Отыз ғасыр бұрынғы шалбар

Бұл бұйымды неміс археологы Майки Вагнер 2014 жылы тапқан екен. Жәдігерге ғылыми сараптама жасаған неміс археология институтының оқымыстылары: «Бұл шалбар тек археология ғылымы ғана емес, күллі әлемді елең еткізерлік үлкен жаңалық» десе, Вена қаласындағы Табиғат тарихы музейінің ғылыми маман реставратор-тігіншісі Карина Грёмер, көне шалбарды тігуге пайдаланған жүн-мата құрамын зерттеп, бұл жәдігер осыдан отыз ғасыр бұрын жа­салды деген қорытынды шы­ғар­ған екен.

Бір таңданарлық жағдай – бұл шалбардың стилдік формасы киюге өте қолайлы, бұты кең, ауы мен балағы адамның еркін қозғалысына үйлесімді жасалған және аса шеберлікпен пішіліп, жүн матадан тігілген. Ең бастысы, атқа мінуге өте ыңғайлы. Осы орайда біздің дәуіріміздің 460 жылы туған ежелгі грек дәрігері Гиппократтың: «Шалбарды алғаш киген көшпенділер, олар әрқашан ат үстінде жүреді» деген тұжырымы еске түседі.

Сонымен қатар бұл бұ­йымды зерлеу-кестелеу шебер­лігіне қатысты болжам айтқан Вашингтон университетінің ан­трополог ғалымы Майкл Фрачетти, бұлай болғанда Та­рым ойпатында гүлденген мәдениет күллі Еуропаға әсер еткен болуы әбден мүм­кін, десе, Лос-Анжелес қаласын­дағы Батыс колледжі ғалымы Эли­забет Барбер: «Бұл шалбарды тіккен адамдар өте нәзік көп түрлі зерлеу-кестелеу технологиясын қолданғаны байқалады. Соған қарағанда, олар біз ойлағаннан әлдеқайда мәдени өмірге бой ұрған» депті.

Жуықта Фрау Халлгрен бас­таған немістің жаңғырту ісінің шеберлері шалбардың дәлме-дәл көшірмесін жасап шықты. Осы орайда бұл іске көппен бірге атсалыс­қан тоқымашы-дизайнер Моа Халлгрен: «Шалбар үш бө­лік­тен құралып, тігілген. Мұны жаңғыртып шығу үшін көне тоқыма белдігін қол­дандық. Сонымен қатар қой жүнінен иірілген жіпке арнайы тапсырыс бердік. Бұл шалбар атқа мініп жүру үшін жасалғанына көз жеткіздік. Жәдігерді жаңғырту барысында, тізесіндегі оюды жасап шығу оңай болған жоқ. Ол тым күрделі екен және шалбарға сәйкес мата табу да қиын болды» депті.