Дүниежүзілік көшпенділер ойындары • Кеше
Азия стилі: Қазақ мергендері топ жарды
Жамбы ату сайысына әлемнің 27 мемлекетінен келген 79 спортшы Этноауыл қалашығында Мажар, Азия, Түркі және халқымыздың дәстүрлі жауынгерлік өнері Жамбы ату стилі бойынша сынға түсіп, мықтыларды анықтап жатыр.
Дүниежүзілік көшпенділер ойындары • Кеше
Дүниежүзілік көшпелілер ойындарының тізіміндегі маңызды сайыс түрі – көкпар. Аталған ойынның шығу төркіні туралы зерттеуші Ә.Қалиұлы: «Қазіргі көкпар тарту әуелде әлеуметтік мәні бар әскери машықтың қажетінен туған аса құнды сайыс түрі» дейді.
Дүниежүзілік көшпенділер ойындары • Кеше
Дәстүрлі садақ ату спорт түрі бойынша әлемнің 33 елінен келген 183 спортшы «Арғымақ» ат-спорт кешенінде сайысты бастады. Бұл жарыста отандық 10 мерген ел намысын қорғайды.
Мирас • 04 Қыркүйек, 2024
Ежелгі көшпелілердің жауынгерлік өнерін зерттеген орыс ғалымы А.И.Мазаев және моңғол оқымыстысы О.Намнандоржылардың еңбегінде ертедегі ғұн, сақ дәуірінде ел ішіндегі мергендерді сынайтын: теңге ату, жебе жарыстыру немесе оқ оздыру, керген тері ату (саранпай), жалау ату, сұр (қайыс) ату деген сайыс түрлері болған деп жазады.
Әдебиет • 29 Тамыз, 2024
Кеңес одағы жылдары ұлт мұраты үшін еңбек еткен қаламгердің бірі – түрколог, филология ғылымдарының докторы, профессор, қазақ фольклоры мен көне түркі жыр мәтіндерін зерттеуші Әуелбек Қоңыратбаев. Бұл кісі 1946 жылы аталас ағайыны Қажымұқан балуанға жолығып, оның әжесі алып Айсары туралы естелігін жазып алыпты. Араб әрпімен қағазға түскен қолжазба қазір Орталық ғылыми кітапхананың сирек мұралар қорында (Қ.950, 2-дәп) сақтаулы тұр.
Жәдігер • 29 Тамыз, 2024
Ежелгі түріктер қоныстанған өлкенің бірі – қазіргі Бай-Өлке даласы. 2009 жылы Моңғолия Ғылым академиясы «Түркітану» орталығы әзірлеп, Ұланбатыр қаласында жарық көрген «Бай-өлке аймақ территориясындағы тарихи ескерткіштер» атты альбом-кітапқа аталған өлкеден табылған 80-нен астам әртүрлі пошымдағы балбал тізімге алыныпты.
Дүниежүзілік көшпенділер ойындары • 29 Тамыз, 2024
Қыркүйек айының 8–13 аралығында Астана қаласында өтетін аса ірі мәдени-спорттық сайыс – V дүниежүзілік көшпелілер ойыны. Қазіргі таңда дайындық жұмыстары жүргізіліп жатыр. Дүбірлі доданың ашылу салтанаты 8 қыркүйекте «Астана Арена» стадионында өтсе, бұдан бір күн бұрын көшпелілер ойының барлық мәдени іс-шарасы өтетін Этноауылдың ашылуы жоспарланған.
Мирас • 28 Тамыз, 2024
Қырғыз халқының атақты жыры «Манас» эпосының екінші кітабындағы «Көкетайдың асы» атты бөлімде: «Жайсаңбайдың маңғұлы, Түйе үстінен оқ атты, Күркірете боратты, Түйе мылтық күркіреп, Жауған оққа беттемей, Несқараның әскері, Жосып берді дүркіреп...» дейтін жолдар бар. Сол сияқты қазақтың үлкен ақыны Ілияс Жансүгіров «Күйші» поэмасында: «Ат сайлап, қылыш қайрап, сарбаз ерлер, Зеңбірек атанға артқан найзагерлер, Жарқылдап сыбызғылы күй тартқандай, Алатау берік қорған жұмақ жерлер» деп жырлаған екен. Сол сияқты академик Әлкей Марғұлан ертеде қазақтар жауға қарсы түйе мылтық қолданғаны туралы дерек келтіріп (Маргулан, 1987. Т-1. 167-б), бұл қарулар қазіргі таңда Омбы қаласында музейде тұр депті.
Таным • 27 Тамыз, 2024
Бұрынғы заманда аталарымыз ел қорғаудың қамы үшін әрқилы жауынгерлік жаттығулар жасайтын болған. Соның бірі сарбаздардың – мергендік өнерін шыңдау тәсілі. Мысалы, көрнекті жазушы Iлияс Есенберлин «Көшпенділер» тарихи трилогиясында: «Мергендер жамбы атып, керілген тері атып сайысқа түсті» деп жазады.
Жәдігер • 22 Тамыз, 2024
Халқымыздың ауызекі тұрмыстық сөзінде «сіргелі тайынша» деген тіркес бар. Мұндағы «тайынша» атауын бәріміз білеміз. Ал келесі сөз «сірге» хақында айтар болсақ, «Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атаулардың дәстүрлі жүйесі» атты бестомдық энциклопедияның төртінші томының 308-бетінде: «Сірге – енесін емуге мүмкіндік бермеу үшін төлінің тұмсығына тағылатын құрылғы», деген анықтама беріліпті.
