• RUB:
    5.11
  • USD:
    523.86
  • EUR:
    544.34
Басты сайтқа өту
Экономика 03 Маусым, 2020

Бассейнде өскен балық

1393 рет
көрсетілді

Атырау экономикасының жетекші саласының бірі – балық шаруашылығы. Қазір өңірде судан маржан сүзіп, балық өнімдерін ішкі нарыққа таратып, тіпті шетелдерге де экспорттап отырған 19 құрылым бар. Соның бірі – «Сaspian Royal Fish» ЖШС. Бұл серіктестіктің балық өсіру зауытында бағалы бекіре тұқымдас балықтар өсіріліп, қара уылдырық дайындалады.

– Он шақты жыл бұрын елі­міз­­де экономиканы әрта­рап­тан­­­дыру мақсатында Үдемелі ин­­дустриялық-инновациялық бағ­­дарламасы іске қосылды. Өйт­кені үнемі шикізаттық ре­с­урсты өндірумен ғана эко­но­микаға серпін беру мүмкін емес. Сол тұста өңірдің балық шаруа­шы­лығы саласындағы бұрынғы ірі құрылым – «Атыраубалық» АҚ банкрот болды. Осындай себептер Үдемелі индустриялық-ин­новациялық бағдарлама ая­сын­да балық зауытын ашуы­мыз­­ға себеп болды. Сөйтіп 2014 жылы Атырау қаласы ма­ңын­дағы Томарлы ауылының аума­ғынан балық өсіру зауытын іске қостық. Зауыттың жалпы құны 5 млн 728 мың АҚШ долларын құрады, – дейді «Сaspian Royal Fish» ЖШС-ның бас балық өсіру­шісі Ахат Ниматов.

Әрине, мұндай зауытты ашу да, балықты бассейнде өсіру де оңай емес. Өйткені балыққа табиғи су айдыны секілді қо­лай­лы орта қажет. Ал елімізде балық өсіру зауытына қажетті технологияны табу тіптен қиын. Сондықтан серіктестік бас­шы­ла­ры Финляндиядан нидер­ландтық технологияға негіз­дел­­ген қондырғыларды сатып алуға ұйғарым жасады. Оны орна­тумен Hesy компаниясы айна­лыс­ты. Бұл – әлемде осындай 25 зауытқа озық технологияны орнатқан голландиялық компания. Рас, серіктестік басшыларына өзге елдердің компанияларынан да ұсыныс жасалыпты. Бірақ жаңа істі қолға алған серіктестік таңдауы Hesy компаниясына түсті.

Қазір бұл зауытта бекіре тұқымдас бағалы су маржаны өсірі­летін 26 бассейн, тұйық су­мен қамтуға арналған төрт қондырғы бар. Бассейндердегі су бірнеше сүзгіден өтеді. Судың құрамы арнайы зертханада тексеріледі, температурасының әртүрлі болуы қадағаланады. Мәселен, 16-180С жылы су шабақ өсіруге қолданылады. Ал +20-220С су уылдырық беретін балықтар үшін қолайлы болып есептеледі. Сондай-ақ шабақтан өскен балықтардың тұйық су айдынына бой үйретуі үшін су температурасы +3-50С болуы керек. Мұндай суда балықтар екі айдай болады.

Бас балық өсіруші Ахат Ниматовтың айтуынша, білікті ма­мандарсыз осы заманғы озық тех­­нологиямен жұмыс істеу мүм­­кін емес. Сол себепті алды­мен жергілікті мамандарды шетелдік технологияны жетік меңгеру үшін арнайы курстарда оқытып алды. Мұндағы ма­­мандардың дені ихтиологтер. Олар Атырау мен Батыс Қа­зақстан облыстарындағы жо­ға­ры, арнаулы орта оқу орындарында білім алған. Бүгінгі таңда балық зауытында жергілікті 25 адам жұмыс істейді. Соның ішінде бес балық өсіруші, төрт машинист-оператор, бір лаборант бар.

– Басты мақсатымыз – тауарлы бекіре тұқымдас балық өсіру. Сол үшін зауыт ашылған жылы Башқұртстаннан 15 мың бекіре тұқымдас балық әкелгенбіз. Польшадан орыс бекіресінің 100 мың дана уылдырығын әкеліп, зауыттағы бассейндерде өсірдік, – дейді Ахат Ниматов. – Алты жылдың ішінде бұл балықтардың салмағы 8-9 килограмға жетті. Жалпы зауытта 60 тонна бекіре тұқымдас балықтың төрт түрі өсірілуде. Олар – орыс бекіресі, сүйрік (стерляд) пен қортпа, сібір бекіресі. Арасында үш-бес жыл­дық балықтар да кездеседі.

Серіктестік ұжымы балыққа қажетті жемді Польшадан алды­рып отыр. Себебі бассейн­дер­дегі тұйық суда өсірілетін ба­лық үшін сапасы жоғары жем қажет. Рас, балық жемі Қа­зақ­стан­нан да, көршілес Ресей­ден де табылады. Алайда сапасы Польшадан әкелінетін жемнен төмендеу болып тұр.

– Алдымен тауарлы бекіре тұқымдас балық өнімімен ішкі нарықты қамтуды көздедік. Өйт­кені мұндай өнімге отан­дық тұтынушылар тарапынан сұраныс көп, – дейді Ахат Ни­ма­тов. – Мәселен, былтыр ішкі нарыққа 12,5 тонна бекіре өні­мін ұсындық. Сондай-ақ бекіре тұқымдас балықтардың 520 кило қара уылдырығын шығардық.

Жыл сайын «Сaspian Royal Fish» ЖШС-ның көрсеткіші жақсарып келеді. Биыл ішкі нарықты 620 килограмм қара уылдырықпен қамтуды көздеп отыр. Өнім бағасына тоқталатын болсақ, сүйріктен алынған қара уылдырықтың бір килосы 250 мың теңге тұрады. Ал орыс бекіресінің қара уылдырығы –300 мың теңге. Бекіре тұқым­дас балық­тар­дың бір килосы 3000 тең­геден сатылады. Негі­зі­нен ба­лықтардың аталық түрі саты­лымға шығарылуда.

– Біздің мақсатымыз – бо­ла­шақта жылына 100 тонна бекіре тұқымдас ба­лық етін, 1 тоннаға дейін тағам­дық қара уылдырық дайындау. Жос­па­рымызда қара уыл­ды­рық­тың жарты­сын экс­порт­қа шы­ға­ру бар. Соны­мен қатар бе­кі­ре тұқымдас балық­тардың ша­ба­ғын өсіріп, Жайық өзеніне жіберу мәселе­сі­мен айналысуды көздеп отыр­мыз. Өйткені өңірдегі су айдынын бағалы бекіре тұқымдас балықтардың қорымен толықтыруға үлес қос­қы­мыз келеді. Бұл үшін бізде маман жеткілікті. Шабақтарды 3-10 грамға дейін өсіріп, өзенге жібе­ре аламыз, – дейді Ахат Ниматов.

Бірақ бұл жоспарды іске асыру үшін Атыраудағы бекіре шабағын өсіру зауыттарының көмегі қажет. Өйткені серік­тес­тік басшылары аталған зауыттардан бекіре тұқымдас балықтардың шабағын алу­ға ынталы болып отыр. Олар­дан шабақ алу үшін тиісті минис­тр­л­ік­тің рұқсаты керек екен.

– Осы мәселеге орай өз ұсы­ны­мызды бердік. Оң шеші­ле­тініне сенеміз, – деді «Сaspian Royal Fish» ЖШС-ның бас балық өсірушісі Ахат Ниматов.

 

Атырау облысы