Отырыста қаралған мәселелердің өте маңызды әрі күрделі болғандығын оны талқылауға белгіленген уақыттан әлдеқайда асып кеткендігінен-ақ анық аңғаруға болады. Отырысқа кіріп-шығуға құқықты дипломатиялық миссия қызметкерлері пікір алысулардың барынша қызу әрі тартысты болып жатқандығын айтып отырды. Бірақ қаралған мәселе біреу-ақ еді. Ол ИЫҰ-ға мүше мемлекеттердің бірі – Сирияда болып жатқан оқиғаларға байланысты Ұйымның біртұтас шешім қабылдауына арналған отырыс-тын. ИЫҰ-ға дейін бұл мәселе бойынша пікір білдірген Араб мемлекеттерінің лигасы Сирия басшылығын айыптап, оның елдегі саяси ереуілшілерге қарсы қолданып отырған саясатын сынаған болатын. ИЫҰ-ның белді мүшелерінің бірі – Түркияның Премьер-министрі Р.Ердоған да Сирия басшылығының саясатын айыптаған еді. Ал аймақтағы тағы бір белді ойыншылардың бірі – Иран Ислам Республикасы басшылығы Сириядағы оқиғалар сыртқы күштердің арандатушы әрекеттерінің салқыны екендігін алға тартып, үкімет әрекеттерін біршама ақтаған. Осындай кереғар ұстанымдар болғандықтан да талқылауға ұсынылған мәселе ұзақ уақыт талқыланды.
Отырыс аяқталған соң ИЫҰ-ға төрағалық етуші елдің өкілі ретінде отырысқа төрағалық еткен Ержан Қазыханов пен ИЫҰ Бас хатшысы Экмеледдин Ихсаноғлу журналистерге арнап баспасөз мәслихатын өткізді. Көтерілген мәселе бойынша айтылған сұрақтар да барынша көп әрі әрқилы болды. Е.Қазыханов мәселені барынша сарабдалдықпен талдап, оның қалың көпшілік білуге тиісті жақтарын жұқалап айтып берді. Бүгінгі мәселе барынша маңызды әрі күрделі екендігі шындық, деді ол осы орайда. Өйткені, біз Ұйымның бір мүшесінде қалыптасқан ішкі күрделі проблемаларды талқылауға жиналдық. Қазір бұл мәселе халықаралық деңгейде де қызу талқылануда. Әлемдік БАҚ-тар да бұл мәселеге қатты назар аударып отыр. Араб мемлекеттерінің лигасы да мәселені өз тарапынан талқылап, оның реттелуіне әрекет жасаған болды, дей келіп, әрі қарай министр өз отырыстарына тоқталды.
Бүгінгі отырысқа ИЫҰ мүшелерінің 32-сінен өкілдер қатысты. Соның ішінде 11 елден сыртқы істер министрлері келді. Біздің арамызда Сирия мәселесінің барлық қырын қамтыған терең пікір алысулар болды. Отырысқа Сирияның сыртқы істер министрі де қатысып, Дамаскінің ресми ұстанымын жеткізгені біздің жиынның маңыздылығын арттыра түсті. Отырыс қорытындысы бойынша коммюнике қабылданды. Бұл құжатты ИЫҰ-ның Тұрақты мүшесі болып табылатын 7 мемлекеттің өкілдері қабылдады. Біздің пікірімізше, қорытынды құжат бүгінгі пікірталастардың жалпы барысын айғақтайды, деді ол.
Құжат елдің ішінде күш қолдануды шұғыл тоқтату, барынша кеңейтілген ұлтаралық үнқатысуды бастау, жағдайды оңтайландыруға бағытталған үлкен көлемдегі реформалар жүргізу сияқты үш негізгі мәселені қамтыған, деп жалғады сөзін министр. Сонымен бірге, ИЫҰ мүшелері Сирияның аумақтық тұтастығы, тәуелсіздігі мен егемендігінің сақталуын жақтап, сыртқы интервенция мен шетелдік күштердің ішкі істерге араласуына қарсы екендіктерін айрықша атап өтті. Сөзінің соңында Е.Қазыханов отырыстың барынша күрделі болғандығын тағы да атап көрсете келіп, соның өзінде біз ортақ шешімге қол жеткізе алдық. Енді қабылданған коммюникеге тиісті баяндама дайындалатын болады. Жалпы алғанда, Қазақстан осы отырыста алға қойған мақсатына жетті, деді.
Сапар барысында Қазақстан Сыртқы істер министрі Сауд Арабиясы, Иран, Түркия, Сирия сыртқы істер министрлерімен кездесулер өткізіп, екіжақты және аймақтық проблемаларды талқылады. Сонымен бірге, ИЫҰ Бас хатшысы Э.Ихсаноғлумен де ресми кездесіп, Ұйымның ағымдағы және перспективадағы мәселелерін талқылады.
Жақсыбай САМРАТ.