Футболдың есеп-қисабын жүргізетін CIES Football Observatory зерттеу компаниясының ұсынған мәліметі бойынша, 2021 жылы 15 қазақстандық футболшы шетел чемпионаттарында доп тепкен. 2019 жылғы жағдаймен салыстырсақ, әрине, бұл – жақсы көрсеткіш. Өйткені үш жыл бұрын небәрі 8 футболшымыз нәпақасын шетелден іздеген екен. Ал ең көп футболшысы шетел біріншіліктерінде ойнайтын ел – Бразилия. Футболды ұлттық ойын ретінде қарайтын оңтүстікамерикалықтардың 1 287 ойыншысы қазір шетел клубтарында доп теуіп жүр.
Қазіргі таңда қазақстандық футболшылардың алды Испания, Бельгия, Польша секілді елдердің негізгі біріншіліктерінде болмаса да, екінші, үшінші деңгейлі лигаларында өнер көрсетіп жүр. Сонымен қатар кейінгі жылдары солтүстіктегі көршілеріміздің клубтары да біздің жігіттерге жиі «құда түсе» бастады. Себебі қазақстандық футболшылар Ресейде легионер болып саналмайды. Бүгінде Ресей біріншілігінде үш жерлесіміз бақ сынап жүр. Олар: тараздық Бақтиер Зайнутдинов (ЦСКА, Мәскеу), қостанайлық Марат Быстров («Ахмат», Грозный) және талдықорғандық Алексей Щеткин («Ротор», Волгоград).
Былтыр бұл ойыншылардың қатары бұдан әлдеқайда көп болатын. Өкінішке қарай, бірнеше жерлесіміз Ресей чемпионатында лайықты ойнай алмай, ел чемпионатына қайта оралды. Атап айтар болсақ, қорғаушылар Дмитрий Шомко мен Юрий Логвиненко, жартылай қорғаушылар Исламбек Қуат, Роман Муртазаев, шабуылшылар Абат Айымбетов, Арман Кеңесов өз мүмкіндіктерін көрсете алмады.
Жуық арада жоғарыдағы үш жерлесіміздің қатарын маңғыстаулық Нұрәлі Әліп толықтырып қалуы әбден мүмкін. Қазақстан ұлттық құрамасы мен алматылық «Қайраттың» қорғаушысы бұл күндері Дубайда Санкт-Петербургтің «Зенитінде» қаралымда жүр. 14 қаңтарда басталған Ресей чемпиондарының оқу-жаттығу жиыны 25 қаңтарда аяқталды. Екі аптаға жуық жиынның нәтижесінде Н.Әліп «Зенит» сапында екінші жаттығу жиынына барады.
– Біз Әліпті көптен бері бақылап жүрміз. Ол – жас ойыншы. Төлқұжат жағынан да ол Ресей чемпионатында легионер болып есептелмейді. Қазіргі таңда біздің клубта үш орталық қорғаушы бар. Нұрәлінің келуімен клубтың қорғаныс шебінде бәсекелестік пайда болады. Егер Әліп өзінің жақсы қорғаушы екенін дәлелдей алса, оны командада қалдырамыз. Жалпы Нұрәлінің «Зенитте» қалу-қалмауы өзіне байланысты, – дейді «Зениттің» бас бапкері Сергей Семак.
Осы жерде оқырмандар арасында Нұрәлі Әліп деген кім, ол қайдан келген футболшы деген сауал туындауы мүмкін. Оқырмандарға түсінікті болу үшін айта кетсек, Нұрәлі 1999 жылдың 22 желтоқсанында Ақтау қаласында дүниеге келген. 2008 жылы жергілікті «Каспий» клубының балалар академиясына қабылданып, футболдың қыр-сырына қаныға бастады. Ал 2015 жылы Н.Әліп Алматының «Қайрат» клубының академиясына оқуға түсіп, футболшы ретінде шеберлігін одан әрі шыңдай түсті. Сол уақыт аралығында ол «Қайраттың» жастар командасымен бірге бірқатар ірі жетістікке қол жеткізіп, сауатты ойынының арқасында негізгі құрам бапкерлерінің назарын өзіне аударды. Орталық қорғаушы позициясында ойнайтын ол 2018 жылдың 11 наурызында Премьер-лигадағы дебютін өткізсе, араға бірнеше күн салып Қазақстан ұлттық құрамасының жейдесін киюге лайық футболшы екенін дәлелдеді. Сол уақыттан бері ол «Қайраттың» да, ұлттық құраманың да негізгі қорғаушысына айналып үлгерді.
Қазақстандық спорт журналисі Бек Төлеуов «Зениттің» Нұрәліні оқу-жаттығу жиынына шақырғанына таңқалғанын және ол клубпен келісімшарт жасасқанның өзінде басқа клубқа жалға берілуі мүмкін екенін айтады.
– Нұрәлінің «Зенитпен» бірге Дубайға аттанғаны мені аздап таңдандырды. Себебі ол «Қайрат» чемпион атанған 2020 жылмен салыстырғанда былтыр жоғары деңгейлі ойын көрсете алған жоқ. Бұл жерде клуб қожайыны Қайрат Боранбаевтың байланысы себеп болып отырғаны түсінікті. Бауыржан Исламханды да «Зенит» сынақтан өткізгенін білеміз. Нұрәлінің Бауыржанмен салыстырғанда бір ғана артықшылығы бар. Яғни ол әлі жас. Сондықтан «Зенит» болашақты ойлап, оны клубта алып қалуы мүмкін. Содан соң Ресейдің ортаңқол командаларының біріне жалға беруі де ғажап емес. Мысалы, «Крылья Советовке» деген сияқты. Екі команда арасында жақсы байланыс орнатылған. Ал командаға дәл қазір алып қалмасы анық, – дейді спорт сарапшысы.
Ал ресейлік «Спорт-Экспресс» басылымының жазуынша, дәл қазіргі уақытта «Зенит» орталық қорғаушыға мұқтаж. «Клубта Чистяков, Ловрен, Ракицкий және 19 жастағы Хотулев бар. Әзірше Семактың бапкерлер штабы Хотулевқа сенім артпай отыр (осы маусымда ол 1 минут қана ойнаған). Сонымен қатар көктемде украиналық Ярослав Ракицкийдің келісімшарты аяқталады, сондықтан «Зенитке» қазір орталық қорғаушы керек. Оның үстіне Әліпте қазақстандық төлқұжат болғандықтан, аса көп ықтималдылықпен ол «Зенитте» қалуы мүмкін», деп жазады басылым.
Айта кетейік, Нұрәлі Әліп «Зениттің» оқу-жаттығу жиынына шақырылған алғашқы қазақстандық футболшы емес. Жанкүйерлердің есінде болса, осыдан екі жыл бұрын Бауыржан Исламхан да «Зениттің» жаттығуына қатысқан болатын. Өкінішке қарай, Исламханның ойыны бас бапкер Сергей Семактың көңілінен шықпаса керек, онымен келісімшарт жасаспады. Сондай-ақ 2017 жылы Еркебұлан Сейдахмет те «Зениттің» жастар клубының қатарына шақырылған-ды. Алайда жерлесіміздің кәмелет жасына толмауына байланысты бұл трансфер де іске аспай қалған еді.