Бюджеттің тиімді жұмсалуы қатаң қадағаланады

Алқалы жиында алдымен Орталық сайлау комиссиясының мүшесі Зәу­реш Баймолдинаның өкілеттігін мер­зімінен бұрын тоқтату туралы шешімі мақұлданды.

Бұдан кейін Әлеуметтік-мәдени даму комитетінің төрағасы Гүлшара Әбдіқалықова «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» Кодекс жобасы бойынша қорытынды әзірлеу жөнінде баяндады. Оның айтуынша, Кодекстің мақсаты – қоғамдық денсаулық сақтау жүйесін дамыту, медициналық білім мен ғылымды, электронды денсаулық сақтауды жетілдіру, медициналық көмектің сапасы мен тиімділігін қамтамасыз ету. Бұл құжаттың жаңа жобасын қабылдау ұзақ мерзімді және тиімді, тұрақты денсаулық сақтау ісін әзірлеу және енгізу қажеттілігіне байланысты болып отыр. Заң жобасы ұлттың денсаулығын нығайтуға, халықтың өмір сүру жасын ұлғайтуға және медициналық технологияларды дамытуға, медицина қызметкерлерінің мәртебесін көте­руге бағытталады. Сондай-ақ денсау­лық сақтау саласын цифрландыру да басшылыққа алынбақ.

Отырыстың күн тәртібіндегі негізі мәселе «2019-2021 жылдарға арналған республикалық бюджет туралы» заң­ға өзгерістер енгізу жайында болды. Бұл заң жобасы жөнінде бірқатар ми­нистрлік өкілі баяндама жасады.

Ұлттық экономика министрі Руслан Дәленов осы жылдың республикалық бюджетіндегі кірістер мен шығыстарға бірсыпыра тоқталды.

– 2019 жылға арналған рес­пуб­ликалық бюджетті нақтылау кезінде елдің әлеуметтік-экономикалық даму болжамының негізгі көрсеткіштерін сақтау ескеріледі. Бұл – ішкі жалпы өнім­нің өсуі 3,8%, мұнай өндіру 89 млн тонна. Мұнайдың әлемдік бағасы жоғары құбылмалылықты көрсетіп отыр. Осыны ескере отырып, мұнайдың бол­жамды бағасы барреліне 55 доллар деңгейінде сақталды. Жылдық инфляцияның нысаналы дәлізі 4-6% шегінде тұр. Республикалық бюджеттің кірістерін 95 млрд теңгеге арттыру ұсынылады. Жалпы республикалық бюджеттің кірістері трансферттерді есепке алмағанда 2019 жылы 7 трлн 81 млрд теңгені құрайды. Түсімдер түрлері бойынша кірістер құрылымы сақталады. Олардың ең үлкен үлесін қосылған құн салығы (2,8 трлн теңге), корпоративтік табыс салығы (2 трлн теңге) және халықаралық саудаға салынатын салықтар (1,5 трлн теңге) құрайды. Түсімдердің жалпы көлемі 95 млрд теңгеге өсіп, 10,7 трлн теңгені құрамақ. Трансферттердің түсімдері, оның ішінде Ұлттық қордан трансферттер өспейді. Шығыстар 95 млрд теңгеге артады, бұл кірістердің өсуімен сәйкес келеді. Республикалық бюджет шығыстарының көлемі 12 трлн теңгеден асады, – деді Р.Дәленов.

Бұған қоса Премьер-Министрдің бірінші орынбасары – Қаржы министрі Әлихан Смайылов республикалық бюджетке енгізілген түзетулер туралы айтып берді. Оның мәліметі бойынша әлеуметтік саладағы шұғыл қаржыландыру мәселелерін шешу мақ­сатында әлеуметтік блоктың шығыс­тары 6,7 млрд теңгеге ұлғайтылды. Шы­ғыстарды қайта бөлуді ескере отырып, қосымша қаражат атаулы әлеуметтік көмекті төлеуге, медициналық көмек көрсетуге және денсаулық сақтау нысандарының құрылысын жалғас­тыруға бағытталады. Нақты сектордың шығыстары 15,6 млрд теңгеге өсті. Бюджеттік бағдарламалар әкімшілері ұсынған қаражатты қайта бөлуді ескере отырып, өнеркәсіпті қолдауға, Қазақстан Тұрғын үй құрылыс жинақ банкінің салымшыларына тұрғын үй қарыздарын беруге қосымша шығыстар көзделді. Сондай-ақ азаматтық қыз­метшілердің еңбекақысын арттыру, жылу энергетикасы мен көлік инфрақұрылымын дамыту, «Нұрлы жер» бағдарламасы шеңберінде тұрғын үй және инженерлік-коммуникациялық инфрақұрылым салу үшін өңірлер арасында қаражат қайта бөлу ескерілген.

Ал Ұлттық банк төрағасының орын­басары Есжан Біртанов биыл қыр­күйек айының қорытындысы бойынша жылдық инфляция 5,3% бол­ғанын хабарлады. Соның ішінде азық-түлік инфляциясы қыркүйекте 9,1%-ға жетіп, жоғарғы деңгейде қалды. Ұлттық банктің бағалауынша инфляция жыл соңында 5,7-5,8% деңгейінде қалыптасады.

Жалпы, аталған заң жобасының жай-жапсарымен танысқан соң Мәжіліс депутаттары атқарушы мемлекеттік органдар өкілдеріне сұрақтарын қойып, қордаланған мәселелерді қызу талқыға салды.

Мәжіліс Төрағасы Нұрлан Нығматулин мемлекеттік бюд­жет­тен қаражат бөлінетін бағдарла­ма­лардың орындалуына жауапкершілікті арттыру мәселесін көтерді. Айталық, Спикер ең қажетті мамандықтар бо­йынша колледждер мен жоғары оқу орындарын жаңғыртуға және білік­ті мамандарды даярлаудың халық­аралық тәжірибесін енгізуге бағыт­тал­ған «Жас маман» жобасының орын­далу барысына назар аударды. Ол жыл басында Елбасы Жастар жылы­ның ашылу рәсімінде аталған бағдар­ламаның орындалуын Үкіметке тапсыр­ғанын, бірақ қажетті іс-шаралар әлі бас­талмағанын атап өтті. Осы ретте Мә­жіліс Төрағасы Білім министрі Асхат Аймағамбетовті қатты сынға алды.

– Тапсырманың орындалмағаны қынжылтады. Бағдарламаны жүзеге асыру тәртібінің өзін әзірлеуді қағаз­бас­тылықпен кешіктірді. Бір құжатты келісуге 9 ай уақыт кетті. Ал сіз бір бұйрықты шығара алмай отырсыз. Мен мұны жастардың қызығушылығын оятатын бағдарламаны орындаудағы бюрократияның жарқын үлгісі дер едім. Жастар жылы соңына таяп қалды, ал сіз енді оянып жатырсыз, – деді Н.Нығматулин.

Осыдан келіп Мәжіліс Төрағасы мем­лекеттік қызметкерлердің жауап­кер­шілігін арттыруды алға тартты.

– Бүгін халқымыздың әлеуметтік жағдайын одан әрі күшейтуге тағы бір нақты қадам жасалды деп айтуға болады. Себебі Тұңғыш Президентіміз – Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың және Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың тапсырмасымен 2019 жылға арналған бюджетті нақтылау бойынша әлеуметтік салаға қосымша қаражаттар қаралып отыр. Бұл халқымыздың бірқатар нақты мәселесін шешуге бағытталған. Енді осы бөлінген әрбір теңге кәдеге жарап, өз нәтижесін беруі керек. Сол үшін Парламент бюджеттің тиімді жұмсалуын қатаң бақылайды, – деді Палата Спикері.