Жәдігерді бұрнағы жылы Түркістандағы Этнографиялық орталықта өткен кездесуде көрген едік. Өтеген батырдың сегізінші ұрпағы Бақытжан Бекбатыров өзінің бабасынан қалған, кезінде Абылай хан тұтынған дүние – қымыз құятын ағаш тегенені Қордайдан алып келіпті.
Ясауи кесенесіндегі Тайқазанға ұқсас келетін ыдыстың салмағы да аз емес. Жәдігер иесінің мәлімдеуінше, тегене жаңғақ ағашының тамырынан жасалған көрінеді.
Бақытжан ағамыздан көненің көзіндей болған жәдігерді осы күнге қалай сақтап, жеткізгенін қызығушылықпен сұраған едік. «Біз Өтеген батырдың сегізінші ұрпағымыз. Ол кісінің үш әйелі болған екен. Бүгінде Қордай ауданының Өтеген батыр ауылында 150 үй, аудан орталығында 100 шақты түтін, екі әйелінен туған ұлдарынан тараған ұрпақтары тұрады. Бабамыздың қалмақ әйелінен туған ұлдарынан тараған ұрпақтары Алматы облысында. Олар да 200 түтін шамасында. Атам Жолдасбай ел аузында «шұбар тегене» атанған ыдысты көзінің қарашығындай сақтап, әкем Уәлиханға табыстапты. Ол кісі кеңес кезінде колхоз басқарған, көппен араласқан азамат. Сол кезде Абылай ханның тегенесін көрмекке келген кісілер көп болды. Тіпті мұражайға сұратқандар да аз емес. Бірақ атам да, әкем де бұл киелі дүниені қастерлеп ұстап, қолдан шығармай бізге аманат етті. Мен де сол ата-бабамнан қалған мұраға, аманатқа барынша адалдық танытып, қастерлеп ұстап, қадір-қасиетін ұл-қыздарыма ұқтырып, құлақтарына құйып келемін», дейді Б.Бекбатыров.
– Абылай ханның тегенесі сіздің бабаңызға қалай тиіп жүр сонда? – дейміз ғой, таңданып. – Бабамыз Абылайдың заманында өмір сүрген. Төле биден бата алған. Бабамыздың «Өтеген батыр», «әулие Өтеген», «мүйізді Өтеген» деген елдің берген аттары бар. Бірде Өтеген бабамыз Абылай бастаған қазақтың игі жақсыларымен болған екен. Сол басқосуда бабамыз: «Алдияр, айтыңызшы, ел-жұрт естіген сөзге сене ме, көзбен көргенге сене ме?» деп сұрақ қойыпты. Төрде отырған Абылай да, жанындағы Төле би де: «Әрине, көзбен көргенге сенеді» дейді. «Онда менің алты Алаштың айбары Абылай ханмен табақтас болғаныма зат айғақ болмаса кім сенеді?» деп осы қымыз құятын тегенені аттай қалап алған екен. Содан ұрпақтан ұрпаққа аманат болып, міне бүгін бізге жеткен, – дейді батырдың ұрпағы.
Бүгінде тарихи тәбәрік Бақытжан ағамыздың үйінде тұр. Жәдігер иесі оны ешбір мұражайға өткізгісі келмейді. «Тегене Алматыда, облыс орталығында көрме-экспонаттарға қойылып жүр. Өтеген Батырдың 300 жылдық тойында бірнеше ай көрмеге қойылды. Арнайы деректі фильм де жасалды. Көремін деп қызығушылық білдірген азаматтарға есігіміз ашық» дейді ағамыз.
Әтіргүл ТӘШІМ,
журналист