Қазақстандық туристердің мүддесі қорғалуы тиіс

Отырыста «Қазақстан Рес­пуб­ликасының кейбір заңна­малық актілеріне сақтандыру және сақтандыру қызметі мәсе­ле­лері бойынша өзгерістер мен то­лық­тырулар енгізу туралы» заң жобасы бірінші оқылымда ма­құлданды. Заң жобасын тал­қылау кезінде депутаттар ше­телге шығатын кездегі туристі сақ­тандыру мәселесіне баса назар аударды. Халық қалаулы­ларының пікірінше, шетелге шық­қанда туристер өз проблема­лары­мен өздері ғана қалмауы керек. Осы орайда Мәжіліс Төр­ағасы:

– Біздің көптеген азаматтарымыз қазіргі уақытта өз дема­лыс­тарын туристік жолдама бойынша шетелде өткізеді. Әри­не ол жақта жүрген кезде түрлі жағдайлар болуы мүмкін. Ауы­рып қалады немесе ұшаққа байланысты басқа да жағдайлар орын алуы мүмкін. Бірақ та ең бастысы – туристік жолдама бойынша шетелде жүрген азаматтарымызды осы кезеңде толықтай сақтандыру керек. Сондықтан осы мәселені екінші оқылымға дейін қарауымыз қажет, – деді.

Аталған заң жобасы бойынша негізгі баяндама жасаған Ұлттық банк төрағасы Данияр Ақышев қол­даныстағы заң негізінен туристің емес, туроператор мен турагенттің мүліктік мүдделерін қорғауға бағыт­талғанын, ендігі жерде, осы заң жо­басына сәйкес, қазақстандық турис­­терді қорғау мақсатында турис­тік фирмалардың шетелге шы­ға­­тын туристі міндетті сақтан­дыруын жүзеге асыру көзделіп отыр­ғанын жеткізді. Оның ай­туын­ша, осы заң жобасы ерікті сақтан­дыру жүйесі, міндетті сақ­тандыру ісі, сондай-ақ сақтан­дыру на­ры­ғының инфрақұры­лымын да­мыту бойынша сақтан­дыру ұйым­дарының қызметін рег­ламенттейтін заңнамалық акті­лерді кешенді түрде қайта қарау­ды көздейді. Атап айтқанда, олар: міндетті сақтандыру жүйе­сінде онлайн-сақтандыру тетігін енгізу, сақтандыру шарттарын заң­мен емес тараптардың келісімі­мен айқындау, туристердің тәуе­кел­дерін сақтандыру жүйесін қайта қарау, сондай-ақ сақтандыру агент­тері қызметінің ашықтығын қамтамасыз ету.

Сонымен қатар заң жобасын­да ерікті сақтандыру жүйе­сін­де зейнетақы аннуитеттік сақ­тан­дыруды одан әрі дамыту көздел­се, сақтандыру нарығының инфра­құ­ры­лымын дамыту жүйе­сінде сақтан­дыру төлемдеріне кепілдік беру тетігін жетілдіру, сақтандыру ом­будсменінің қызмет аясын кеңей­ту, сақтандыру шарттары бойын­ша эталондық дерекқорды қалып­тас­тыру, актуарлық қызметті дамыту ұсынылады.

Сондай-ақ жалпы отырыста «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне меншік құқығын қорғауды күшейту және төрелік мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заң жобасы бірінші оқылымда мақұлданды. Аталған заң жобасы бойынша негізгі баяндаманы Әділет министрі Марат Бекетаев жасады.

Жиында айтылғандай, бұл заң жобасы мынадай мәселелерді кешенді шешуге бағытталған. Банктік қарыз берумен және оған қызмет көрсетумен байланысты банктік шотты жүргізгені үшін, сондай-ақ банктік шотқа қарызды есепке жатқызғаны үшін комиссия алуға тыйым салу ұсынылады.

Бұдан бөлек, кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырумен байланысты емес және жылжымайтын мүлік кепілімен қамтамасыз етілген ипотекалық қарыз шарттары бойынша мерзімді өткізіп алғанға 180 күн өткеннен кейін есепке жатқызылған сыйақыны алуға тыйым салуды белгілеу қарастырылады.

Арнайы шоттар болған кезде балаларды күтіп-бағуға арналған алименттік төлемдерге өндіріп алуды қолдануға иммунитет белгілеу, мемлекет мұқтажы үшін алып қойылатын мүліктің құнына тең бағамен өтем жасау негіздерін біріздендіру де қаралған.

Нақтылай айтқанда, Заң жобасында мемлекет мұқтажы үшін алып қойылатын мүліктің құнына өтем жасау үшін тең бағамен өтеудің шарттарын жасау арқылы бірыңғай негіздерді белгілеу, атап айтқанда: жер учаскесін алып қою кезінде өтеу мөлшері мүліктің нарықтық құны бойынша айқындау, мемлекет мұқтажы үшін мүлікті алып қою кезінде өзге жер учаскесін беру жолымен «заттай өтеу» (құнды өтеу баламасы) мүмкіндігі ұсынылады. Сотталған адамның мүлкін арнайы (заттай) тәркілеу институтын іске асыру мәселелері де қаралды.

Жалпы отырыста, сонымен қатар «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне кә­сіпкерлік қызметті реттеуді жетіл­діру мәселелері бойынша өзгеріс­тер мен толықтырулар енгізу ту­ралы» заң жобасы мен «Қазақ­стан Республикасының кейбір заң­намалық актілеріне халықтың жұмыспен қамтылуы және көші-қон мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заң жобасы екінші оқылымда ма­құлданды. Бұл екі заң жобасы бойынша негізгі баяндамалар­ды сәйкесінше Мәжілістің Эко­но­микалық реформа және өңірлік даму комитетінің мүшесі Сәкен Өтебаев пен Әлеуметтік-мәдени даму комитетінің мүшесі Кәрібай Мұсырман жасады.

Сонымен қатар отырыс барысында Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясының мүшесі Наталья Годунованың өкі­лет­тігін мерзімінен бұрын тоқтату туралы қаулы қабылданды.

Пленарлық отырыстың соңында депутаттар орталық мемлекеттік ор­гандардың басшыларына бірқатар депутаттық сауалдар жолдады.

Жолдыбай БАЗАР,

«Егемен Қазақстан»