Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың «Төртінші өнеркәсіптік революция жағдайындағы дамудың жаңа мүмкіндіктері» атты Жолдауын оқып, бұл аса маңызды бағдарламаға байланысты өз ойымды ортаға салуды жөн көрдім.
Қандай істің болмасын көздеген алдағы межесі айқын болса, оған жететін жолы ашық, табысы да мол болады. Олай болса бұл Жолдауда 2015 жылы Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Ассамблеясынан ұсынған Әлемнің тұрақты даму мақсаттарын Қазақстанда жүзеге асыруға үлес қосатын және қазіргі жаhандану заманы мен жаңа технологиялардың талабына сай нақтылы әрі жаңа межелер қойылыпты.
Қазақстанның жаhандық бәсекеге қабілеттілігін арттырудың бірден-бір жолы өнеркәсіп саласына революциялық өзгеріс жасау және рухани жаңғырту мәселесі болып табылады. Н.Назарбаевтың осы жолғы Жолдауында ұсынған 10 міндеттің алғашқы бесеуі өнеркәсіпті қарқынды дамытуға (өнеркәсіпке ең жаңа технологияларды енгізу, ресурстарды тиімді пайдалану, агроөнеркәсіп кешенін жаңа технологиялық деңгейге көтеру, көлік-логистикалық инфрақұрылымды дамыту, құрылыс және коммуналдық секторға заманауи технология қолдану) бағытталса; одан кейінгі бесеуінде сол белеске жетудің жолдары (қаржы секторын жаңалау, адами капиталды дамыту, мемлекеттік істі тиімді басқару, жемқорлықпен күресу, тіршілік ортасына «ақылды технология» енгізу) айқын белгіленген.
Өткен жылдың қорытындысы бойынша Қазақстанның ішкі жалпы өнімі 4%, өнеркәсіп өнімі 7%-ға артып, жұмыссыздық деңгейі 4,9% төмендегені төртінші өнеркәсіптік революция әлеміне бейімделудің экономикалық және әлеуметтік негіздері қазірдің өзінде қалана бастағанын дәлелдейді. Сонымен қатар Жолдауда тек қазба байлыққа тәуелді болмай, ел дамуының жаңа сапасын, жаңа жолын қарастыру жөнінде міндеттер қойылған. Индустрияландыру мақсатын жүзеге асыруға жаңа технология мен инновацияның қосатын үлесін арттыру үшін технологиялар трансфертін ынталандыру, өнеркәсіптік кәсіпорындарды цифрландыру жобаларының маңызы зор болмақ.
Кәсіпорындардың энергия тиімділігі мен үнемділігін және экологиялық тазалығына қойылатын талаптарды арттыру қажеттігі күннен-күнге өзекті бола түсуде. Бұл талаптар да Жолдауда өз орнын тапқан.
Ауылшаруашылық шикізаттарын қайта өңдеу, әлемдік нарықтарға жоғары сапалы дайын өнім шығару, агроөнеркәсіп кешенін қарқынды дамытуда аграрлық ғылым мен жоғары оқу орындарының атқаратын міндеттеріне баса назар аударылған.
Әсіресе осы заманғы ғылым мен технология жетістіктеріне сүйене отырып «Қазақстанда жасалған» табиғи азық-түлік брендін жасап, халықаралық нарыққа шығарса, ел экономикасына тигізетін ықпалы зор болады.
Жолдаудағы тағы бір маңызды бағыт – интеллектуалды көлік жүйесін енгізу, инфрақұрылымның тиімділігін арттыру. Осы орайда халықаралық жол торабында Қазақстанның маңызын арттыруға арналған қаржы көлемін ұлғайту келешекте халыққа пайдасын тигізбек.
Құрылыс саласына да заманауи жаңа әдістер, технологиялар мен материалдарды қолдану арқылы сапаны, экологиялық тазалықты және энергетикалық тиімділікті арттырудың бағыты айқындалыпты.
Жолдауда адам капиталының жаңа сапасын қалыптастыру мақсаты шеңберінде экономикалық қажеттілігі мен заман талабына сай білім беру жүйесін жаңалап, оқытушылардың біліктілігін арттыру, олардың қадір-қасиетін барынша арттыру, жоғары оқу орындарында ақпараттық технологиялар қолдану, олардың академиялық еркіндігін заңнамалық тұрғыда қамтамасыз ету ерекше атап көрсетілген. Ұлттың төл тарихын, тілін, мәдениетін жетік біліп қастерлейтін, сонымен қатар шет тілдерін жақсы меңгерген, озық көзқарасты азамат қалыптастыру бүгінгі заман, қоғамның басты талабы болып табылатыны да кеңінен қамтылған.
Қорыта айтқанда, Қазақстан Президентінің биылғы Жолдауы замана көшінің беталысын тамыршыдай тап басып, елді осыған сай одан әрі қарқынды дамытуға бастайтын айқын да нақты жоспар екені сөзсіз.
Бәкей АҒЫПАРҰЛЫ, Моңғолия Ғылым академиясының академигі, Моңғолия Ауыл шаруашылығы академиясының вице-президенті