Бөдене құстар ішінде қырғауылдар тобына жататын шағын құс. Оның денесінің ұзындығы 16-20 см., салмағы 80-150 грамм арасында.
Бөденені қолға ұстамас бұрын ең алдымен оны қандай мақсат үшін өсіретіндігіңізді біліп алғаныңыз жөн. Егер сіз жоғары сапалы және диеталық бөдене етін өндіруді мақсат ететін болсаңыз, онда сізге бірінші кезекте назарды бөдененің калифорниялық тұқымына аударуға тура келеді.
Ал егер бөденені жұмыртқасы үшін өсіруді көздесеңіз, онда бұл іске жапон бөденесінен артығы жоқ. Үй шаруашылығында өсірілетін жапон бөденесі өсіп-жетілуіне 50-60 күн өткеннен кейін-ақ жұмыртқа бере бастайды. Яғни, оны өсіру арқылы тез арада жұмыртқаға кенелетін боласыз. Мәселен, егер салыстыру үшін айтатын болсақ, тауық әдетте 180-210 күннен кейін барып жұмыртқа береді. Екіншіден, жапон бөденесі бір жылдың ішінде 300-ге жуық жұмыртқа береді. Дәмді де адам денсаулығы үшін пайдалы болып келетін бұл жұмыртқаның салмағы 10-14 граммды құрайды.
Бөденені күту. Бөденені торда ұстаған жөн бе, әлде бұл іске инкубатор қолайлы ма? Бөденені қолдан өсірген жағдайыңызда бұл сұрақтың да сіздің алдыңыздан көлденеңдеп шығатындығы анық. Егер сіз бөденені жұмыртқадан бастыратын болсаңыз, онда сізге ең дұрысы инкубатор сатып алу. Мұндай жұмыртқа бастыруға арналған шағын тұрмыстық инкубаторларды кез келген базардан немесе арнаулы дүкендерден кездестіруге болады. Сондай-ақ, зауыттан шығарылатын дайын инкубаторлармен қатар оны қолдан да жасап алуға болады. Мұндай инкубаторларды қалай жасайтындығы жөніндегі кеңесті сіз интернеттен ала аласыз. Оның интернеттік мекенжайын біз мақаланың соңында көрсететін боламыз.
Бөдене жұмыртқасының инкубациялану кезеңі 17,5 тәулікті құрайды. Мұнан кейінгі 4-6 сағаттың ішінде балапандар жұмыртқаны жарып шыға бастайды. Жаңа пайда болған бөдене балапандарының өте шағындығы (салмағы 6-8 граммды ғана құрайды) болмаса, тауық балапандарынан көп айырмашылығы жоқ. Олардың үстін жұмсақ, мамық жүн басып тұрады.
Жаңа пайда болған балапандарды осы мақсат үшін арнайы әзірленген жәшіктер мен торларға орналастыру керек. Оларды фанера мен пластиктен немесе картоннан жасауға болады.
Тағамдық жұмыртқа алу үшін өсірілетін бөденелерді ұстау үшін әдетте биіктігі 20 сантиметрлік торды пайдаланады. Тор еденінің көлемі ішінде ұсталынатын бөденелер санына сәйкес лайықталады. Бір бөдене үшін шамамен алғанда 180-200 шаршы мм. орын қажет болады. Ал егер сіз бөденені диеталық жұмыртқа (яғни тұқым бермейтін) алу үшін өсіретін болсаңыз, онда әрбір бөдене аналығы үшін жеке тор қажет болады. Бірақ ол ауық-ауық бөдене әтешімен қосылып тұруы тиіс.
Бөдене өсірудің технологиясы. Бөдене өсіретін орында, әсіресе, алғашқы үш аптада жоғары температураны сақтау қажет, өйткені, бұл кезеңде бөдене балапандарының жылуды реттеу мүмкіндіктері өте әлсіз болады. Алғашқы үш аптада балапандар орналасқан орын күндіз-түні жарықтандырылады. Бұдан әрі күндізгі жарықтың берілуі күн сайын 2 сағатқа қысқарып отырады. Торда немесе жәшікте 3 апталық балапандарды ұстаған кезде, әр басқа 50 см² орын келетіндей болуы керек, 3-6 апта аралығында жәшіктің ауданы әр бөденеге 90 см² болуы тиіс. Жас бөденелерге су беру үшін вакуумдық суарғыштар (төңкерілген шыны құтылар) қажет. Торларға кішкентай ыдыс суарғыштар орнатуға болады. Ал екінші аптадан бастап ниппельдер орнатылады. Оларды кез келген бөдене балапаны жете алатындай биіктікке орнатады. Алғашқы аптада бөдене балапандарын 2 сағат сайын тамақтандырады. Бұдан кейін біртіндеп тамақтандыру саны қысқарып отырады. Бөдене балапандарын өсірудің алғашқы аптасында қатты пісірілген, майдалап ұнтақталған тауық немесе бөдене жұмыртқаларын, қатық, манный жармасын, одан кейін балапандарға арналған зауыт жемдерін беріп, біртіндеп ересек құстардың ережесіне көшіреді. Үшінші күннен бастап кәдімгі жемдерді де беруге болады. Алғашқы аптада бір бөдене балапаны күніне 4 гр., екінші аптада 7 гр., бұдан әрі 13-17 гр.-ғ