Қазақ ұғымында әже – өнеге мен тәрбие мектебі, ұрпақ тәрбиесінің асыл кені, халқымыздың ұлттық болмысының, салт-дәстүр сабақтастығының, қазақы қадір-қасиеті жалғастығының жанашыры.
Бүгінгі әжелер келбеті қандай? Олар ел алдындағы, ұрпақ алдындағы өз парыздарын қалай атқарып келеді? Бүгінгі әженің бәрі бірдей сырмақ тоқып, күбі піскен, киіз үйді жасантып, құрт-балқаймағын жайнатып отыр дей алмаймыз. Әрине бұл заман ағымына сай енген өзгерістер. Алайда, әженің аты – әже, ол қандай өзгеріс болса да өз орнын жоғалтпай, өз міндетін сақтап қалуы тиіс.
Осы орайда Жаңаөзен қаласына қарасты Қызылсай ауылындағы Ұзақбай жырау Қазжанұлы атындағы мәдениет үйінде «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында әжелер байқауы ұйымдастырылды. Шараның мақсаты жас ұрпаққа халқымыздың ұмытылып бара жатқан салт-дәстүрі мен әдет-ғұрып түрлерінің тәрбиелік мәнін түсіндіру. Байқауға Теңге, Бостан және Қызылсай ауылдарынан елу жастан асқан он екі әже қатысып, өз өнерлері мен өмірлік тәжірибелерін ортаға салды.
– Байқау төрт бөлімнен тұрды. «Мен әжемін ұрпағымды әлпештеген» атты бірінші бөлімде сайыскер өзін таныстырса, екінші бөлімде олар ұршық иіруден сайысқа түсті. Үшінші «Өнер сайысында» әр әже бір немересімен ән, би, күй, көркем сөз оқу сынды өнерлерін ортаға салды. Ал «Жанкүйерлер сайысы» деп аталатын соңғы бөлімде әр әженің жанкүйерлерінен бір адамнан ортаға шығып, қойылатын сұрақтарға жауап берді. Сұрақтар ескі салт-дәстүр, әдет-ғұрыптардан қойылды, дейді шараны ұйымдастырушы Жаңаөзен қалалық мәдениет және тілдерді дамыту бөлімі басшысы Ұлбазар Орынбаева.
Қызылсай ауылының құрметті азаматы Күнбала Исаева мен Бостан ауылының тұрғыны, Бостан мәдениет үйінің зейнеткері, әнші Қырмызы Қожахметова қазылық еткен әжелер сайысы қорытындысында бас жүлде Бостан ауылының тұрғыны Меңдібаева Ырыстыға, қос бірінші орын қызылсайлық Нетбаева Лида мен теңгелік Мұқашова Құрбангүлге бұйырды. Ал қос екінші орынды қос қызылсайлық әже Садуақасова Алтын мен Исина Марияш иеленсе, үшінші орынды да Қызылсай ауылының тұрғыны Ильясова Аманқос еншіледі. «Мейірімді әже» жүлдесі Әділбаева Сұлушаш әжеге берілді. Қатысушылардың барлығы дипломдармен және ақшалай жүлделермен марапатталды.
Әжелер сайысы – әжелердің өз орнын танып, өз аттарына лайық болуға шақыратын шара. Әр әже өз биігін қалыптастырып, сайыстан орын алуға ұмтылу арқылы әже деген атауға сай болуға тырысатыны анық.
Маңғыстау облысы