Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың Қазақстан халқына арнаған жолдауларында атап көрсетілген міндеттер жүйелі түрде орындалуда. Бұл қадамдар ел Тәуелсіздігінің 30 жылдығының өз деңгейінде атап өтілуіне, сондай-ақ келесі онжылдықтың табалдырығын сеніммен аттауымызға жол ашты. Осы орайда 2020 жылғы Жолдаудың көптеген тармағының орындалуы 2021 жылдың үлесіне тигендіктен, жыл аяқталар тұста соларды бір шолып өтуді жөн көрдік.
Қоғамда Президенттің 2020 жылғы «Жаңа жағдайдағы Қазақстан: іс-қимыл кезеңі» атты Жолдауында айқындалған мақсат-міндеттердің орындалуына қатысты оң көзқарас қалыптасып отыр.
Пандемия көп мәселенің басын ашқанын, түйткілді мәселелерді «су бетіне» шығарғаны рас. Осы ретте Мемлекет басшысының 2020 жылғы Жолдауында қашықтан оқыту ісін ұйымдастыруда Үкіметтің жіберген қателіктерін жақсы білетінін ескерткенін айта кетейік. «Ашығын айтқанда, әлі күнге дейін нақты бір онлайн-платформа жоқ. Мұғалімдер, оқушылар және ата-аналар күндіз-түні WhatsApp-тан бас көтермейтін болды. Толыққанды оқу үдерісі үшін қажетті барлық функциясы бар бірыңғай онлайн білім беру платформасын шұғыл әзірлеу қажет», деген еді Президент.
Аталған ведомство кешенді жұмыс нәтижесінде 1-11 сыныптарға арналған барлық электронды оқулықтар жарияланды. Оған қоса отандық баспалармен оқулықтардың электронды нұсқаларын ақысыз пайдалану келісілді. 21 мыңнан астам цифрлы ресурстарды қамтитын каталог құрылды. 12 368 бейнесабақ, 3 848 электронды оқулық, 5 771 қосымша материал бүгінде электронды нұсқаға көшіріліп, көпшілікке қолжетімді болды.
«2021 жылдың өзінде Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының 700 мың салымшысы өз жинағының бір бөлігін тұрғын үй алуға, емделуге жұмсай алады немесе басқарушы компаниялардың иелігіне береді. Үкіметке Ұлттық банкпен бірлесіп, осы жылдың соңына дейін барлық қажетті нормативтік-құқықтық актілерді қабылдап, дайындық жұмыстарын жүргізуді тапсырамын», делінген 2020 жылғы Жолдауда.
2021 жылғы 6 желтоқсандағы Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры ұсынған ақпаратқа назар аударсақ, 527 236 азамат тұрғын үй жайын жақсарту мақсатында зейнетақы қорынан 2, 06 трлн теңге көлемінде жинағын мерзімінен бұрын шешіп алған. 75 691 салымшы емделуге 68,1 млрд теңге көлемінде қаражат алыпты. Басқарушы компаниялар иелігіне берген салымшылар қатары салыстырмалы түрде аз. 3 230 адам зейнетақы қорынан 5,9 млрд теңге салымын алған.
Мемлекет басшысы 2020 жылғы Жолдауында «көлеңкелі экономика» мәселесіне де назар аударды. «Салық және кеден саласын цифрландыру «көлеңкелі экономиканың» кез келген көріністерімен күресуге айтарлықтай көмектеседі. Тіпті «көлеңкелі экономика» сыбайлас жемқорлыққа жол ашып отырғаны жасырын емес. Сондықтан Қаржы министрлігіне қарасты Экономикалық тергеу қызметінің жұмысы негізінен «көлеңкелі экономикамен» күресуге бейімдеуді тапсырамын», деді Мемлекет басшысы.
Қаржылық мониторинг агенттігінің төрағасы Жанат Элиманов биылғы қыркүйекте өткен Президентпен кездесуінде жыл басынан бері 1 508 экономикалық құқық бұзушылық анықталғаны, оның 803-і ауыр және аса ауыр қылмыстар санатына жататыны жөнінде баяндады. Алкоголь өнімдерін шығаратын 26 жасырын цех пен 224 заңсыз ойынхана жабылған, 36 ұйымдасқан қылмыстық топтың әрекеттеріне тосқауыл қойылған.
Агенттік төрағасының айтуынша, әлеуметтік маңызы бар бағыттар бойынша да бірқатар жұмыс жүргізілді. Атап айтқанда, азық-түлік бағаларының көтерілмеуін қамтамасыз етуге тиіс тұрақтандыру қорларын құру үшін бөлінген бюджет қаражатын жымқырудың 5 дерегі анықталған. Тараз қаласында жылу беру, Қызылорда қаласында газ тасымалы тарифтерінің негізсіз көтерілуіне жол берілмеді. Балаларға арналған мамандандырылған және медициналық-әлеуметтік мекемелердің лауазымды тұлғаларына қатысты 36 сотқа дейінгі тергеп-тексеру ісі басталды. Олар 376 миллион теңге көлемінде залал келтірген.
Одан бөлек, 2021 жылғы қазанда Бас прокурор Ғизат Нұрдәулетов қаржы пирамидаларын анықтау және жолын кесу, материалдарын құқық қорғау органдарына беру үшін Бас прокуратураның бастамасымен Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі жанынан (Ұлттық банк, АФМ, Қаржы министрлігі, АҚДМ, ІІМ-мен бірлесіп) ведомствоаралық жұмыс тобы құрылғанын хабарлады.
Елдегі цифрландыру мәселесіне баса назар аударған Президент «Халыққа электронды сервистерді қолдануды ыңғайлы ету үшін мемлекеттік қызмет көрсету ісінде де, бизнесте де биометрияны кеңінен пайдаланған жөн» деген болатын.
Осы ретте адамның бет-әлпетін биометриялық сәйкестендіру арқылы қашықтан ЭЦҚ алудың пилоттық жобасы әзірленіп, іске қосылды. Қызметтің бұл түрі іске қосылғалы бері жеке және заңды тұлғалар үшін 2,3 миллионнан астам ЭЦҚ қашықтан жасалып шығарылды.
Осы саладағы бірқатар енгізулерден кейін қазіргі таңда біржолғы хабарлама түріндегі құпия сөз арқылы қол қойып, 120-дан астам мемлекеттік қызмет түрі мен сервис алуға болады. Сонымен қатар eGov порталында QR-код арқылы мемлекеттік қызметтерге қол қою қызметі іске қосылды.
Мекемеаралық байланыста да, азаматтармен қарым-қатынас кезінде де қағазбастылықтан барынша бас тартқан жөн екеніне тоқталған Президент «Жыл соңына дейін ең қажетті анықтамалардың қағаз түрінде талап етілуін тоқтатып (47-ден 30-ы), мәліметті цифрлы түрде растау тәсілін қамтамасыз етуді тапсырамын. Бізде мекенжай, мүліктік және өзге де анықтамалар бойынша оң тәжірибе бар. Мемлекеттік органдар жеке куәлікті, дипломды, жүргізуші куәлігін электронды түрде қабылдауға тиіс», деді.
Енді eGov mobile қосымшасында жеке, туу туралы, неке қию туралы, аты-жөнін, әкесінің атын өзгерту, неке бұзу туралы, жүргізуші куәліктерімен қатар электронды техникалық төлқұжат, ПТР талдамасының нәтижелері, студент билеті, білім алғаны туралы диплом сияқты құжаттардың цифрлы нұсқасы қолжетімді.
Бұдан басқа да бірқатар жағымды өзгерістер қолға алынды. «Экономика халықтың әл-ауқатын арттыруға бағытталуы керек» деген Президент сөзінен кейін ұлттық табыстың өсімінен түсетін игіліктерді әділ бөлу, тиімді әлеуметтік «лифтілерді» орнықтыру сынды жұмыстар қолға алынды. Білім беру, денсаулық сақтау жүйелерін ілгерілету де басты мақсаттардың біріне айналды. Алдағы уақытта өзгеріске бастаған құжаттың жағымды нәтижелері халықтың көңілінен шығады деп үміттенеміз.
Биылғы «Халық бірлігі және жүйелі реформалар – ел өркендеуінің берік негізі» Жолдауында Қасым-Жомарт Тоқаев Орталық Азиядағы экономикасы ең ауқымды ел саналатын Қазақстан да қазір пандемияның зардабын тартып жатқанын сөз етті. Осы ретте «Біз орта мерзімді экономикалық саясатымызды айқындап, мемлекеттік бастамаларды реттеу үшін 2025 жылға дейінгі дамудың Ұлттық жоспарын және Мемлекеттік жоспарлаудың жаңа жүйесін қабылдадық. Ұлттық жобалар бекітілетін болады» деген болатын.
Президент Жарлығымен бекітілген 10 ұлттық жобаның әрқайсының қоғамымыз үшін маңызды екенін баса айтқымыз келеді. Олар: «Дені сау ұлт» әрбір азамат үшін сапалы және қолжетімді денсаулық сақтау», «Білімді ұлт» сапалы білім беру», «Ұлттық рухани жаңғыру», «Цифрландыру, ғылым және инновациялар есебінен технологиялық серпіліс», «Кәсіпкерлікті дамыту», «Қуатты өңірлер – ел дамуының драйвері», «Қазақстандықтардың әл-ауқатын арттыруға бағытталған орнықты экономикалық өсу», «Жасыл Қазақстан», «Агроөнеркәсіптік кешенді дамыту», «Қауіпсіз ел» ұлттық жобалары. Бұл жобаларға жауапты ведомстволар тапсырмаларды орындау бойынша іс-қимыл жоспары дайын екенін, жұмыстар басталып кеткенін хабарлады.
Жалпы, 2021 жылғы Жолдауда айтылған міндеттердің және Ұлттық жобалардың қандай деңгейде іске асырылатынын уақыт көрсетеді. Десек те, биылғы Жолдау бойынша қыркүйек, қазан, қараша, желтоқсан айларында атқарылған шаралардың ауқымы мен сапасы көңілге сенім ұялатады.