Бизнесті жандандыратын бастамалар

Оңалту және банкроттық рәсімдерді жүргізуді жеңілдетеді

Былтыр қыркүйекте Мемлекет бас­шысы Парламенттің алтыншы шақыры­лымының үшінші сессия­сының ашылуында оңалту және бан­кроттық рәсімдерін жетілдіру қажет­тігін атап өткен еді. Осы тапсырманы орындау үшін «Қазақстан Рес­публикасының кейбір заңнамалық акті­леріне оңалту және банкроттық рәсім­дерін, бюджеттік, салық заңна­масын және темір жол көлігі туралы заңнаманы жетілдіру мәселелері бо­йынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заң жобасы әзірленді. Бұл құжаттың жай-жапсарымен Премьер-Министрдің бірінші орынбасары – Қаржы министрі Әлихан Смайылов таныстырды.

Министрдің сөзіне қарағанда, бүгінгі таңда банкроттық рәсімінен 4 мыңға жуық бизнес субъектісі өтуде және 400 кәсіпорын оңалту сатысында екен. Іс жүзінде, күрделі қаржылық жағ­дайдағы бизнес субъектілері айтар­лықтай көп. Қолданыстағы заң кә­сіпкерге сәтсіз бизнесті тез жабуға мүмкіндік бермейді. Әрбір төртінші жағдайда сот банкрот деп танудан бас тартады. Сотқа субъектінің қаржылық жағдайына объективті баға беру қиын. Сот болар-болмас активтің болуын қарыздар бойынша есеп айырысу мүмкіндігі ретінде бағалайды. Осындай жағдай оңалту аясында да байқалады. Борышкердің төлем қабілеті бар немесе төлем қабілеттілігін қалпына келтіру үшін ресурстардың бар екенін дәлелдей алмады деген себеппен сот көп жағдайда оңалту рәсімін қолданудан бас тартады. Осыған байланысты заң жобасы оңалту және банкроттық рәсімдерін қолдану үшін жағдайларды қиындатпауға, сондай-ақ рәсімдерді жүргізу мерзімдерін қысқартуға және әрекетсіз борышкерлерді жабуды жеңілдетуге бағытталған.

Аталған құжатта банкроттық рәсімін өткізу мерзімін қысқарту да көзделген. Кредиторларға процестің нәтижесіне тікелей қызығушылық танытатын тұлғалар болғандықтан, рәсімдерде бастаушы рөл беріледі. Кредиторлар жиналысы уақыт пен қаржы жағынан шығынды және барлық кредиторлардың қатысуын талап етеді. Өз кезегінде кредиторлар комитеті жиналыстың өкілдік органы ретінде саналады. Сол себепті кредиторлар жиналысының бірқатар өкілеттігін тез әрекет жасайтын кредиторлар комитетіне беру ұсынылады.

Сондай-ақ заң жобасымен кепілді кредитор мен әлеуметтік бағыттағы кредиторлар мүдделерінің теңгерімін қамта­масыз ететін түзетулердің енгізілгенін атап өткен жөн. Қазір кепілді кредиторлар еңбекақыны қоса, басқа кредиторлардың барлығының алдында басым құқыққа ие. Заң жобасында кепілді кредитор бір жұмыскерге үш ең төменгі жалақыдан аспайтын көлемде еңбекақы бойынша талаптарды өтегеннен кейін ғана кепіл мүлкін өз талаптарын қанағаттандыру есебіне ала алады деп белгіленген.

Әдейі және жалған банкроттық үшін жауапкершілікті белгілейтін заң жобасының қағидаларын бөлек атап өту керек. Заң жобасында «Жалған банкроттық» құрамын алып тастау және «Әдейі банкроттық» құрамын нақтылау ұсынылады. Мұнда кредиторлар алдындағы міндеттемелерін орындаудан жалтару мақсатында мүлкін иеліктен шығарғандарға баса назар аударылады.

Аталған құжаттағы тағы бір өзгеріс – ұзақ уақыт бойы жұмыс істемейтін борышкерлерді банкроттық рәсімін қозғамай, жеңілдетілген түрде тарату. Жұмыс істемейтін шаруашылық субъектілерін тарату үшін заң жобасы әкімшілерді тартпай, борышкерлерге жеңілдетілген банкроттық рәсімін қолдануды ұсынады.

Талқылау барысында аталған заң жобасы қабылданды.

Қазақстан-Түркия әскери ынтымақтастығы дами түседі

Сонымен қатар Парламент Сена­тының жалпы отырысында «Қазақстан Үкіметі мен Түркия Үкіметі арасын­дағы әскери ынтымақтастық туралы келі­сімді ратификациялау туралы» Заң қа­был­данды. Бұл заң жобасы жөнінде Қорғаныс министрінің орынбасары Тимур Дәндібаев айтып берді.

– Бұл келісімге 2018 жылғы 13 қыркүйекте Анкарада қол қойылды. Түркия – Қазақстанның маңызды әрі негіз­гі стратегиялық серіктестерінің бірі. Осы уақытқа дейін екі мемлекет ара­­сындағы әскери саладағы ынты­мақ­тастық 1993 жылғы 8 тамыздағы әскери білім саласындағы, сондай-ақ 1994 жылғы 23 ақпандағы әскери ғылым, тех­ника және білім саласындағы ынтымақ­тас­тық туралы келісімдер негізінде жү­зеге асырылып келеді. Жоғарыда аталған халық­аралық шарттардың кейбір ереже­лері екі мемлекеттің қолданыс­тағы заң­намасына сәйкес келмейді және әс­кери саладағы іс-шаралар­ды өткізу бойынша қаржылық шығыстар­мен қамтамасыз ету тәртібі көзделме­ген. Осыған байланысты әскери ынты­мақ­тас­тық саласында жаңа келісім жасау туралы шешім қабылданған еді. Қа­рас­тырылып отырған келісімнің мақсаты – тараптар арасын­дағы тең құ­­қық­тық пен өзара тиімділік қағидат­тары негізінде әскери ынты­мақ­тастық­ты дамыту. Келісім әскери даяр­лық пен оқытуды қоса алғанда, бұдан бұрын қамтылмаған бірлескен оқу-жаттығу­ларды өткізу, карто­графия, гидрография, топогеодезия­лық қамтамасыз ету, әуе кеңістігі ар­қылы әскери мүліктің тран­зиті, медици­налық көмек көрсету, заң құзыреттілігі мәселелерін көздейді, – деді Т.Дәндібаев.

Жиында биылдан бастап Түр­кия­ның 16 әскери қызметшісі Қазақ­стандағы Ұлт­тық қорғаныс универси­тетінде ар­найы бағдарлама бойынша білім алып жатқаны сөз болды. Бұған дейін Түр­кияда Қазақстанның 34 әскери қыз­мет­шісі оқып жатқаны хабарланған еді.

Сенат депутаттары баяндамадан соң аталған заң жобасы төңіре­гін­дегі сұ­рақ­тарын қойып, кейбір ұсынысты нақ­тылады. Сөйтіп әскери әлеуетімізге ықпал ететін құжатқа бірауыздан қолдау білдірді.

 Реформалардың саны емес, сапасы маңызды

Отырыс соңында Білім және ғы­лым министрі Асхат Аймағамбетов биыл 8 қарашада жарияланған сена­тор­лардың депутаттық сауалына ауыз­ша жауап берді.

Депутаттардың министр­ге бағытталған ол сауалында Үкі­мет қаулысымен Тараз және Қостанай мемлекеттік педагогикалық универ­си­теттерінің бірігу жолы арқылы ай­мақтық университеттерге қосылғаны сыналды. Бұл шешім мұғалімдер күнінен бір аптадан кейін және Парламентте «Педагог мәртебесі туралы» заң жобасының таныстырылымы қарсаңында қабылданды.

Бір топ депутат осы қаулыны жоюды, оның бастамашыларын жазалауды, осыған алаңдаған педагогтардан кешірім сұрауды, мектепке дейінгі, орта және арнайы білім беру мәселелерімен айналысатын құрылымды қалпына келтіруді қарастыруды талап етті. Сондай-ақ олар Білім және ғылым вице-министрінің плагиатына қатысты мәселені көтерді.

Бұл сын-ескертпелерге жауап қат­қан министр педагогтарды дайындау мәселесі басты назарда екенін, бүгінде 85 университет педагогтарды дайын­дайтынын, сонда 149 мың студент білім алып, биыл 44 мың педагог оқуын бітіргенін айтты. Жалпы, елімізде жыл сайын 10-12 мың мұғалім жетіспейді екен. Бұл ретте педагогтардың санына емес, сапасына да баса мән беріледі.

Сондай-ақ Асхат Аймағамбетов жоғарыда аталған екі университетті бірік­тіру жөніндегі шешімге тоқтал­ды. Оның айтуынша, 2013 жылы екі уни­вер­ситет біріктірілген еді. Олар – Ақтөбедегі және Семейдегі педаго­ги­ка­лық университеттер. Қазір ми­нистрлік осы шешімнің тиім­ділігін қарастырып жатыр екен. Мы­салы, Ақтөбедегі оқу орнында ғылыми атағы барлардың үлесі 45%-дан 55%-ға дейін көтеріліп, ай­лық жала­қылары басқа педагогикалық уни­вер­ситеттермен салыстырғанда, әлде­­қайда жоғарылапты. Бұған қоса шетел­дегі тәжірибелерді де алға тарт­қан министр Тараз және Қостанай мемлекеттік пе­даго­ги­калық уни­верситеттеріне қатысты бастаманың да оң нәтиже көрсететініне сенім білдірді.

Осы тұста Сенат Төрағасының орынбасары Бектас Бекназаров білім сала­сына шетел тәжірибесін енгізуде асы­ғыстық танытпау керектігін айтты.