Жеке қаржыны басқаруды үйрену маңызды

Standard&Poors рейтинг агенттігіне сілтеме жа­са­ған компания, 2014 жылы қазақ­стандықтардың 40 пайызы қаржылай сауатты болды деген деректі алға тартты. Ал дамыған ел­дердің көрсеткіштері ол кезде 50-55 пайыздан аспай­­тын.

Еліміздің Қаржы нары­ғын реттеу және дамыту агенттігі жүргізген он­лайн-сауалдамаға сәй­кес, қазіргі таңда Қазақ­стан­дағы қар­жы­лық сауат­­тылықтың ор­таша көр­сет­кіші 80 пайыз­ды құрай­ды. Агент­тік­­тің зерт­теуі­не жасы жиыр­мадан ас­қан 25 019 адам қатыс­қа­нын, рес­пон­дент­тер­дің басым көп­шілігі ер адамдар болғанын ай­та кетейік. Қаржылық сауат­тың негізгі өлшемі ретінде не­сие алу, депозит ашу, банк карталарын қолдану, интернет-бан­кингті пайдалану, ерік­ті сақтандыру, қор на­рығы құрал­дарымен жұмыс істеу және басқала­ры қа­рас­тырылған. Нәтиже­сінде, қатысушылардың 88 пайыздан астамы бір рет болса да несие алғаны, 67 пайызының депозит­ аш­қаны, 88 пайызға жуы­­­ғы банк картасын қол­да­натыны, 39 пайызы ерікті сақ­тандыру қызме­тіне жү­гін­гені анықталды.

Зерттеу көрсеткендей, респонденттердің 89 пайы­зы жеке немесе отбасы бюд­жетін жүргізеді. 88 пайызы қаржылық қызмет көрсету тұтынушылары ре­тіндегі құқығы шектелсе қайда хабарласу керек­ті­гінен хабардар.

OECD деректеріне сүйен­­сек, халықтың қар­жылық сауатының деңгейі бойынша ТМД елдері ішін­де ең жоғары орында Ресей Федерациясы тұр. Одан кейінгі орын Бе­ларуське, үшінші орын Қазақ­станға тиесілі. Біздің елден кейін­гі сатыға Ар­мения, Әзер­бай­жан, Қыр­ғыз­стан, Тәжік­стан елдері орналасты.

Британдық HowMuch ақпараттық порталының зерттеуі бойынша, қар­­жылық сауат деңгейі бо­йын­ша дүние жүзінде Дания көш бастайды. Ал­ғаш­қы ондыққа Нор­вегия, Швеция, Канада, Из­раиль, Ұлыбритания, Гер­мания, Нидерланд, Аус­тра­лия және Финляндия енеді.

Freedom Finance Life компаниясы хабарлағандай, қаржылық сауатты көтеру үшін ең бастысы, азаматтар жеке қаржысын басқаруды үйренуі керек. Тапқан капиталды тиімді басқару, шығындарды табыстан асырмау әдістерін түсіну өте маңызды.

– Бір қарағанда бәрі оңай сияқты, алайда заманауи қаржы құралдарын ақша жинау, жұмсау және сақтау үшін сауатты пайдалану бәрінің бірдей қолынан келе бермейді. Мысалы, қол­­­ма-қол қаражатты кей­бі­реу­лер әлі күнге үйде сақ­­­та­­ғанды дұрыс көре­ді, ақ­ша­ның уақыт өте құн­сыз­данатынын ескермейді. Құн­­сыздану қаупі өте зор, – дейді компания сарапшылары.

Зерттеу нәтижесіне сү­йен­сек, кейбіреулер бү­гінге дейін, банк карталарымен операция жасауға қорқады. Қаржы саласындағы бі­лімін жетілдіруді армандай­тын азаматтар да көп. Халық­тың қаржылық сауатын жетіл­діру үшін тиіс­ті ақ­параттар барынша қол­жетім­ді, түсінікті әрі тегін бо­луы тиіс. Себебі бұл аза­мат­тардың өзіне ғана емес, мемлекет үшін де пай­­далы.