Ұлттық қоғамдық сенім кеңесінің (бұдан әрі – ҰҚСК, Ұлттық кеңес) аясында сарапшылар Қазақстан өңірлерінде ауыл әкімдерінің тікелей сайлауын өткізу барысын талқылады. Іс-шараға ҰҚСК мүшелері, Парламент Мәжілісінің депутаттары, белгілі қазақстандық саясаттанушылар мен әлеуметтанушылар қатысты.
Шараны Қазақстан Президентінің көмекшісі, Ұлттық кеңес хатшысы Ерлан Карин ашты. Ол өз сөзінде «Реформалар мен диалог президенттік курстың негізгі бағыттарының бірі болып табылады. Мәселен, саяси бастамаларды жүзеге асыру аясында ғана қазіргі таңда 10 заң қабылданды. Олардың ішінде биылғы мамыр айында Мемлекет басшысы «Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы» Конституциялық заңға өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Конституциялық заңға және «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне сайлау мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Заңға қол қойды. Соның нәтижесінде биылғы жылдың екінші жартыжылдығынан бастап республика бойынша 811 ауылдық округте әкімдердің сайлауы өтті. Сайланған әкімдердің 86% саяси партиялардың үміткерлері. Тағы 14% өзін өзі ұсынған үміткерлер. Сонымен бірге, сайланған әкімдердің жартысы (51%) сайлауға дейін бұл қызметтерді атқармаған жаңа адамдар», деді.
ҰҚСК және Президенттік жастар кадрлық резервінің бірлескен зерттеу тобының жетекшісі Александр Данилов 4 облыстың (Павлодар, Қостанай, Түркістан және Шығыс Қазақстан) ауыл әкімдерінің сайлауы өткен ауылдық округтеріне бару негізінде дайындалған талдамалық баяндаманы ұсынды. Баяндамада ауылдағы тұрғындардың негізгі түйткілді мәселелері, ауыл әкімдерін тікелей сайлаудың қысқаша қорытындылары және сайлау науқанының ерекшеліктері көрсетілген.
Александр Данилов өз сөзінде ауылдық округ әкімін тікелей сайлауына байланысты ауыл тұрғындарының жалпы пікірі жақсы екеніне назар аударды. Зерттеу барысында үміткерлермен жүргізілген сұхбаттар нәтижесі саяси партиялар жұмысының жанданғанын, сондай-ақ үміткерлер уәждемелерінің жеткілікті жоғары деңгейін, сайлау науқаны механизмдері мен тактикасын жақсы түсінгендерін көрсетті.
Сонымен бірге, бұдан бұрын Маңғыстау, Солтүстік Қазақстан және Қарағанды облыстарында ҰҚСК мүшелерінің көшпелі отырыстары аясында ауыл әкімдерінің тікелей сайлауына дайындық барысы мен ауылдарды дамыту мәселелері талқыланған болатын. Мұрат Әбенов, Төлеутай Рақымбеков, Марат Башимов және Максим Рожин өңірлерге барған сапарларына қатысты өз ойларымен бөлісті.
Сондай-ақ өңірлерден келген ҰҚСК мүшелері Ләззат Қожахметова, Бөріхан Нұрмұхамедов, Таттыгүл Талаева, Уайс Ерсайынұлы және Айгүл Орынбек жергілікті жерлерде ауыл әкімдерін сайлаудың ерекшеліктеріне тоқталды.
Талқылау қорытындысы бойынша сарапшылар ауыл әкімдерін тікелей сайлау тетігін жетілдіру бойынша бірқатар ұсыныс берді. Ұлттық қоғамдық сенім кеңесінің алдағы алтыншы отырысында да ауыл әкімдері сайлауын өткізу бойынша ұсыныстар топтамасы ұсынылатын болады.