Дәм-тұзы қалың қазақ арасынан бұйырған, жергілікті ұлттың тілі мен мазмұнды салт-дәстүрін, әдемі әдет-ғұрпын жетік білетін Татьяна Узденованың сөздің нәшін келтіріп, мақалдап-мәтелдеп сөйлегеніне таңғалғанбыз. Сөйтсек, тілі ғана емес, рухы, жан-дүниесі де қазақы қалыптағы жан екен.
Тілдескен сәтте-ақ лебізі мен пейілі, «мен қазақтың қызымын» дегендей ынтызар ниеті баурап алған. «Сүйегім орыс болғанымен, етім қазақ» деп уәжін түйіндегенде таңғалмасқа шарамыз болмаған. Соншалықты жатық тілмен жан-дүниесіндегі алабұртқан сезімді өрбітіп, көңілінің бір түкпірінде жан сезімін мөлдіретіп, өз пайымын қапысыз дәлелдеуге тырысып айтқанынан ұққанымыз, қазақы қалыптың көш ілгері екені. Тәлімі мен тәрбиесі де, адамгершілік ажары да, кісілік келбеті де.
Ереймендегі орыс мектебін бітірген, Екібастұз қаласындағы заң колледжінде білім алған. Қазір Өлеңті ауылындағы ауылдық клубта мәдени шараларды ұйымдастырушы және спорт әдіскері болып жұмыс істейді.
– Жаман тұмау жан алқымнан алғаннан бері жұмыстың онлайн түріне көштік, – дейді Татьяна Анатольевна, – әйтсе де ойға алғанды орындамай, ақсатып жатқан жоқпыз. Таяуда «Көнекөз даналар» атты дархан даланың даналарын, айрықша бітімді, ел діңгегі, ырысы болған тұлғаларды, қазақ халқының салт-дәстүрін, жас толқынға керемет ықпал ететін даналық сөздерді насихаттауға бағытталған мазмұнды шара өткіздік. Менің ойымша, осыншалықты рухани байлығы бар халыққа жаңадан ештеңе іздеудің қажеті де жоқ тәрізді. Туған топырағын ақ найзаның ұшымен, ақ білектің күшімен қорғаған, азуын айға білеген ата-бабаларымыз ерлік пен батырлықты ғана пір тұтпаған, жұртының да рухани байлығын уақыт елеуішімен екшеп, нәрлісін, дәмдісін кейінгі ұрпағының қажеттілігіне мұра қылып табыс еткен. Мәселен, ауданда әжелер фестивалін өткіздік. Бағзы заманда небір жақсы мен жайсаң әже тәрбиесімен өскендігі анық қой. Бәлкім ер азаматтың ел ісінен қолы босамаған шығар. Тәрбиенің тұнығы кимешек киген әжелердің көкірегінде сақталған. Біз сол дүниені қайта жаңғыртып, халқымен қайта табыстырып жатырмыз.
Өзі де тіл байқауларында бәйгесін шаппай алған. Аудан ғана емес, облыс көлемінде. Қазақылығы мол шаңырақта ер жеткен перзенттері де ата-ананың үмітін ақтап келеді. Ұлы Расул Екібастұз қаласындағы политехника колледжінде оқиды. Өзге ұлт өкілдері арасында өткізілетін тіл байқауларында топ жарып жүр. Облыста Абай оқулары бойынша өткізілген сайысқа қатысып, екінші орын иеленген. Қазақтың «ұяда не көрсең, ұшқанда соны ілерсің» дейтін аталы сөзі жергілікті ұлттың тілін, салты мен дәстүрін бағалап, үйреніп, үйреніп қана қоймай, өзгеге үйретіп жүрген Узденовтердің отбасына қарата айтылған тәрізді.
– Осы жерде туып-өскен соң тілді сыйлау парыз. Егер қалың қазақтың ішінде отырып, салт-дәстүрін білмесең, әдет-ғұрпын меңгермесең, қалай сыйлы боласың, – дейді Татьяна Анатольевна, – ең алдымен өзің құрметтеуің керек. Жолдасым Руслан Хазреиалиевич қарашай ұлтынан. Ол да Қазақстанда туғанын, даласы да кең, пейілі де кең осы жерді мекен еткенін мақтаныш тұтады. Өзін осы елдің перзенті санайды. Шынында да солай емес пе? Біз осы елдің адамдарымыз. Өз басым қай жерде жүрсем де қазақ тілінде сөйлегенді жақсы көремін. Орыс тілінде тілі келсе де, келмесе де шүлдірлеп сөйлейтін ата мен әжені көргенде көңіліме кірбің келетіні бар. Қазақтың бай да құнарлы тілі ұрпақ тәрбиелеуге, болашаққа бағдар беруге қаптал жетіп жатыр ғой.
Тіл туралы тағылымды ойы айта қаларлықтай екен. Ежелгі Ерейменнің баурайындағы қаймағы бұзылмаған ел ішінде көп-көрім көркем сөйлейтін кейіпкеріміздің ел жайлы елжірей сөйлеген сөзіне ғана емес ақ пейіліне, ыстық ықыласына разы болдық.
– Татьяна Анатольевна – қазақы рухы мықты, тілімізді ғана емес, бар ұлттық болмысымызды терең меңгерген және соны ұстанып жүрген адам. Қашан көрсең де үстінде көз жауын алатын қазақы киім. Киім ғана емес, жан-дүниесінде де өз ұлтымыздың мөлдір бұлағы, рухани қазынасы шүпілдеп тұратындығын күнде көзімізбен көріп жүрміз, – дейді аудандық мәдениет және тілдерді дамыту бөлімінің басшысы Сайлау Жылқыбаев, – өзгеге әбден үлгі болатын адам.
Туған жерінің қадір-қасиетін жете біліп, дәстүрі мен тілін терең меңгерген кейіпкеріміздің кейпін аз сөзбен кестелеп, көпке мысал еткіміз келгені.
Ақмола облысы,
Ерейментау ауданы