Пандемияны парасат жеңеді

Былтыр індеттің алғашқы екпінімен тоқтап қалған Токио олимпиадасы биыл дүбірлеп өтіп, тарих қойнауына кетті. Сол сияқты Дубайда өтуі тиіс болған «ЭКСПО-2020» көр­месі де алдағы қазан айынан бастап келер жылдың наурыз айының соңына дейін адамзаттың шығармашылығын, инновация­­ларын, прогресі мен мәдениетін танытатын пандемия кезеңіндегі ең ірі жаһандық жиын­дар­дың бірі болмақ. Міне, осылай Жер бетін­де­гі жасампаз тіршілік ең бір күрделі кезеңде де жалғаса бермек.

Ал елімізде карантиндік шектеулер қауіпсіздікті қамтамасыз етуден бұрын, қай жерде де қадамымызды шектеуге ұласып бара жатыр ма деген ойға қалғандар баршылық. Себебі қалаларда біраз уақыт бойы сенбі, жексенбі күндері қоғамдық көліктің жүруіне рұқсат берілген жоқ. Сауда орталықтарының да қызметі шектелді. Бірақ парадокс деуге де бола ма, жұмыс күндері ығы-жығы толған автобустарда да, түрлі қызмет көрсету нысандарында да, жабық ғимараттарда да толымдылықты 50 пайызға ғана сақтау талабы орындалмағанына дүйім жұртшылық куә. Содан да болар, ел ішінде «бұл вирус демалыс күндері елмен бірге демалады екен» деген қыжыртпа сөз де тарады. Әлеуметтің әлеуеті әлсіреді.

Жуырда алматылық кәсіпкерлер демалыс күндерінің бірінде жұмыс істеуге рұқсат сұраған болатын. Өйткені шаһардағы 150 мыңға жуық жеке кәсіпкерлердің басым бөлігі демалыс күндері енгізілген локдаунға байланысты табыстарының жартысынан қағылғанын жеткізді. Бұл әсіресе базарлар мен сауда орындарына қатысты кеп.

Міне, осы жағдайларды есепке алған болар, апта ортасында ел аумағындағы коронавирус инфекциясының таралуына жол бермеу жөніндегі ведомствоаралық комиссияның шешімімен карантин шектеулері едәуір жеңілдетілді. Қоғамдық көліктердің қоз­ғалысына сенбіде рұқсат берілетін болды. Ең бастысы, Ashyq жүйесін қолданушы бизнес нысандарына түн ортасына дейін жұмыс істеуге жол ашылмақ. Сондай-ақ білім беру саласындағы қызметкерлерді толығымен вакциналау да оффлайн форматта басталатын жаңа оқу жылының қауіпсіздігін жан-жақты қамтамасыз етуді көздейтіні анық.

Мұның барлығы, пандемия кезеңіндегі қауіпсіздіктің ортақ мақсат, ортақ мүдде екенін көрсетеді. Яғни азаматтар вакцина алудың қоғамның медициналық қауіпсіздігіне ғана емес, әлеуметтік-экономикалық қа­уіпсіздігіне де қосар үлес екенін саналы түрде бағамдайтын кезең туды. Бұл үшін ең басты қажеттілік – қоғамның өзара түсіністігі. Бұл отбасылық деңгейден бастап халықаралық дәрежеге дейін пандемия проблемаларын бірге күресу арқылы жеңуге болатынын түсіну. Бұған мысал ретінде «Экспо-2020» көрмесін ұйымдастырушылардың YouGov-пен бірлесіп өткізген сауалдама барысында COVID-19 туғызған әлемдегі түбегейлі өзгерістер контекстінде адамдардың көңіл-күйі мен сезімін зерттеуін айтуға болады. Бұл зерттеуге 2021 жылы 24 елден 22 мың адам қатысқан екен. Сауалдама алын­ған төрт қазақстандықтың үшеуі адамдар арасындағы өзара түсіністіктің пандемия сияқты жаһандық проблемаларды шешу үшін негізгі маңызы бар деп санайды. Әлемде сауалдама алынғандардың 86 пайызы да жаһандық проблемаларды шешу үшін елдер бірге жұмыс істеуі тиіс деп есептейді. Ал қазақстандықтардың 50 пайызы басқа елдерден келген респонденттер сияқты келесі онжылдықта әлеуметтік мәдени әр­тү­р­­лілікке бейілділік және толеранттық дең­гейінің жоғары болатынына сенетінін біл­дір­ген. Сондай-ақ Қазақстанда болашақта дамыту үшін қай салалар анағұрлым басым болатынын анықтау барысында, сауал­да­ма алынғандар «экологиялық әділдік» – қоршаған ортаны қорғау заңына құрмет; жастарға жаңа мүмкіндіктер жасау және пандемиядан кейін әлемде алға жылжу үшін маңызды қадамдар ретінде халықаралық ынтымақтастықты атап көрсеткен. Сондай-ақ еліміздегі респонденттердің 74 пайызы озық технологиялар әлем бойынша қауымдастықтар құруды жалғастыратынымен және адамдарды жақындастыруға ықпал ететінімен келіседі.

Бұдан шығатын қорытынды – оқу үшін де, өзіңді дамыту үшін де, еңбек етіп, кәсіп қылу үшін де баршаға ортақ жалғыз міндет – вакцина алу. Яғни пандемияны өзіңе де, өзгеге де зиян тигізбеу деген парасатты пайыммен ғана жеңуге болады.