Ұлттық музейде латын әліпбиінің екінші нұсқасы талқыланды

Латын әліпбиіне қатысты қоғамдық талқылау қызу жүріп жатыр. Қыркүйектің басында Парламент Мәжілісінде талқыланған әліпбидің жалпы қоғамнан қолдау таппай қалуының өзі көп жайтты аңғартса керек. Ал, екінші нұсқаның да артықшылықтары мен кемшіліктері осы кезде зиялы қауым тарапынан саралануда. Сондай талқылаудың бірі жоғарыда айтылған дөңгелек үстелде жалғасын тапты. Шараға негізінен Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің ғалымдары мен елордалық мектептердің оқытушылары, сондай-ақ, мектеп оқушылары қатысты. Оқушылар бұл жерде тек тыңдаушылар болғанын атап өткен жөн. Негізгі байыпты байламдар ғалымдар тарапынан айтылды.

Еуразия Ұлттық университетінің профессоры, ф.ғ.к Рахымжан Тұрысбек өткен ғасырдың 26-шы жылы Бакуде өткен түркологтар жиынына қазақ оқымыстыларының да белсенді қатысқанын әңгімелей келе, Ахмет Байтұрсынов, Нәзір Төреқұлов, Елдес Омаров сынды қайраткерлер бастаған қазақ зиялыларының әрбір әріп үшін пікірталастарға барғанын айтты. «Жазушылар, қайраткерлер әрбір әріп үшін жан алып, жан берісті. Бұл заңды да еді. Өйткені әріп дегеніміз – тіл. Тіл дегеніміз – ұлттың жаны»-деді профессор. Ол осы орайда үйлестіру-әдістемелік орталығы ұсынған латын әліпбиінің екінші нұсқасының бірінші нұсқадан әлдеқайда көңілге қонымды екенін жеткізді. Әйтсе де отыз екі әріпті жиырма бес әріпке қысқартуға болатынын айтып, өз ұсынысымен бөлісті.

Ал, Астана Медицина университеті мемлекеттік тілді дамыту бөлімінің бастығы Мұхамбедия Ахметовтің екінші нұсқа төңірегіндегі пікірі төмендегідей болды: «Мен тіл маманы емеспін. Дәрігермін. Әріпті тіл мамандары жасау керек. Бірақ, тұтынушы ретінде өз пікірімді айтуға құқығым бар. Ахмет Байтұрсыновтың «Бір әріп – бір дыбыс» дегенін қолдаймын. Өзіміз диграфтан құтыла алмай отырғанда, бейнелеп айтқанда балақтағы битті басқа шығардық. Апостраф дегенімізбен, үтірдің аты үтір. Мен неге бір әріпті жазу үшін клавиатураны екі-үш рет шұқуым керек?»-деген Мұхамбедия Ахметов қазір онсыз да тире мен дефисті компьютерде жазудың қиыншылығы бар екеніне тоқталды. Филологтардың  «к» әрпіне өкше салып «қ»-ны жасағандай, «о» әрпіне белбеу салып «ө»-ні жасағандай әріптер жасап, үтір болсын, басқа да ирек сызықтар болсын, әлгі бір әріпке «байланып» тұруы қажеттігін мәлімдеді. Сондай-ақ, профессор кім болса да филологтарды тыңдау қажеттігіне баса тоқталды.

 Жалпы, дөңгелек үстелге қатысушылардың пікірі А.Байтұрсыновтың «әріпке бола тілді бұзбайды» деген пікірінің төңірегінде ұштасты.