Алматыдағы Балуан Шолақ атындағы Мәдениет және спорт сарайында күрес түрлерінен Олимпия ойындарының лицензиялық турнирі аяқталғаннан кейін келесі күні тағы бір дүбірлі доданың жалауы желбірейді. Анықтап айтсақ, Алатау бөктерінде орналасқан әсем шаһарда бүгін ересектер арасындағы Азия чемпионаты шымылдық түреді. Ол 17 сәуірге дейін жалғасады. Аталған жарыста сары құрлықтың көптеген мемлекетінен келген белді балуандар күш сынасады.
Алаш топырағында Азия чемпионаты алғаш рет ұйымдастырылғалы отырған жоқ. Дүбірлі доданы біз бұған дейін үш мәрте қабылдаған едік. Әлі есімізде, 2004 жылы Алматыда грек-рим күресінен құрлық біріншілігінің жалауы желбіреді. Командалық есептегі басты тартыс Қазақстан мен Оңтүстік Корея құрамалары арасында өтіп, нәтижесінде біздің жігіттердің жолы болды. Өз салмақ дәрежелерінде Әсет Иманбаев (55 кило), Абдолла Жабырайлов (84 кило) және Георгий Цурцумия (120 кило) дара шықса, Нұрбақыт Теңізбаев (60 кило), Роман Мелешин (66 кило) және Данил Халимов (74 кило) финалда ұтылды. Оңтүстік Кореяның балуандары 2 алтын, 2 күміс және 2 қоламен екінші орында қалып қойды. Сондай-ақ Өзбекстан мен Қырғызстаннан келген спортшыларға бір-бір бас жүлдеден бұйырды. Ал еркін күрес шеберлерінің жарысы Тегеранда өтсе, әйелдер күресінің өкілдері Токиода сайысқа түсті.
2006 жылы сары құрлықтың сайыпқырандары Алматыда бас қосып, 21 жүлде жиынтығын сарапқа салғанын спортсүйер қауым ұмыта қойған жоқ. Грек-рим күресінен өткен жарыста 3 алтын, 1 күміс және 2 қола медальды қоржынға салып, жалпыкомандалық есепте көш бастағанбыз. Жерлестеріміздің арасынан Нұрбақыт Теңізбаев (60 кило), Марғұлан Әсембеков (96 кило) және Георгий Цурцумия (120 кило) қарсылас шыдатпай, бас жүлдені олжалады. Финалда Теңізбаев пен Әсембеков Қытай балуандарын ұтса, Цурцумия Иранның алыбынан айласын асырды. Уақыт оза Нұрбақыттан жеңілген Шэн Цзян Олимпия мен Азия ойындарының жүлдегері және Азия чемпионы атанды. Виталий Захарченко (84 кило) күміс алса, Бейбіт Нұғыманов (66 кило) пен Роман Мелешин (74 кило) қолаға қол созды.
Еркін күрестен өткен жарыста да жерлестеріміз жасындай жарқылдады. Леонид Спиридонов (66 кило), Нұржан Қатаев (96 кило) және Марид Муталимов (120 кило) алтын тұғырға көтерілсе, Бауыржан Оразғалиев (60 кило) пен Геннадий Лалиев (84 кило) үшінші орынға табан тіреді. Командалық есепте біздің балуандардың алдына ешкім түсе алған жоқ. Ал әйелдер күресінде Елена Шалыгинаның (63 кило) күмісі және қос Ольга – Калинина (67 кило) мен Жәнібекованың (72 кило) қоласын қанағат тұтуға тура келді.
2014 жылғы Азия чемпионатын қазіргі Нұр-Сұлтан қаласы қабылдады. Бұл жарыста 17 мемлекеттен келген 257 спортшы боз кілемге шығып, 17 жүлде жиынтығын сарапқа салды. Грек-рим күресінде жерлестерімізге Қырғызстан мен Оңтүстік Корея құрамалары әжептәуір қарсылық көрсетті. Аталған командалардың барлығы да қос алтынды қоржынға салды. Десек те күміс пен қоланы қоса есептегенде, жарыс қожайындарының алдына ешкім түсе алған жоқ. Отандастарымыздың арасынан Нұрсұлтан Тұрсынов (85 кило) пен Ерұлан Ысқақов (98 кило) теңдессіз деп танылса, Мақсат Ережепов (71 кило) ақтық сында сүрінді. Ал Айбек Еңсеханов (66 кило) пен Азамат Құстыбаев (80 кило) үшінші сатыға жайғасты.
Еркін күресте Иранның апайтөстері алдарына жан салмады. Сарапқа салынған сегіз бас жүлденің алтауын солар олжалады. Тек екі салмақ дәрежесінде ғана өзге мемлекеттің өкілдеріне бас жүлде бұйырды. Бұл ретте қазақстандық Расул Қалиев (57 кило) пен моңғолиялық Доржхандық Гюдербұлғаның (97 кило) бағы жанды. Отандастарымыздың арасынан Расулдан бөлек, тағы үш жігітіміз жеңіс тұғырына көтерілді. Атап айтсақ, Аслан Кахидзе (86 кило) күміс және Дәулет Ниязбеков (61 кило) пен Дәулет Шабанбай (125 кило) қолаға қол жеткізді.
Нұр-Сұлтанда бұрымдыларымыз да ауыз толтырып айтарлықтай табысқа жетті. Татьяна Аманжол (48 кило) мен Гюзель Манюрова (75 кило) алтыннан алқа тақса, Айым Әбділдина (55 кило), Екатерина Ларионова (63 кило) мен Елмира Сыздықова (69 кило) қола медальды мойындарына ілді. Нәтижесінде, біздің сұлулар жалпы есепте Жапония мен Қытайдан ғана қалып қойып, үшінші орынды еншіледі.
Міне, Алаш топырағында өткен Азия чемпионаттарының қысқаша тарихы осындай. Ал ең соңғы рет сары құрлықтың басты додасы былтыр Үндістанның астанасы – Нью-Делиде ұйымдастырылды. Қазақстанның балуандары бұл жарыста күрестің үш түрі бойынша да жалпыкомандалық есепте үшінші орынды иеленді. Тарқатып айтсақ, Үндістанда қол жеткізген нәтижеміз төмендегідей:
Еркін күрес: Данияр Қайсанов (74 кило) пен Юсуп Батырмұрзаев (125 кило) – алтын. Дәулет Ниязбеков (65 кило), Мейіржан Әшіров (70 кило), Илисхан Чилаев (92 кило) және Әлішер Ерғали (97 кило) – қола. Барлығы – 2 алтын мен 4 қола. Алдымызда Иран мен Үндістан құрамалары.
Грек-рим күресі: Темірлан Шадукаев (77 кило) – алтын. Ибрагим Магомадов (72 кило) – күміс. Қорлан Жақанша (55 кило), Азамат Құстыбаев (87 кило) және Мансур Шадукаев (130 кило) – қола. Барлығы – 1 алтын, 1 күміс және 3 қола. Алдымызда – Иран мен Өзбекстанның балуандары.
Әйелдер күресі: Татьяна Аманжол (53 кило) және Жәмила Бақбергенова (72 кило) – алтын. Аяулым Қасымова (62 кило) – күміс. Валентина Исламова (50 кило), Марина Зуева (55 кило), Алтынай Сатылған (57 кило), Мәдина Бақбергенова (59 кило) және Елмира Сыздықова (76 кило) – қола. Барлығы 2 алтын, 1 күміс және 5 қола. Алдымызда – Жапония мен Үндістан командалары.
Алматыда өтетін Азия чемпионатында Қазақстанның намысын қорғайтын балуандар:
Грек-рим күресі: Жансерік Сәрсенбиев (55 кило), Айдос Сұлтанғали
(60 кило), Сұлтан Әсетұлы (63 кило), Алмат Кебісбаев (67 кило), Азат Садықов (72 кило), Демеу Жадыраев (77 кило) Евгений Поливадов (82 кило), Азамат Құстыбаев (87 кило), Ерұлан Ысқақов (97 кило) және Әлімхан Сыздықов
(130 кило).
Әйелдер күресі: Валентина Исламова (50 кило), Татьяна Ахметова (53 кило), Айша Уәлихан (55 кило), Алтынай Сатылған (57 кило), Диана Каюмова (59 кило), Ирина Кузнецова (62 кило), Гауһар Мұқатай (65 кило), Анастасия Панасович (68 кило), Жәмила Бақбергенова (72 кило) және Елмира Сыздықова (76 кило).
Еркін күрес: Азия чемпионатына қатысатын балуандар Алматыда өтетін лицензиялық турнирден кейін анықталады.
АЛМАТЫ