Құрбандарды ақтау мәселесі ғылыми тұрғыда зерделенді

Отырыста аймақтағы саяси қу­ғын-сүргінге ұшыраған азамат­тар жерленген аумақтарды анықтау, жазықсыз сотталғандарды ақтау мәселесін ғылыми тұрғыда зерделеу жұмыстары туралы облыстық мәслихат хатшысы, республикалық комиссия мүшесі Наурызбай Байқа­дамов баяндама жасады. Өңірлік комиссия жұмысын үйлестіру бо­йынша атқарылған жұмыстар мен алдағы жоспарлар жайлы облыстық ішкі саясат басқармасының басшысы, өңірлік комиссия хатшысы Мира Қазбекова айтып өтті.

Облыс әкімі саяси қуғын-сүргін құрбандарын ақтау бағытындағы жұмыстарға баға беріп, алдағы міндеттерді айқындады.

– Қолда бар мәліметтерге қара­ған­да, облыс бойынша 4 038 отбасы қуғынға ұшырап, 1 153 адам атылып кеткен. Жалалы болып жан қиған осы азаматтарды ақтау бағытында біршама жұмыстар жүр­гізілді, ол алдағы уақытта да жал­ғасын табуы қажет, – деді Г.Әбдіқалықова.

Наурызбай Байқадамовтың айтуынша, саяси қуғын-сүргін құр­бандарын толық ақтау жөніндегі өңірлік комиссияның жұмыс тобы бүгінде құпия қорлармен жұмыс істеп, көптеген материалға қол жеткізген. Облыстық Полиция депар­таменті мұрағатындағы 3 қор­да 4 669 тұлғаға қатысты, 3 016 қыл­мыстық іс сақталып тұр.

Комиссия жұмысы барысын­да өткен ғасырдағы түрлі қозғалысқа қатысқандардың, саяси қуғын-сүр­гін құрбандарының, күштеп көші­рілгендер мен арнайы қо­ныс­­танушы­лардың құжаттары анық­талды. Соғыс жылдары кеңес­тік әскери тұтқындар қатарынан құрылған Түркістан легио­ны сар­баздарының істері негізінде азаматтарды ақтауға ұсыныстар әзірлену үстінде.

Облыстық ішкі саясат басқарма­сының басшысы Мира Қазбекова бүгінге дейін өңірлік комиссия және жұмысшы топтың 4 отырысы өткізілгенін айтып өтті. Комиссия және жұмысшы топ құрамына енгізілген ғалымдар бекітілген кес­теге сәйкес мемлекеттік мекемелер мен облыстық архив мұрағатындағы құпия құжаттарды зерттеуде. Олар үшін Қорқыт ата атындағы Қы­зылорда университетінің базасын­дағы «Мұстафа Шоқай» ғылыми-зерттеу орталығы жанынан және облыс орталығындағы мұрағаттарда, Ә.Тәжібаев атындағы облыстық әмбебап кітапханада арнайы жұмыс бөлмелері жасақталған.

Саяси қуғын-сүргін құрбанда­рын толық ақтау жөніндегі өңірлік комиссияның жұмысын үйлестіруге облыстық бюджеттен қаржы қа­ра­лып, «Саяси қуғын-сүргін құр­бан­дарын ақтау мәселелері жөніндегі өңірлік экспедиция жұмысын үй­лестіру» әлеуметтік жобасы жү­зеге асырылуда.

Жиынды қорытындылаған облыс әкімі өңірлік комиссияның жұмысын жандандыру мақсатында ішкі саясат басқармасына бірқатар тапсырма жүктеді.

– Республикалық комиссия та­рапынан енгізілген ұсыныстар хат­­тамалық тапсырмаға енгізіліп, об­лыстық жұмысшы топ мүшелері­нің зерттеген материалдары мен тың жазбаларынан жинақ шығаруға қажетті қаражат жайлы ұсыныс әзірленуі керек. Келер жылы жұ­мыс­шы топ құрамына мәдениет, архив және музей саласының мамандарын қосқан жөн. Жұмысшы топ жұмысын ақпараттандыруға арналған кешенді медиа-жоспар әзірлеп, бекітуге ұсыныңыздар, – деді Гүлшара Наушақызы.

Облыстық мәдениет, архивтер және құжаттама басқармасына аймақ архивтеріндегі саяси қу­ғын-сүргін құрбандары туралы құ­жаттарға қосымша зерде­леу жұ­мыстарын жүргізіп, оны об­лыстық жұмысшы топпен бірле­сіп талдау тапсырылды. Жазықсыз жалалы болғандар жерленген аумақтарға белгі қою, зұлмат жылдар зардабы тиген қайрат­керлер туралы ар­найы ақпа­раттық кітапшалар әзірлеу міндеттелді. Облыстық прокуратура, Ұлттық қауіпсіздік комитеті, Ішкі істер департаменті саяси қуғын-сүргін құрбандары туралы жабық архив қорларындағы құжаттарды жан-жақты зерделеу және оларды кезең-кезеңімен құпиясыздандыру жөнінде тиісті жұмыстардың жүргізілуіне ықпал жасауы қажет.

ҚЫЗЫЛОРДА