Шын дарынның бағасын дәл уақытында беріп, талай талантты сұңғылалығымен тамыршы секілді тура таныған белгілі театр сыншысы, үлкен өнер зерттеушісі Әшірбек Сығай қара қылды қақ жарған әділдігімен, шындыққа іңкәрлігімен ел есінен мәңгілік орын алды. Театр туралы арқаланып сөйлегенде бойына тың күш келіп құйылғандай, тұтқиылдан тап келген қара құйын секілді, ақ семсер сөзін қарша боратып, ақталарға сөз таптырмай, алды-артын тұтас орап сөйлейтін Әшірбек сыншы дәл бүгін әр актерге жетіспейді-ақ.
Театрдың төңірегінде жүргендер де, өнер мен мәдениетті саралайтындар да алдымен «Әшірбек не дер екен?» деп аузына қарап, алдына жүгінетіні кеше ғана сияқты еді. Күлбілтелемей кесіп айтатын мінезіне кеңдігі мен жайсаңдығы қоса жарасып, кеше ғана айтқан қатты сынынан бүгін бір мысқал да ызғар қалдырмай, ымыраға тез келе қоятын кешірімшіл қасиеті өнердегі әріптестерінің өзіне деген ықыласы мен құрметін арттырмаса, кеміткен жоқ. Мінезіндегі туралыққа тәнті болмайтын, от ауыз, орақ тіліне сүйсінбейтін, баппен жеткізетін дауысының әуезіне елітпейтін адам кемде-кем еді.
Әр сөзі маржандай тізіліп, сөйлегенде тыңдаған құлақты ұйытқан, сынап тұрып сипай қамшылауды білмеген, қамшы тигенін қайраттандырған қазақ өнерінің жанашыр қазанатының жүрегінің тоқтағанына да биыл үшінші жылдың жүзі болды. Театр өнерінің біртуар білгірі тірі болғанында 70 жасқа толып, қазан айын қуанышпен қарсы алып жатар еді. Орта толтырып өзі отырмаса да, қаумалаған қалың қазағы бірегей ұлының есімін ардақтап, М.Әуезов атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық драма театрында өнерсүйер қауымның басын қосып, дүркіретіп игі шара өткізді.
«Өнерге ащы тері тамып қызмет еткен, сол өлкенің өркен жаюына өлшеусіз үлес қосқан біртуар маңғаз азаматым» деп ұлықтады. Әшірбек ағамыздың өз әлемі сияқты бұл кеште де тек әдемі сыр ғана ақтарылды. Театртанудың тірі шежірешісіндей болып, арғы-бергі тарихты таразылаған танымы таңдай қақтырмай қоймайтын сыншының азаматтық, қайраткерлік қасиеттерін өнердегі ағалары мен әріптестері жарыса айтып, жан жадыратар естеліктерін риясыз көңілмен білдірді. КСРО Халық артисі Хадиша Бөкеевадай сахна саңлағынан тәлім алып, белгілі театр сыншысы Бағыбек Құндақбаевтың ізімен сын жазып, Мәдениет министрінің орынбасары лауазымына дейін қызмет атқарған Әшірбек Сығаевты руханият саласымен біте қайнасып жүрген Алматы қаласы әкімінің орынбасары Арман Қырықбаевтың «Билік саласында жүріп те мәдениетке шығармашылық көзбен қараған асылдарымыздың соңғы легі» деп бағалауы театр сыншысының азаматтық болмысын айшықтаған арда сөз ретінде қабылданды.
Театрдың төңірегінде әйгілі режиссерлер, белгілі драматургтер, атақты актерлер толып жүрсе де, сахна өнерінің жалғыз сұңғыласы һәм бас маманы деп ел-жұрты Әшірбек Сығайды таныды және бұл өтірік емес. Қадыр Мырзалиев, Серік Тұрғынбек, Исраил Сапарбай, Шөмішбай Сариев секілді қазақ поэзиясының ірі өкілдері Әшірбек Сығайға әр кезде өз өлеңдерін арнады. Бұл жүрекжарды жырларды Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткерлері Саят Мерекеұлы, Төлеубек Аралбаев, Бақтияр Қожа және Жалғас Толғанбай сахна төрінен жолдағанда, ақындардың шыншыл азаматтың тұлғасын танудағы шеберліктері талай жүрек шымырлатты. Кеш ажарын Нұрғали Нүсіпжанов, Сәкен Қалымов, Бақыт Шадаева, Бекжан Тұрыс секілді Қазақстанның белгілі өнер шеберлері орындаған шуақты әндер аша түсті.
Кеңпейіл, дарқан мінезді адамның ізденімпаздығы, жалғандыққа, жағымпаздыққа төзе алмайтын турашылдығы, өнер үшін шырылдап, отқа түсе жаздайтын қайсар қасиеті туралы жанында жүріп талай жыл жолдас болған ақын, Қазақстан Жазушылар одағының төр-ағасы Нұрлан Оразалин, Қазақстанның Еңбек Ері Асанәлі Әшімов, Қазақстанның халық әртісі Сәбит Оразбаевтар өздері куә болған оқиғаларды еске ала тұрып, елжірей әңгімеледі. Театр өнері, сахна сыры туралы тұп-тура жиырма кітап жазған Әшірбек Сығай өзі қаншалықты ағыл да тегіл мол білімнің иесі болса, ол туралы естеліктердің де ешқашан ескірмейтінін, толастауы да мүмкін емес екенін осы кеш көрсетті.
Айгүл АХАНБАЙҚЫЗЫ, «Егемен Қазақстан»
АЛМАТЫ