• RUB:
    5.2
  • USD:
    523.72
  • EUR:
    544.09
Басты сайтқа өту
Қоғам 01 Қазан, 2020

Әйелдерге әлімжеттік жасау тыйылмай тұр

278 рет
көрсетілді

Биылғы пандемия денсаулық сақтау саласына түсірген ауыртпалығынан бөлек, бірқатар әлеуметтік мәселелердің шетін шығарды. Білім беру, жұмыспен қамту, әлеуметтік осал топтарды қамтамасыз ету, отбасының ахуалы секілді тақырыптар барлық мемлекеттердің күн тәртібіне шықты. Осының ішінде пандемия салдары отбасылар үшін аса ауыр соққы болды.

Әлемді жаулаған індеттен туын­даған мәселелердің бір ше­ті отбасына келіп тірелетіні түсі­нікті. Жұмыс орындарының жабылуы, мектептердің онлайн форматқа өтуімен байланысты көптеген мәселе пайда болды. Ең өкініштісі – бұл қиындықтар отбасының көңіл күйіне әсер етіп, тұрмыстық зорлық-зом­бы­лыққа алып келгені. Бұл туралы халықаралық қауымдастық пан­демияның басында-ақ дабыл қаға бастаған еді. Біріккен Ұлттар Ұйымы бүкіл әлемдегі тұрмыстық зорлық-зомбылықтың артуын COVID-19-бен қатар «көлеңкелі пандемия» деп атады.

Көптеген өңірлерден жиналған деректер мұндай жағдайлардың әсіресе халықтың маргиналданған топтары арасында айтарлықтай өскенін айғақтайды. Мысалға әйелдерді тұрмыстық зорлық-зомбылықтан қорғайтын заңдар аз Таяу Шығыс пен Солтүстік Африканы алуға болады. БҰҰ-ның Әйелдер қоры Палестина аумағында жүргізген есепте әйел­дерге жасалған әлімжеттіктің едәуір артқаны көрсетілген. Мек­сика, Бразилия секілді Латын Америкасындағы елдерде сәуір, мамыр айларында арнайы шұғыл желіге хабарласқан адамдар са­нының көбеюі елдегі мәселенің ушыққанын көрсетті. Біріккен Ұлт­тар Ұйымы және жергілікті прокурорлар Чили, Боливия ел­де­рінде ресми шағымдардың ­азаюын қатаң карантиндік шара­лардың салдарынан болуы мүмкін деген тоқтамға келген.

Қытайда Цзинчжоу қаласы­ның полицейлері осы жылдың ақпан айында 2019 жылмен са­лыстырғанда тұрмыстық зорлық-зомбылық туралы үш есе көп қоңырау алғанын айтады. Аустра­лия, Франция, Германия және АҚШ сияқты жоғары табыс­ты кейбір елдер де COVID-19 бас­талғаннан кейін тұрмыстық зор­лық-зомбылық туралы хабар­ла­малардың айтарлықтай өскенін хабарлаған.

Жалпы, отбасындағы зорлық-зомбылық пандемия бас­­талғанға дейін де жаһандық ­проб­лема бол­ғанын есте ұстаған жөн. Бірік­кен Ұлттар Ұйымы жи­наған мәліметтерге сәйкес соңғы он екі айда бүкіл әлемде 15-49 жас аралығындағы 243 миллион әйел мен қыз өз отбасында қысымға ұшыраған. Қауіпсіздік, денсаулық сақтау, қаржы және өзге де әлеуметтік мәселелер қыс­паққа алған сайын жағдай одан сайын қиындай түсуі мүмкін.

Карантиндік шаралар ен­гі­зіл­геннен бергі бүкіл әлемдегі де­­ректер көңіл көншітпейді. Мә­­­се­лен, 17 наурыздан бас­тап Фран­­ция­да отбасындағы әлім­жеттік 30 па­йыз өскен. Кипр мен Сингапур­дың шұғыл желілері­не келіп түс­кен қоңыраулар саны да тура осындай пайыз кө­­бей­ген. Ал Аргентина­да 20 нау­рыз­­дан бастап көмек сұ­рап теле­фон шалғандардың са­ны 25 па­йызға артқан. Канада, Испа­ния, Ұлыбритания елдері де отба­сын­дағы «таяқтан» бас сау­ғалап кеткендер көбейгенін хабарлапты.

Қазақстанда да жағдай осыған ұқсас. Жақында Мәжілістің жалпы отырысында Ішкі істер вице-министрі Алексей Калайчиди елімізде карантин кезінде отба­сындағы тұрмыстық зорлық-зом­былықтың артқанын айтқан еді. Елдегі есеп бойынша бұл көрсеткіш өткен жылдармен са­лыстырғанда 25 пайыз өскен.

Әйелдерге қатысты зорлық-зомбылықтың әлеуметтік және эко­номикалық шығындары, жә­бірленушілерге көрсетілетін кө­мек пен қылмыстық сот төрелігі­не жауап беруге байланысты шы­ғындармен қоса алғанда орасан. Бұл шығындар әлемдік ішкі жалпы өнімнің шамамен 2 пайызына тең деп бағаланады немесе 1,5 трлн доллар. Бұл көрсеткіш қазіргі жағдайға сай өсіп, пандемия аяқталған соң да тенденция жалғаса беруі әбден мүмкін.

COVID-19 әлемдік экономи­ка­ға ғана әсер етіп қоймай, өмір­дің барлық саласына өзгерістер енгізіп жатыр. Алдағы жылдары мемлекеттер алдында соның салдарымен тиімді күрес жүргізу мін­деті тұр.