Мәжіліс Төрағасы Орал Мұхамеджановтың жетекшілігімен өткен палатаның сәрсенбі күнгі пленарлық отырысына Үкімет басшысы қатысты. Өйткені, бұл күні депутаттар назарына 2010-2012 жылдарға арналған республикалық бюджетке тиісті өзгертулерді қарастыратын және Ұлттық қордан кепілдендірілген трансфертті бөлуге қатысты заң жобалары ұсынылды.
Бірінші кезекте “2010-2012 жылдарға арналған республикалық бюджет туралы” Заңға өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы” заң жобасы талқыға салынды. Бұл маңызды құжат туралы Экономика және бюджеттік жоспарлау министрі Бақыт Сұлтанов, Ұлттық банк төрағасының орынбасары Бисенғали Тәжияқов баяндама жасады. Мәжілістің Қаржы және бюджет комитетінің мүшесі Нұртай Сабильянов қосымша түсінік берді.
“2010-2012 жылдарға арналған республикалық бюджет туралы” Заңға енгізіліп отырған өзгерістер еліміздің әлеуметтік-экономикалық дамуының макроэкономикалық көрсеткіштерін нақтылаумен байланысты және Мемлекет басшысының “Жаңа онжылдық – жаңа экономикалық өрлеу – Қазақстанның жаңа мүмкіндіктері” атты Қазақстан халқына Жолдауында берілген тапсырмаларын іске асыруға бағытталған.
2010 жылға арналған республикалық бюджеттің параметрлері әлемдік тауар рыноктарындағы ағымдағы үрдістер мен Қазақстан экономикасы салаларының 2009 жылғы қаңтар- желтоқсандағы даму үрдістері негізінде нақтыланды. Нәтижесінде 2010 жылға арналған республикалық бюджет кірістерінің (трансферттер түсімдерін есепке алмағанда) нақтыланған болжамы 1 837,5 млрд. теңге сомасында айқындалды, бекітілген жоспарға қарағанда 103,0 млрд. теңгеге ұлғайды.
Республикалық бюджеттің кірістері ұлғайды, оның ішінде: 2010 жылғы 1 қаңтардан бастап Кеден одағы аумағында қолданылатын бірыңғай кедендік тарифтің енгізілуіне және импорт көлемінің ұлғаюына байланысты 61,3 млрд. теңгеге;
ағымдағы жылы біржолғы төлемдердің (“Қазақмыс” корпорациясы” ЖШС бересісін өтеу, “Қаратау” ЖШС-нің мүлікті өткізу кезіндегі құн өсімінің төлем көзінен ұсталатын корпоративтік табыс салығын төлеу, KMG EPU.A. корпорациясынан қайта айырбастау кезіндегі корпоративтік табыс салығын есептеу) түсуіне байланысты корпоративтік табыс салығы бойынша 19,6 млрд. теңгеге;
негізгі минералдық шикізатқа әлемдік бағаның жоспарланған 7%-ға қарағанда орташа алғанда 20%-ға ұлғаюы есебінен табиғи ресурстарды пайдаланғаны үшін түсетін түсімдер бойынша 22,0 млрд. теңгеге ұлғайды.
2010 жылға трансферттер түсімдері бекітілген бюджетке қарағанда 100,1 млрд. теңгеге ұлғайып, 1 440,9 млрд. теңгені құрайды, оның ішінде:
облыстық бюджеттерден, Астана және Алматы қалаларының бюджеттерінен кері трансферттер түсімдерінің қысқаруына байланысты бюджет саласы қызметкерлерінің жалақысын ағымдағы жылғы 1 сәуірден бастап, яғни осыған дейінгі көзделген мерзімнен үш ай ерте 25%-ға арттыру үшін, 24,2 млрд. теңгеге азайту есебінен;
Мемлекет басшысының “Жаңа онжылдық – жаңа экономикалық өрлеу – Қазақстанның жаңа мүмкіндіктері” атты Жолдауына сәйкес Ұлттық қордан кепілдендірілген трансферттің мөлшерін 1 200,0 млрд. теңгеге жеткізуге байланысты 124,3 млрд. теңгеге ұлғайту есебінен.
Ұлттық қорға мұнай секторы кәсіпорындарынан түсетін түсімдердің 2010 жылға арналған болжамы 80 млн. тонна мұнай өндіру көлемін және мұнайдың 65 доллар/баррель әлемдік бағасын негізге алғанда, 1 737,0 млрд. теңгені немесе ІЖӨ-нің 9,9%-ын құрайды. Тікелей салықтар мен мұнай секторы бойынша түсетін басқа да түсімдердің көлемі 1 736,0 млрд. теңге сомасында болжанып отыр немесе мұнайдың әлемдік бағасы 50-ден 65 доллар/баррельге дейін өзгеруі есебінен бекітілген жоспарға қарағанда 367,2 млрд. теңгеге ұлғаяды.
Бюджеттік кредиттерді өтеу бойынша 2010 жылға арналған болжам 99,4 млрд.теңгені құрайды немесе жергілікті атқарушы органдарға Тұрғын үй құрылысының 2005-2007 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы шеңберінде тұрғын үй салуға берілген бюджеттік кредиттерді қайта құрылымдауға байланысты 13,7 млрд. теңгеге азайған.
2010 жылға республикалық бюджеттің шығыстары түзетілген бюджетпен салыстырғанда 240,0 млрд. теңгеге ұлғайып, 4 182,0 млрд. теңге сомасында көзделіп отыр.
Тұтастай алғанда, республикалық бюджеттің қосымша түсімдері Мемлекет басшысының Қазақстан халқына Жолдауында айтылған тапсырмаларын іске асыруға, оның ішінде 25%-ға арттыру мерзімінің үстіміздегі жылғы 1 шілдеден 1 сәуірге ауысуына байланысты бюджет саласы қызметкерлерінің жалақысы мен мемлекеттік стипендияларды көбейтуге, сондай-ақ Үдемелі индустриялық-инновациялық дамудың мемлекеттік бағдарламасы шеңберіндегі шараларды қаржыландыруға бағытталған. Депутаттар аталған заңға ұсынылған түзетулерді қолдап, дауыс берді. Бюджетке енгізілген толықтырулар мақұлданды.
Сонымен қатар, осы күні “Қазақстан Республикасының Ұлттық қорынан 2010 – 2012 жылдарға арналған кепілдендірілген трансферт туралы” заң жобасы да талқыға түсіп, толықтай мақұлданды.
Келесі кезекте “Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне терроризмге қарсы іс-қимыл мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы” Заңның жобасы бойынша Парламент Мәжілісі мен Сенаты арасындағы келіспеушіліктерді еңсеру жөніндегі келісім комиссиясының ұсыныстары туралы Мәжілістің Халықаралық істер, қорғаныс және қауіпсіздік комитетінің мүшесі Ержан Исақұловтың мәліметі тыңдалды.
“Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитеті туралы” және осыған орай кейбір заңнамалық актілерге Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің мәселелері бойынша түзетулер енгізуді көздейтін заң жобалары бірінші оқылымда мақұлданды. Бұл заң жобасы жөнінде Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің төрағасы Омархан Өксікбаев баяндама жасады, ал Мәжілістің Қаржы және бюджет комитетінің мүшесі Төлебек Қосмамбетов қосымша түсінік берді.
Аталған заң жобасы Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың Парламенттің төртінші шақырылымының бірінші сессиясының ашылуында берген тапсырмаларын орындау жөніндегі Іс-шаралар жоспарын жүзеге асыру мақсатында әзірленген.
Заң жобасы Есеп комитетінің міндеттері мен мәртебесін нақтылай түседі. Сондай-ақ Есеп комитетінің отырысын ұйымдастыру мен өткізу негіздерін, Есеп комитеті қызметкерлерінің құқықтық жағдайын, бақылау іс-шараларын жоспарлау мен жүргізу, бақылау іс-шаралары нәтижелерін талдау, басқа мемлекеттік органдармен және халықаралық ұйымдармен өзара іс-қимыл жасау негіздерін және Есеп комитетінің қолданыстағы заңнамалық актілерде бекітілмеген өзге де функционалдық жұмыс бағыттарын заң жүзінде бекітуге мүмкіндік береді.
Сонымен қатар, осы күні Мәжіліс депутаттары “Трансферттік баға белгілеу туралы” Заңға өзгерістер мен толықтырулар енгізуді қарастырған заң жобасын бірінші оқылымда талқыға салып, мақұлдау жөнінде ортақ шешімге келді. Заңға ұсынылған жаңа толықтырулар туралы Экономика және бюджеттік жоспарлау министрі Бақыт Сұлтанов баяндап берді. Қаржы және бюджет комитетінің мүшесі Аманжан Жамалов жұмыс тобының атқарған қызметі жайлы айтып өтті. Осы заң жобасының негізі мақсаты – трансферттік баға белгілеуді бақылау тетігін одан әрі жетілдіру.
Аталған заң жобасын қарау барысында ұзақ мерзімді мәмілелер бойынша белгіленім кезеңінің мерзімдерін өзгертуге, салық салу нысандарына және салық салуға байланысты салық салу нысандарына түзетулерді енгізуге қатысты, сондай-ақ редакциялық сипаттағы түзетулер қарастырылып отыр. Сонымен қатар, мүлікті қайталама лизингке беру мерзімдерін нақтылау бөлігінде Салық кодексіне түзетулер енгізілді.
Жалпы отырыста “Өрт қауіпсіздігі туралы” Қазақстан Республикасының Заңына Қазақстан Республикасында өрт қауіпсіздігі саласындағы қатерлерді тәуелсіз бағалау жүйесін құру бойынша өзгеріс пен толықтырулар енгізу туралы” заң жобасы екінші оқылымда депутаттар талқысына ұсынылды. Ол екінші оқылымда мақұлданды.
Ел бюджетіне ұсынылған толықтырулар туралы Үкімет басшысы К.Мәсімов сөз сөйлеп, депутаттардың сұрақтарына жауап берді.
Асқар ТҰРАПБАЙҰЛЫ.