Тарих • Бүгін, 10:50

Тұлғалар тағылымын насихаттау – тарихымызға құрмет

Биыл ел тарихында есімі алтын әріппен әдіптелетін тұғырлы тұлғаларымыздың мерейтойлары кең ауқымда атап өтілді. Солардың ішінде ұлт ғылымының сардарлары академик Әлкей Марғұланның 120 жылдығы, археолог Кемел Ақышевтің 100 жылдығы дара мәнге ие. Қос алыптың дара тұрар датасына орай ҚР Мемлекеттік орталық музейі халықаралық деңгейде ғылыми-танымдық көрме ұйымдастырып, тағылымды шараға алыс-жақын шетел ғалымдары арнайы шақырылған еді. Осы ретте ауқымды жобаға ұйытқы болған Мемлекеттік орталық музейдің археология бөлімінің жетекшісі Набира Төрежановамен әңгімелескен едік.

Тарих • 18 Желтоқсан, 2024

Күнәсінен қашан арылады?

Желтоқсан көтерілісін басып-жаныштау кезінде «ерлік пен құрметке бөленгендер» жетіп артылады. «Ерліктің» ең үлкені Қызыл Жұлдыз орденіне ие болыпты.

Тарих • 16 Желтоқсан, 2024

Желтоқсан: тарихи баға

Әр ұлттың тарихындағы кейбір елеулі оқиғалар сол халықтың болашағына түбегейлі өзгеріс жасап, келешек тағдырын айқындап береді. Қазақтың басынан өткен сондай тарихтың бірі – Желтоқсан көтерілісі. Тәуелсіздіктің алғашқы отыз жылдығында осы бір тарихи толқудың саяси мәнін төмендетіп жай ғана «оқиға» деп санайтындар да аз болған жоқ. Десе де Желтоқсандағы дүмпу КСРО-ның күйреуінің бастауы болғанын халық жақсы біледі.

Тарих • 13 Желтоқсан, 2024

Қамшы туралы тарихи мәліметтер топтастырылған кітап жарық көрді

Жазушы-этнограф Болат Бопайұлы көшпелі халқымыздың қолынан түспеген қамшы туралы тарихи ақпараттарды бір кітапқа топтастырды, деп жазады Egemen.kz.

Тарих • 13 Желтоқсан, 2024

«Ұшқынды» ұшырған ұя

Осыдан 105 жыл бұрын, 1919 жылғы 17 желтоқсанда Орынбор қаласында «Қазақ жұртын билейтін өзгеріс һәм соғыс комитетінің» тілі атанған «Ұшқынның» алғашқы саны шықты.

Тарих • 13 Желтоқсан, 2024

«Алтын сақина» пьесасының құнды қолжазбасы

Алаш арыстарының көпшілігі 1937-1938 жылдары «халық жауы» есебінде жалған, ауыр айыптаулармен атылып кеткеннен кейін олардың мұралары түгелге жуық тәркіленгені белгілі. Алаш арыстарының артында жүздеген кітабы қалды. Оны алаштанушы-ғалымдар, төте жазуды оқып, зерттеп жүрген азаматтар зерделеп, қазақ оқырмандарына қайтадан ұсынып жатыр. Бірақ ащы болса да ақиқат сол арыстардан – Ахмет, Әлихан, Міржақып, Мағжан, Телжан Шонанұлы мен Қошке Кемеңгерұлынан қалған қолжазбалар жоқтың қасы. Ал қазір пайдаланып жүргеніміз – тек қана ресми баспада шыққан кітаптары, басылымдарда жарияланған мақалалары, мұрағаттар, деректер. Баспадан шыққан кітаптардан да құнды нәрсе – қолжазба, яғни автордың ең алғашқы, ең дұрыс деп қараған түпнұсқасы. Ал баспадан шыққан кітаптарда сол кездегі цензураға ұшырап, басылмай қалған тіркестер де болады. Кітаби нұсқа мен қолжазбаның арасы жер мен көктей.

Тарих • 06 Желтоқсан, 2024

«Дала халықтары» кітабы не туралы?

Вашингтондағы Католик университетінің кітапханасында сақтаулы тұрған британдық тарихшы, ғалым, жазушы Ральф Фокстің 1925 жылы Бостон және Нью-Йорк қалаларындағы баспадан қатар шыққан «Дала халықтары» атты зерттеу кітабындағы ұлтымызға қатысты деректер қызықты һәм мағыналы. Бір ғасыр бұрын жазылған кітапта «Қазақ болмысы» деген арнайы тарау бар.

Тарих • 03 Желтоқсан, 2024

Қазақстан тарихы көптомдығы оқулықтарға негіз болуы тиіс - Ерлан Қарин

Мемлекеттік кеңесші Ерлан Қариннің төрағалығымен «Қазақстан тарихы: ежелгі дәуірден бүгінге дейін» атты академиялық көптомдық басылымның ғылыми-редакциялық алқасының көшпелі отырысы өтті, деп жазады Egemen.kz.

Тарих • 29 Қараша, 2024

Құлагерді құлатқан кім?

Құлагер – қазақ тарихында қасіретті оқиғаның құрбаны болған ерен жүйрік. Иесі – атақты Ақан сері Қорамсаұлы. Серінің: «Құлагер шешең сұңқар, әкең тұлпар, Соғып ем дөненіңде сегіз арқар» немесе «Құлагер топтан озған жүйрігім-ай, Жарасар келте жібек құйрығың-ай» дейтін зарлы толғауында жырланатын жануар осы. Бұл тұлпар хақында дүлдүл ақын Ілияс Жансүгіров «Құлагер» атты поэма жазды.