТЭ-нің тарапынан қатаң бақылау жағдайында дамытуды жақтайтынын атап өтті. Осыған орай біз Агенттікпен барлық бағыттар бойынша, соның ішінде, техникалық ынтымақтастық бағдарламасы аясында ықпалдастықты белсенді ету ниетіндеміз. Мұның өзі атом энергиясын бейбіт пайдалану саласындағы барынша өзекті міндеттерді шешуге сүбелі үлес қосады.
Бүгінде Қазақстан уран өнімін өндіру жөнінен көшбасшы болып келеді. Кепілдіктерді қолдану туралы келісімге сәйкес Қазақстанның барлық ядролық нысандары МАГАТЭ-нің бақылауында және барлық ядролық қызмет Агенттіктің ережелеріне сәйкес және стандарттары бойынша жүзеге асырылады.
Қ.Саудабаев ядролық таратпау саласында дәйекті саясат жүргізе отырып, Қазақстан МАГАТЭ-нің қарауына МАГАТЭ құзырымен өз аумағында Ядролық отынның халықаралық банкін орналастыру туралы мәлімдеуді ресми енгізген болатын. Бұл қадам атом энергетикасын бейбіт дамыту жөнінде Агенттікпен ынтымақтастыққа қосылған тағы бір үлеске айналады.
МАГАТЭ-нің бас директоры Ю.Амано ядролық таратпаудың және қарусызданудың жаһандық үдерісіне Қазақстан қосқан үлесті жоғары бағалады. Ол Қазақстанның Агенттікке барынша белсенді мүше мемлекет болып табылатынын және қазіргі кезде бірқатар маңызды жобаларды іске асырып жатқанын атап өтті.
Ю.Амано мәлім еткеніндей, “Қазақстан МАГАТЭ-нің ерекше маңызды әріптесі болып табылады”. “Ядролық қарудан бас тарту және Ядролық қаруды таратпау туралы шартқа ядролық емес мемлекет ретінде қосылу таратпау режімін нығайтуға оң ықпал еткен маңызды тарихи оқиға болып табылады. Біз Қазақстанның МАГАТЭ-мен ынтымақтастық деңгейіне қанағаттанамыз және ынтымақтастықты одан әрі кеңейтуге әзірміз”, – деді ол.
МАГАТЭ-нің бас директоры біздің еліміздің өз аумағында Ядролық отынның халықаралық банкін орналастыру туралы шешім қабылдағанына, мұның өзі Қазақстанның таратпау ісін жақтайтындығының кезекті қуаттауы болып табылатынына ризашылық білдірді.
Ю.Амано сондай-ақ бірқатар халықаралық БАҚ-тарда таратылған Қазақстанның Иранмен осы елге уран өнімін беру жөнінде мәмілесі орын алды-мыс дейтін ақпаратқа байланысты Қазақстанның ұстанымы туралы жедел мәлімдеу жасағанына алғыс айтты.
Мемлекеттік хатшы – Сыртқы істер министрі Қ.Саудабаев Ю.Аманоны Қазақстанға ресми сапармен келуге шақырды. Шақыру қанағат сезімімен қабыл алынып, сапар мерзімі дипломатиялық арналар бойынша келісілетін болды.