Тарих • Кеше

Тарихта қалған індеттер

Әуелі Қытай мен Орталық Азияда басталып 1347 - 1351 жылдары арасында Еуропаны қынадай қырған қара өлім - оба індеті 200 миллион адамның жанын алды. Бұл үрейлі індетпен бірге Еуропаның көптеген құндылықтары өзгерді.

Тарих • 27 Наурыз, 2020

«Сталиндік сұңқар»

Екінші дүниежүзілік соғысқа сандаған қазақ офицер-ұшқыштың қатысқаны тарихтан белгілі. Ал бізге олардың көшін бастап тұрған әйгілі ұшқыш Талғат Бигелдиновпен тұстас бірнеше ұшқыштың ғана аты-жөн­дері таныс. Көпшілігін біле бермейміз. Есім­дері мен ерлік істері аз айтылып келген ұшқыш­тардың бірі – Рашид Нұрсұлтанұлы Бекетов.

Тарих • 27 Наурыз, 2020

Бес баласын соғысқа аттандырған әулет

Біз Ұлы Жеңіс деп атайтын қасиетті күннің тасасында талайлардың кермек тағдыры жатыр. Қазақ жерінде боздағын майданға аттандырмаған әулет жоқ. Тұтқиылдан тұтанған соғыс өрті Шоқан молданың шаттығы мол шаңырағының да шырқын бұзды. Сайдың тасындай бес ұлын майдан даласына аттандырған қария хабарсыз кеткен қос перзентін өмірінің соңғы сәтіне дейін зарыға күткен.

Тарих • 22 Наурыз, 2020

Қыдыр ата: аңыз ба, әлде ақиқат па?

Халқымыздың мифологиялық түсінігі бойынша «21 наурыз түні даланы Қызыр аралайды екен» деген сенім қалыптасқан. Жаңа жылға, жаңа күнге, жаңа таңға сәлем жасау, жаңа нұрға шомылып, жан мен тәнге қуат алу уақыты – осы наурыз айының 21-нен 22-не қараған түнді халық «Қызыр түні», яғни «ырыс түні» деп атаған. Бұл түні адамдар ұйықтамай, жаратқанға құлшылық жасап, ырыс пен береке, ынтымақ пен бірлік тілейді.

Тарих • 21 Наурыз, 2020

Наурызбай

1990 жылдың 7 сәуірі. Осы күні Баянауыл ауылының ор­талық алаңында Наурыз мере­кесі екінші рет тойланыпты. Әр совхоздан үздік шыққан өнер ұжымдары келіп ойын көрсетіпті.

Тарих • 18 Наурыз, 2020

Жазылбек деген қойшы болған

Бұл жазбаны «Жазылбектің жұлдыздары» деп атауға да болар еді. Өйткені ол кісі түсінде жұлдыз көрген, жұлдыз оның мәртебесі, жұлдыз оның жан тазалығы. Таңертең ерте төсегінен атып тұрып: «Бәйбіше, түсімде аспандағы жұлдыз біткеннің бәрі кеудеме қонақтап тұр екен» депті. «Сабыр сақта, қара қойыңды бағып жүре бер. Қолың таза ғой» дейді көнтерлі бәйбіше қосағының кең маңдайына көз астымен қарап.

Тарих • 17 Наурыз, 2020

Қамзиннің «Алтын Жұлдызы» Қазақстанға қашан қайтарылады?

Соңғы жылдары Екінші дүниежүзілік соғысқа қатысты тың деректер мен құжаттар бұрынғы кеңестік елдердегі архивтерден табы­лып, толықтырылуда. Алайда, біз батырларымыздың мұрасын толық түгендеп болғанымыз жоқ. Осы орайда сөз қозғағанда Кеңес Одағы­ның Батыры, небәрі 24 жасында майданда мерт болған Қанаш Қамзинге тиесілі мұраның Мәскеуде жатқаны қынжылтпай қоймайды.

Тарих • 17 Наурыз, 2020

Отырар қорғанысына – 800 жыл

...Биыл Шыңғыс ханның Отырарды шапқанына, әлемдік тарихқа «Отырар ойраны» деген атпен енген ұлы шайқасқа – 800 жыл. Шыңғыс хан әскері Отырар қаласын 1219 жылдың қыркүйегінде қоршауға алып, 1220 жылдың ақпан айының соңында жермен-жексен еткен дейді аппақ сақалы кіндігіне түскен қария-тарих.

Тарих • 17 Наурыз, 2020

Сарайшықтың 1741 жылғы жоспары табылды

Атырау облысы тарихи-мәдени мұраны зерттеу орталығының «Архив-2025» жобасы аясында 2019 жылы Мәскеу қаласына жасаған археографиялық іссапары барысында Ресей мемлекеттік әскери-тарихи архивінен Сарайшық қалашығының түпнұсқалық топографиялық жоспары табылды. Бұрын-соңды жарық көрмеген және зерттеушілер назарынан тыс қалған құжат «План городу Сарайчик в Яика Гурьев городка в верх по реке Яик верстах в 60 снят прошлого 741 году» деп аталады.